Normalak

Eider Rodriguez
Dani Blanco
Zertarako azpimarratu gure emetasuna?” galdetzen du Katixak, eta nik ere behin baino gehiagotan egin diot galdera bera nire buruari: “Zergatik tematzen dira gure izen-abizenen ondoan emakume hitza idazten?”. Katixak normala izan nahi du, eta nik ere bai, baina ez dugu zorte hori ukan, emakume baikara medikuntzaren ikuspegitik behintzat. Emakume eta idazle izatea ez baita normala, zenbakiek hala erakusten dute: adin batetik aurrera salbuespena gara.
 
Hau ez da gure plaza. Gizonezkoena da. Gizonezkoak dira editore eta idazle. Gu irakurleak gara. Gizonezkoak dira zirujau, gu zauri txikiak sendatzen ditugun erizainak gara. Gizonezkoak dira chef, gu sukaldari apartak gara. Gizonezkoak dira umorista, gu barre egiten dugunak gara. Gizonezkoak dira apaiz, gu katekistak edo kristauak gara. Gizonezkoak dira hegazkin pilotu, gu seme-alabak eskolara eramaten ditugun auto gidariak gara.
 
Ez naute inoiz gutxietsi, haatik emakumezko eta idazle –biak batean– izateagatik. Gremioko gizonezkoak aurrerakoiak dira, baina gizonezkoen artean hobeto konpontzen dira, izan ere, beste belaunaldi batekoak dira, “antigoalekoak”.
 
Bestalde, heterosexuala izateak gauzak zailtzen dituela sentitzen dut: badago arrisku potentzial infimo bat, Eros-erako zirrikitu bat (mamu hori Gure Gauzak S.A.n agertzen da papereraturik), eta horrek ere gauzak zailtzen ditu. Ez bada ni ere kamarada gisa agertzen naizela, nahiz eta oraindik ez dut asmatu nola (zein mozorrorekin –elastiko zabala/Lacostea eta mendiko botak/nautikoak?–, zein kodigorekin –futbola, txirrindularitza?–, zein diosal erabili behar nukeen –atzoko etapa ikusi zenuten? Zer moduz familia?–).
 
Zergatik sentitzen naiz hain ezeroso emakumeez eta literaturaz hitz egiterakoan?
 
Nire burua ulertzen –justifikatzen?– ahalegintzen naiz:
 
1. Gizonezkoen beharra dut –publikatua izateko, irakurria, kritikatua, aholkatua–.
 
2. Ezin gizonezkoen etxean sartu, nirekin eta nire aurretiko emakumezko idazle guztiekin zorrak dituztela oihu egiten. Ongi hezitakoa naiz. Xaloa. Lasaia. “Ez naiz borrokatzera etorri, zaudete lasai, idatzi besterik ez dut egin nahi, literatura da nire esparrua eta zuen laguntza behar dut. Idazterako ez, baizik eta beste guztirako” dio nire irribarreak.
 
3. Diskretuagoa izateko, susmo gutxiago pizteko, nire sexua ezabatzen dut: “Ikusten duzuen hau ilusio bat da, gizonak, etxean bakarrik naiz emakume, edo hobe, hilabetean behin baino ez naiz emakume. Bestela, idazten ari naizenean, ez naiz ez emakume ez ezer. Eta idazten dudana ere, androginoa da. Ez zaitezte izutu” dio nire gorputzak.
 
4. Txoko bat lortu arte, isilik egongo naiz. “Gonbidatu bat zara, Eider, ez ahaztu. Onartu egin zaituzte, Eider. Eskertuta besterik ezin duzu egon. Zorretan zaude” dio agian nire subkonszienteak.
 
5. “Kolaborazionista, zu ere horixe besterik ez zara, kolaborazionista zikin bat!” entzuten dut norbait garrasika.
 
Hemen eta orain, idazle normal izateko gizonezko izan beharra dago.
 
Guri gertatu aurretik, beste emakumezko ugariri gertatu zaio: artisau izan ziren baina sekula ez artista, jostun moda diseinatzaile baino lehen. Eta gu, batzuentzat oraindik idazlesak gara, baina ez idazle.
 
Batzuentzat, oraindik.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude