Zure bihotzaren osasuna babesteko

Bihotza
Koipe gutxi jatea eta ariketa fisikoa egitea. Horiexek dira oinarrizko betebeharrak kaloriak gutxitzeko, tentsio arterialari neurrian eutsi, estresa gutxitu eta kolesterol ona gehitzeko. Horrekin, bihotza osasunean mantenduko duzu.

Hormona femeninoak, estrogenoak, oso mesedegarriak dira emakumearen bihotzarentzat, kolesterola arterietan pilatzea saihesten baitute. Baina menopausia iristen denean, emakumearen gorputzak hormona horiek produzitzeari uzten dio, eta horregatik bihotza neurri batean babesik gabe geratzen da. Bizitzaren aro horretan, infartu arriskua berdindu egiten da emakumeen eta gizonezkoen artean.
Beraz, komeni da gazte-gaztetatik bizi aztura osasungarriak edukitzea, bihotza osasuntsu eduki nahi badugu.

Elikadura egokia. Koipe asko kontsumitzeak, edo gure eguneroko jan-neurrian janari kardio-babesle –arrain urdina, haziak edo fruitu lehorrak dira nagusiak– gutxi sartzeak bihotzeko alterazioak ekar ditzake. Beraz, zaindu zure pisua –gizenegi bazaude, flakatzeko neurriak hartu–, eta elikadura egokia egin, denetik janez, modu orekatuan eta mota askotako jakiak hartuz. Murriztu gatz kopurua.

Ariketa fisikoa. Saiatu sedentarismoari aurre egiten, zure adinari eta gorpuzkerari egokitutako kirol edo ariketa fisikoko programarekin. Hau oso neurri egokia da bihotza zaintzeko. Gaur egun, ariketa fisikoa zure gustukoa izan dadin aukera zabala dago: ibili –pauso arinean noski–, dantza egin, bizikletan ibili, edo igeri egin.

Tabakorik ez. Erretzaile pasiboaren bihotzak ere jasaten ditu tabakoaren kalteak, zer esanik ez zerorrek erretzen baduzu. Erretzeari uztean miokardioko infartuaren arriskuak behera egiten du. Aurreneko urtean soilik, erdira jaisten da arrisku hori.
Saihestu estres-egoerak. Bizimodu ahalik eta lasaiena egitea komeni da. Frogatuta dago estresa arrisku-faktorea dela gaixotasun kardiobaskularren kasuan.

Barre egitea, antidoto ona da. AEBetako Maryland-eko Unibertsitatean egindako ikerketa batek dioenez, barreak odol-kapilarrak zabaltzen ditu. Horrela, odola inolako arazorik gabe iristen da gorputzeko organo guztietara.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude