Paradisuaren akabera


2010ko maiatzaren 16an
Euscadiensis, vasconensis, navarrensis... Zer izen ez zaie jarri Euskal Herriko landareei. Hemengoa dela esateko kanpotarren era. Zergatik ez ditugu bertako izenak sustatzen nomenklatura botanikoan? Gutxi batzuk, ale bakan batzuk, bide honetan hasita daude eta gaitzerdi! Hona bi on.

   
Apium graveolens subsp butronensis. Perrexil-heze izen dotorea baina baita apio zuria edo arbi-apioa deitzen zaion espeziearen subespezie berezia da. Iñaki Aizpuru botanikariaren lanari esker zehazki deskribatu eta izendatua izan zen. Plentzian soilik bizi da, Butroe ibaia errio egiten deneko errio-bazterreko lurretan. Istingadi eta padurak lehortuz eta hiritartuz betirako galbidean jarria dugu butronensis kasta hau. 2001eko uztailean 3.224 ale zenbatu ziren. Jabetu gaitezen, berriro esango dut: mundu guztian beste inon ez eta Plentziako paradisuan bakarrik bizi da. Eta betirako hiltzen ari gara.
   
Astragalus baionensis. Izenak argi dio: baionarra. Itsasertzeko dunetan bizi da, Lapurdin batez ere. Donostian eta Hondarribian ere aurkitu, eta haren aipamena jaso zuen Gandoger izeneko botanikariak 1880an. Plentzian butronensis-a betirako galbidera daraman arazo berak hondatu zuen Donostiako eta Hondarribiko baionarra eta egun ez da haien arrastorik ezagutzen. Espezie honen baionensis izena Jean Louis August Loiseleur-Deslongchamps jaunak eman zion. 1774-1849 tartean bizi izan zen sendagile frantses honek landare mordo bati izena jarri zion. Landareen sendagaitasunean interes handia zuen eta horri buruzko liburu mordoxka argitara eman zuen. Baita serikultura edo zeta-harraren hazkundeari eta har horrek jaten duen marugatze arbolari buruzko artikuluak ere.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude