Maskaradak demografia datuei muturrekoa, urtero bezala

Maskarada
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jo ezazu atea Zuberoako edozein etxetan, eta norbaitek zabaltzen badizu, oso litekeena da dantzaria izatea, edo kantaria, edo aktorea. Agian hirurak batera. Zuberotarrek, zuberotar gehienek esango nuke –barka ausardia–, odolean daramatzate musika, dantza eta plazako lana oro har. Ez jakin zergatik, baina hala da.

2009an Barkoxeri egokitu zaio maskaradaren ematea. Hilaren 12an dute azken saioa, sorterrian, ohi denez. Orduantxe burutuko ditu aurtengo lanak azken urteotako maskaradarik onenak, edo hala da ene uste apalean bederen. Aitzindarietan neskak nagusi, azken hamarkadan ezarri den joerari jarraiki. Mutikoek –dantza baino errugbia maiteago omen– buhame eta kautera lanak atxikitzen segitzen dute, horri esker ez dira maskaradatik aldendu; hor dute mélée ederrak egiteko aukera. Aurten ordea, mutikoekin batera neska talde ederra ikusi ahal izan dugu buhamearena egiten. Eta hori ez da Zuberoan denen gustuko. Neskak dantzan aritzea begi onez ikusten duten batzuek ez dute ber iritzia andrazkoak maskaradaren beste eremu batzuk konkistatzen hasteaz. Maskarada gorriaren finezian egokia dirudi, nonbait, feminitateak; maskarada beltzaren zarpailkeria anarkikoan ez omen du tokirik, iritzi horien arabera. Ea hamar urte barru leundu diren, iritziok. Guk baietz apustu.

Kontuak kontu, gorri nahiz beltz, aitzindari nahiz buhame, kautera, xorrotx edo kestu, denek oso maila ona ageri dute aurten. Dantzarien kasuan, nabari da Patrick Queheille Kanpo irakaslearen lana, barkoxtarra bera. Buhameen antzerkia, berriz, inoiz baino landuagoa. Dantzari, kantari eta antzezle bakarrik ez, gidoilari onak ere baditu Zuberoak.

Igarri egiten da, azken batean, Barkoxek Zuberoan duen pisua. Kultur tradizio handikoa izanik, badu segurtatua harrobia puska baterako, aurten frogatu denez. Lagunduko du, halaber, herrialdeko hirugarren herri handiena izateak. Baina ez dadila inor hasi demografia kontuongatik etxafuegoak botatzen: 750 biztanle inguru ditu Barkoxek. Eta horietatik 45en batek hartu du parte maskaradan, gehienak oso gazteak. Kalkulatu portzentajea eta hortxe duzue, kuantifikatuta, Juan Antonio Urbeltzen esaldi honen esanahia: “Zuberoa, zuk asmatu dituzu kanta eta dantza”.

Azkenak
Bizkaiko Golkoa ia bi aldiz azkarrago ari da berotzen munduko batez bestekoa baino

Naturklima fundazioak kaleratutako Itsasoko eta kostako txostena-k argitara eman ditu klima aldaketa euskal kostaldean izaten ari den ondorioak: Bizkaiko Golkoko uren tenperatuta 0,22 gradu igo da hamarkada bakoitzean, 1981tik 2023ra, munduko uren tenperaturen batez besteko... [+]


Protesta egingo dute Los 40 Summer Live jaialdiaren aurka, Zarautzen

Beste urte batez Los 40 Summer Live jaialdia ospatuko dute Zarautzen, eta horren kontra agertu dira herriko hainbat eragile, haien ustez, garrantzi handiagoa ematen zaiolako ekitaldi horri herriko jaiei baino: "Argi erakusten du gure herrian zeinentzat dauden erraztasunak... [+]


Azterketa %90ek suspenditu dute eta Zupiriak esan du: “Ertzain izateko ikasi egin behar da”

3.600 pertsona aurkeztu dira ertzain edo udaltzain izateko lan eskaintza publikoko deialdira, eta 2.800 hautagaiek ez dute proba psikosoziala edota atal teorikoa gainditu. Segurtasun sailburuak defendatu egin du Polizia izateko "exijentzia maila".


