Kirtenari egurra

Judas-egurra
Judas-egurraz edo zuhandorraz, Cornus sanguinea, egindako gurutzeak aitatzen ditu Azkuek Bizkaiko karobietan. Euskaraz zuhaitza ere badu Judasek, Judasen arbola, Cercis siliquastrum, espezie honetako zuhaitz bat izan zuen, agidanean, urkamendi...

Zuhandorrari Judasen egurra deitzeko arrazoiaren arrastorik ez dut. Egurra eman behar denean ez da egur txarrena; Judasek mereziko zuen nonbait eta harekin emango ote zioten; baldin baita ere, urkatu ondoren ez al zuten joko... Ez du alferrik sanguinea abizena, zuhandorrak. Adarraren kolorea hori du eta egurrean dantzatuz gero odola mugitzen du. Larru azala egurtzeko zigorretarako erabilita, jotako tokian ikusgarrizko babak sortzeaz gain hematuria, pixetan odola, eragiten du. Gaitzerdi! Azido salizilikoa du hostoetan eta odol gora-beheren minak sendatzeko aproposa...

Kirtenetarako egur ona du. Orain ugarien erabiltzen ditugun kirtenak plastikoz eta antzeko materialez egindakoak badira ere, atzo artean egurrezkoak izan dira nagusi. Ikusi: ezpela (Buxus sempervirens), haltza (Alnus glutinosa), hurritza (Corylus avellana), lizarra (Fraxinus excelsior), gaztaina (Castanea sativa), sagarra (Malus x domestica), haritza (Quercus robur), gurbitza (Arbutus unedo), elorri zuria (Crataegus monogyna), txorbeltz edo karraskila (Rhamnus alaternus), olibondoa (Olea europaea)... Malgua behar zenean ilgoran botatakoa, ilbeherakoa gogorra behar izanez gero. Sega, mailu, kaskamailu, aitzur, igitai eta abarren kirten eta makina bat tramankulu eta lanabesen helduleku egin eta leundu da eskuz.

Kirtena bada nonahi; behar ere asko behar da, baina behar baino gehiago ez al da bazterretan? Kirtenak eta laster zabalduko diren babaloreak.

ASTEKARIA
2009ko martxoaren 01a
Irakurrienak
Matomo erabiliz
Azoka
Azkenak
'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude