Apiintxiin


2009ko otsailaren 18an
Iñaki Murua
Iñaki MuruaDani Blanco
Badirudi flana edo gurina egiteko Txinatik ekarritako hauts magikoren bat dela, baina, gure etxean behintzat ez du horretarako balio. Amari entzun izan diot, zerbait gogo txarrez eta gatzik gabe egindakoan, nagusiki: “Horri apiintxiin einda daola earki antzematen zaiok!”. Eta ia beti asmatzen zuen edo, guk uste ez izan arren, harentzat hala egon ohi zen eta, oraindik ere, batzuetan, gogorarazten digu, halamoduz egindako gauzak ikustean...

Ez da gure amarena bakarrik kontu hori. Askotan sumatzen dut, bestek egina beti dagoela apiintxiin eta geuk egindakoa bikain. Makurrak gara gero, besteren onik eraman ezin hau nondik ote datorkigu?

Aurtengo neguan askotan oroitu naiz hitz honetaz. Zorionez elur dezente egin digu. Bada, hori ere ezin dugu ongi eraman, nahiz eta forfaita euro mordoxka ordainduta gozatzera joaten gareneko berbera izan! Errepidean egundoko ilarak sortu direla; ez dakit zenbat ordu galdu ditugula; halako ordurako halako lekutan egon behar nuela eta oraindik hemen... Non dugu egoerara egokitzeko gaitasuna? Non gauzak umorez hartzeko patxada? Noski, haurgintza minetan eta errepidean bazaude ulertzekoa da!

Norbait errudun egin arteko onik ez dugu izaten horrelakoetan: oposizioak gobernuan direnen huts larritzat du, aurreikuspenik ezaren ondorio, langile, gatz eta kamioi gehiago ez jartzea leporatuz. Udaberrian, udan eta udazkenean ez dakit nik, bada, zizak bildu eta eskaleen artean banatu edo baserritarrei nekazaritzan lagundu edo, beste gabe, txori habia bila ibili beharko lukete... Zer egiten ote dute baserritarrek elurteetan? Muxarraren pare lo egin? Ganaduak eta aziendak (h gabe) hartuta lurralde eguzkitsuetara joan, oporretan? Arrosarioa errezatu eguraldia alda dezan? Ala jainkoarekin gogoratu eta arrosario luzea esan?

Euritik ere ez gabiltza lehor. Aurtengoan bota du bere modu batean! Ur putzuak, uhar-ketak eta pantanoak, denak presa. Sartu, bertakotu eta aspertzean gainez egiten du urak. Baina, aldi berean gainezten da leku guztietan eta, orduan ere dena kontra: errekak eta ibaiak gora datozela (errekak gora?); gainera, pantanoak gainez egiteko arriskua dagoela eta hango urei jaregin! Handik laster itsasgora datorrela. Baina, ezetz gutxi batzuek besterik gogoratu oraingo euri jasez, uda asko moduzkoa egiten badu eta pantanoak erdi husten hasten badira? Konturatu al zarete, azken urteetan, nekazari nahiz abeltzainek lehorterik ez duten arren, pantanoak erditik behera hasiz gero lehortea dagoela jakinarazten digutela? Kaletarren lehortea esan beharko litzaioke baina, denona bihurtzen digute. Zergatik eta, nekazariei laborantzarako lur sail bikainenak kendu eta putzu bihurtzea eskatzen duelako kaleak. Nork erabaki du kalea erraldoitzea? Nork eman dio subentzio gehiago hamar mila biztanletik gorako hiriari, alkate denak erroldak puzteko joeran ipiniz?

Gure gaztaroan baziren oso berandu hazten hasitakoak eta haiek urte askoan izan ziren koadrilako ttikienak baina bizi-biziak ere bai e? Aldiz, azkarregi hazitakoei “gazte-haziak” deitzen zitzaien eta, galantak izan arren, indargeak, nagiak eta makalak izaten ziren, ia denak. Hiriekin ere antzera delakoan nago, ezohiko gertakarien aurrean, gazte-hazien eran erantzuten dute.

Badira urte batzuk, Euskalmet martxan jarri zutela. Denon gusturik ez du egiten baina askotan asmatzen duela diote batzuek. Gertatu ohi dira, ordea, inork uste ez duela egundoko haizeteak edo euriteak eta Euskalmetek iragarri ez. Nik uste nuen salaketa jarriko ziotela asmatu ez zuelako eta indemnizatu egin beharko gintuela denok.

Bada, nik ustekabeko hauek erreklamatzen ditut. Ez hondamendi hilgarri eta suntsitzaileak, baina bai egunerokotasuna hautsiko duten elurte, eklipse... ze demonio! Beti ogi berdina jateak aspertu egiten nau. Ttipili ttapala lokatzetan ibili, harri txapalak uretara potta eta txipristinek ateraz hanka ttattarrak mamatan puxti nahittut. Horrelako uneak baliatu nahi ditut barruan daukadan haurrari jaregin eta odola dantzan sentitzeko, apiintxiin gauzak egiteko, dena aurreikusiko dugun egunak atzetik emango digun baino lehen.

