Ongi etorri Ongi Etorrira

  • Mexikoko golkoa, 1519. Alonso Alvarez de Pineda buru zuen espedizioa golkoko iparraldeko kostaldera iritsi zen, Asiarako pasabideren baten bila. Hasinai tribuko kideekin egin zuten topo eta hauek abegitsu hartu omen zituzten, taysha hitza (ongi etorriak) behin eta berriro esanez. Espainiarrek Texas ulertu eta gaur AEBetako estatuak halaxe du izena. Antzera gertatu zen Dakota izena duten estatuekin: lakota sioux familiako leinu baten izena da, eta “laguna” edo “aliatua” modura itzuli daiteke.
Espainiarrak egungo Texasera iritsi zirenean, bertakoek taysha esanez hartu zituzten konkistatzaileak, eta hortik omen datorkio izena. Taysha hitzak "ongi etorri" esan nahi du. Beraz, George W. Bushen jaioterria izateaz harro dagoen estatuko kartel honek "Ongi etorri Ongi Etorrira" dioela esan genezake.Martin LaBar
Bi urte lehenago, 1517an, espainiarrak gero Yucatan esango zitzaion lurraldera iritsi ziren. Konkistatzaileek maiei lurraldearen izena galdetu zietenean, Ma'anaatik ka t'ann (“ez dut zure hizkuntza ulertzen”), uh yu ka t'ann (begira nola hitz egiten duten) edo Ci u t'ann (“ez dut ulertzen”) erantzun zuten, nonbait. Edonola ere, iritsi berriek Yucatanen antzeko zerbait ulertu eta izen horrekin geratu zen penintsula.
Iristen lehenak bataiatzen du lurraldea. Horixe zen idatzi gabeko legea, eta Kolonek ederki eraman zuen praktikara. 700 irla baino gehiago bataiatu zituen eta beraren bidaiak finantzatu zituztenei koipea emateaz ere ez zen ahaztu. Fernandina, Isabelina eta La Española –egungo Haiti– izenak erabaki zituen, Espainiako Errege-erregina Katolikoen omenez. Frantziarrek ere Eguzki Erregea izan zuten gogoan egungo Louisianara iritsi zirenean.

Zapaltzen zituzten lurrek askotan irla mitiko klasikoak gogorarazten zizkieten eta, hortik datoz Antilla, Brasil edo Kalifornia –Hernan Cortesek uhartea zela uste zuen– izenak. Amazoniak ere mitologia klasikoa du sorburu.

Baina irudimena agortu zitzaien, nonbait, eta Europako toponimiara jotzea erabaki zuten. Hala, Venezuela Venezia txikia baino ez da, New Orleans Frantziako hiriaren ahaide amerikarra da eta holandarrak Manhattan uhartera iritsi zirenean Amsterdam Berria sortu zuten. Hori bai, ingelesek hartu zutenean, Amsterdam kendu eta York erantsi zioten izenari.

Euskaldunak ere ez ziren oso orijinalak izan: egungo Mexikoko lurralde bati Bizkaia Berria esan zioten, eta bertako hiri nagusiari Durango.

Azkenak
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]


Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]


2024-04-28 | Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]


Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]


Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]


Eguneraketa berriak daude