Normalak

Eider Rodriguez
Dani Blanco
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Zertarako azpimarratu gure emetasuna?” galdetzen du Katixak, eta nik ere behin baino gehiagotan egin diot galdera bera nire buruari: “Zergatik tematzen dira gure izen-abizenen ondoan emakume hitza idazten?”. Katixak normala izan nahi du, eta nik ere bai, baina ez dugu zorte hori ukan, emakume baikara medikuntzaren ikuspegitik behintzat. Emakume eta idazle izatea ez baita normala, zenbakiek hala erakusten dute: adin batetik aurrera salbuespena gara.
 
Hau ez da gure plaza. Gizonezkoena da. Gizonezkoak dira editore eta idazle. Gu irakurleak gara. Gizonezkoak dira zirujau, gu zauri txikiak sendatzen ditugun erizainak gara. Gizonezkoak dira chef, gu sukaldari apartak gara. Gizonezkoak dira umorista, gu barre egiten dugunak gara. Gizonezkoak dira apaiz, gu katekistak edo kristauak gara. Gizonezkoak dira hegazkin pilotu, gu seme-alabak eskolara eramaten ditugun auto gidariak gara.
 
Ez naute inoiz gutxietsi, haatik emakumezko eta idazle –biak batean– izateagatik. Gremioko gizonezkoak aurrerakoiak dira, baina gizonezkoen artean hobeto konpontzen dira, izan ere, beste belaunaldi batekoak dira, “antigoalekoak”.
 
Bestalde, heterosexuala izateak gauzak zailtzen dituela sentitzen dut: badago arrisku potentzial infimo bat, Eros-erako zirrikitu bat (mamu hori Gure Gauzak S.A.n agertzen da papereraturik), eta horrek ere gauzak zailtzen ditu. Ez bada ni ere kamarada gisa agertzen naizela, nahiz eta oraindik ez dut asmatu nola (zein mozorrorekin –elastiko zabala/Lacostea eta mendiko botak/nautikoak?–, zein kodigorekin –futbola, txirrindularitza?–, zein diosal erabili behar nukeen –atzoko etapa ikusi zenuten? Zer moduz familia?–).
 
Zergatik sentitzen naiz hain ezeroso emakumeez eta literaturaz hitz egiterakoan?
 
Nire burua ulertzen –justifikatzen?– ahalegintzen naiz:
 
1. Gizonezkoen beharra dut –publikatua izateko, irakurria, kritikatua, aholkatua–.
 
2. Ezin gizonezkoen etxean sartu, nirekin eta nire aurretiko emakumezko idazle guztiekin zorrak dituztela oihu egiten. Ongi hezitakoa naiz. Xaloa. Lasaia. “Ez naiz borrokatzera etorri, zaudete lasai, idatzi besterik ez dut egin nahi, literatura da nire esparrua eta zuen laguntza behar dut. Idazterako ez, baizik eta beste guztirako” dio nire irribarreak.
 
3. Diskretuagoa izateko, susmo gutxiago pizteko, nire sexua ezabatzen dut: “Ikusten duzuen hau ilusio bat da, gizonak, etxean bakarrik naiz emakume, edo hobe, hilabetean behin baino ez naiz emakume. Bestela, idazten ari naizenean, ez naiz ez emakume ez ezer. Eta idazten dudana ere, androginoa da. Ez zaitezte izutu” dio nire gorputzak.
 
4. Txoko bat lortu arte, isilik egongo naiz. “Gonbidatu bat zara, Eider, ez ahaztu. Onartu egin zaituzte, Eider. Eskertuta besterik ezin duzu egon. Zorretan zaude” dio agian nire subkonszienteak.
 
5. “Kolaborazionista, zu ere horixe besterik ez zara, kolaborazionista zikin bat!” entzuten dut norbait garrasika.
 
Hemen eta orain, idazle normal izateko gizonezko izan beharra dago.
 
Guri gertatu aurretik, beste emakumezko ugariri gertatu zaio: artisau izan ziren baina sekula ez artista, jostun moda diseinatzaile baino lehen. Eta gu, batzuentzat oraindik idazlesak gara, baina ez idazle.
 
Batzuentzat, oraindik.

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


2025-06-18 | Mati Iturralde
Gizatasunaren amaiera

Duela urtebete, toki honetan bertan, existitzen ez zen herri bati buruz idatzi nuen, eta existitzen ez den herri horrek Palestinako genozidioa geldiarazten lagunduko zuela amestu nuen. Argi dago ez dugula lortu. Urtebete geroago, oraindik ere, haurren hilketa masiboak eta herri... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Eguneraketa berriak daude