Azkenak
2025-05-13 | ARGIA
Aurelia Arkotxa omenduko du aurtengoan Ziburuko Azokak

Ekainaren 7an izango da Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarrekin antolatzen duten Ziburuko Euskal Liburu eta Disko Azoka. Seigarren edizio honetan Aurelia Arkotxa izango da omendua eta egitarau oparoa ezagutzera eman dute prentsaurrekoan. Ziburuko Azokaren uhina inguruko... [+]


Sexu erasoak egiteagatik zigortu dute Gerard Depardieu aktorea, baina ez da kartzelara joan beharko

Hemezortzi hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio epaitegiak, baina ez du zigorra bete beharko. Azken hamarkadan, dozenatik gora emakumek salatu dute aktore frantziarraren sexu erasoen biktima izan direla. 2021ean Les volets verts filmaren grabaketan eraso ziela salatu zuten bi... [+]


Larragorriko zentral eolikoa eraikitzeko baimena eman du Eusko Jaurlaritzak eta proiektua gelditzeko eskumena Laudio, Amurrio eta Orozkoko udalen eskuetan geratu da

Green Capital Development enpresak bi urte izango ditu proiektua egikaritzeko, baina aurretik jarduera edota obra udal baimenak eskuratu beharko ditu.


Hamar egun pantailarik gabe: erronka abiatu dute 2.500 haur eta gaztek

“Pantailak utzi erronka” hasi dute, maiatzaren 13tik 22ra, Ipar Euskal Herriko 25 eskolak eta 2.445 haurrek. “Hasi aitzin, beldurra dute gazteek, ez direlakoan desafioa betetzera helduko. Gero, indar kolektiboak hartzen du gain”.


Pakistan eta India su-etena luzatzeko bildu dira, baina Modik ez du baztertu eraso gehiago egitea

AEBen bitartekaritzarekin larunbatean adostutako su-etenak badirudi bi aldeen arteko tentsioa murriztu duela. Halere, Narendra Modi presidenteak ohartarazi du Indiak ez dituela ekintza militarrak amaitu, baizik eta "eten tarte baterako". Islamabadeko eta New Delhiko... [+]


Aldatu Gidoia: “EITB ordezkapen linguistikoan eta asimilazio kulturalean sakontzen duen tresna bilakatu da”

Aldatu Gidoiaren iritziz, EITB "sortze helburuetatik aldendu" da, eta "urgentziazko demokratizazio prozesu bat" eskatu du, zuzendaritza taldearen hautaketa prozesutik hasita.


Aldak etxebizitza bat okupatu du Bidarten “operazio espekulatiboa” salatzeko

Elkarteak salatu du okupatutako etxebizitza 1.615.000 euroan erosi zela 2021ean, eta egun 2.980.000 euroAn saltzen dela. Okupazioak iraun bitartean, espekulazioak sortzen dituen arazoez mintzatu dira etxeko egongelan. Balkoian Espekulazioa: biztanleentzat etxebizitzarik ez... [+]


2025-05-13 | Gedar
Polizia berriz sartu da Bilboko Unamuno ikastetxera, eta zazpi ikasle identifikatu ditu

Ikasle bati isuna ipini diote institutuan lan politikoa egiteagatik, eta hori salatzeko agerraldi bat egiten ari ziren bitartean, gazteen aurka jo du Ertzaintzak. Zazpi lagun identifikatu ditu.


‘Diario de Noticias de Álava’-ko zuzendaritzak langile bat “jazarri” duela salatu du enpresa batzordeak

Zuzendari nagusiak eta zuzendari editorialak egindako "jazarpen eta errrepresalia kasu larria" salatu dute enpresa batzordeak eta ELA sindikatuak.


Aerosorgailuz osatutako makroproiektuaren kontra azaldu dira Odieta, Olaibar, Anue eta Esteribar

Enigma Green Power enpresak proiektatutako zazpi parke eoliko eraikitzearen aurka agertu zen Odieta, Olaibar, Anue eta Esteribarreko bizilagunek osatutako Haize Berriak plataforma. Bost megawatteko potentzia elektrikoa eta 195 metroko altuera duten aerosorgailu horiek "kalte... [+]


Espainiako Estatuaren “isiltasuna” salatu eta hori egitea “tortura estaltzea” dela azaldu du EH Bilduk

Giza eskubideen urraketa horietan duten erantzukizuna aitortu gabe jarraitzen dutela seinalatu du koalizio subiranistak.


Bridgestoneren proposamen berria: ekoizpena handitu, baina 232 langile kalera

Basauriko Bridgestoneren zuzendaritzak astelehen arratsaldean eman du pneumatiko lantegian enplegua erregulatzeko txostenak eragingo liekeen langileen kopuruaren berri: 232 behargin geratuko lirateke kalean, 335 beharrean. Horrez gain, ekoizpena handitzeko eta kalte ordainak... [+]


AEBek eta Txinak adostu dute hiru hilabetez elkarri muga zergak %115 murriztea

Akordioa asteazkenean sartuko da indarrean. Haren ondorioz, AEBek %30eraino jaitsiko die ordaindu beharreko muga zerga produktu txinatarrei, eta Txinak %10eraino estatubatuarrei.


2025-05-12 | Euskal Irratiak
“Errientaren apartamentua ikasgelaren gainean zenez, ikaslea hara eraman eta bortxatzen zuen”

Donibane Garazi inguruko herri ttipi batean sortua da Bea, eta 1970eko hamarkadan ondoko eskola publiko batean ikusi zituen bortizkeria, sexu eraso eta bortxaketak salatu dizkigu. Irakasleak eragiten zizkiela tratu horiek ama eskolako eta lehen mailako haurrei, mutikoak bortizki... [+]


Eguneraketa berriak daude