CAF-Elhuyar sariak etetea erabaki dute, “baldintza egokirik” ez daudela arrazoituta

Zientzia-dibulgazioa saritzeko erreferentziazko sariak izan dira CAF-Elhuyarrekoak. Antolatzaileek 31. edizioa martxan zegoela etetea erabaki dute, "sariketa behar bezala egiteko baldintzarik ez dagoelako".


Nila Heredia
“Evo Moralesek ingurune toxikoa du, eta ezinbestekotzat jo du bere burua”

Boliviako ezkerreko militante historikoa da Nila Heredia, bi aldiz Evo Moralesen Osasun ministro izandakoa. Abuztuan hauteskunde orokorrak izango dituzte, eta herrialdearen egoera politikoa aztertu du elkarrizketa honetan.


Guggenheim Urdaibai Stop plataformak museoaren proiektua bertan behera uzteko eskatu die instituzioei

Joan den astean aurkeztu ziren proiektuaren inguruko entzuketa prozesuaren emaitzak, eta Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu ziren. Busturialdearen beharrei "arduraz" erantzutea exijitu die plataformak, eta proiektuaren inguruko informazio eta... [+]


Indarkeria matxista gisa ikertzen ari dira 78 urteko emakumearen hilketa, Zizur Nagusian

Emakumea hilda aurkitu dute bere etxean. Senarrak, 85 urteko gizonak, emakumearen heriotzaren berri eman du, Polizia bertaratu denean diskurtso inkoherentea zuela ohartu eta atxilotu egin dute. 


Konfrontaziora pasatzeko garaia da

Euskararen normalizazioaren motorrak herri dinamikara bueltatu behar du aurrera egin nahi badugu


2025-07-30 | Sukar Horia
Dominatzaile pobreak

Bolo-bolo dabiltza gugandik zenbait kilometrotara gertatutako pogromoak, hamarkada luzetan −mendez mende− zilegituriko arrazismoa oinarri dutenak. Palestinan, Torre Pachecon eta Hernanin, arazoa antzekoegia da, intentsitate ezberdinez bada ere. Moroak dira behe-laino... [+]


Barkamena inprimatzen eta saltzen

Mainz (Alemania), 1454. Johannes Gutenbergek eskala handian inprimatutako lehen liburua argitaratu zuen, Berrogeita bi lerroko Biblia izenez ezagutzen dena. Gutenbergek ez zuen inprenta asmatu; dakigula, Txinan, 1040an, Bi  Shengek asmatu zuen inprimatzeko lehen makina... [+]


Migrazioei buruzko jarrerak gurean

Diskurtso erreakzionarioen gorakadaz ari gara azken urteetan. Dela migrazioei buruz, dela feminismoa, euskara eta abarri buruz. Testuinguru horretan, garrantzitsua iruditzen zait jarrera erreakzionarioak edota migrazioei buruzkoak aztertzeko ez gelditzea titularretan, eta gaiari... [+]


Euskarak Euskal Herria behar du

Euskararen balizko etorkizunari buruzko ikerketa bat ezagutzera eman da berriki, eta zalaparta eragin du bertan irudikatzen den paisaia beltzak. Asaldamendu hori auzitan jarriz abiatuko dut nire ekarpena. Zergatik da harrigarria datu hori? Zein mundutan bizi gara, gure egoeran... [+]


Ergelkeria

Liburuak hasi, utzi… begietatik garunera nagi doaz esaldiak, eta itzali ezin dudan tik-tak bat entzuten dut. Ikus-entzunezkoak pikatzen ari naiz.

Entzun dut burpee, eta Llados, eta body count, eta nahi duzulako zara pobrea, eta Milei, eta Thiel, eta unibertsitatea... [+]


2025-07-30 | Inma Errea Cleix
Kaka

Uda honetako erronka omen sare sozialetan: kaka egitea igerileku publikoetan. Ohikoak dira jokabide zikinak sare horietan, eta batzuek beren gorotz fisikoa libratzea, ororen begi-bistan eta eskura, honezkero gaina hartu digun zikinkeria digital erraldoia hezurmamitzea besterik... [+]


Eguneraketa berriak daude