Ehun auzoen hiria (I)
- Tangoa, Maradona, desagerraraziak. Horiek ziren, Buenos Airesera joan aurretik, Vázquez Montalbanen Carvalho detektibeak Argentinaz zeuzkan zantzu bakarrak. Hirurak Buenos Aires ulertzeko ezinbesteko osagaiak diren arren, bidaiaria harrituta
lagako duten beste hamaika gauza ere badira urtero mundu osoko milaka pertsona erakartzen dituen hiri honetan. Europarrek pentsatua, kriolloek egina.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Zirkulutan hazitako hiria
Maiatzeko Plaza da Buenos Aires ezagutzen hasteko abiapuntua, haren inguruko zirkulu zentrokidetan hazi baitzen hiria. Distantzia luzeetako hiria izanik, garraiobide publikoak erabiltzea ezinbestekoa da. Subtea (metroa), trenak, autobusak eta taxiak ditugu aukeran. Lagun ona izan daiteke Guía-T, aurrekoen ibilbide guztiak dakartzana. Komenigarria da ere ahalik eta txanpon gehien eramatea; gutxi daude Argentinan.
Bost subte-linea ditugu. Iparraldeko Retiro eta hegoaldeko Constitución auzoak lotzen dituen C linea izan ezik, beste guztiak ekialdetik mendebalderantz doaz, Corrientes edota Rivadavia etorbideei segituz. Rivadaviakoa, A izenekoa, Hego Amerikako lehenengoa izan zen (1913). XX. mende hasierako trenak han dabiltza oraindik ere.
Hegoalderantz joatekotan, San Telmo eta Montserrat auzoek osatzen duten alde zaharra aurkituko du bidaiariak. Gazteentzako ostatuak, hotelak, turistentzako jatetxeak eta ohiko antigoaleko dendak ez ezik, hiriko eraikinik zaharrenak ere aurkituko ditugu bertan.
Jesuiten aztarnak
Maiatzeko Plazatik metro gutxira Argien Etxadia dago. Auzo honek garrantzi handia izan zuen hiriaren garapenean. XVII. mendean jesuitei eman zieten, eta haiek altxatutako eraikin ugari han daude oraindik. Esaterako, Buenos Aireseko eraikinik zaharrena, San Inazio eliza; 1686an hasi ziren egiten. Harririk ez den eskualdean, azpimarratzekoa da biztanleriaren gehiengoa ziren guaraniek eraikuntzan erabilitako teknikak, adobearena besteak beste. Harritzekoak, halaber, guaraniek beraiek hiriko defentsarako egindako tunelak, Buenos Aires zaharreko hainbat etxe gotorlekuarekin lotzen zituztenak.
Norabide berari eutsiz, Constitución, Barracas eta La Boca auzoak topatuko ditugu. Astirik badugu, oinez ibiliko gara Colon ibilbidetik edo 9 de Julio etorbidetik; hori omen da munduko zabalena. Colon ibilbidean meritu handiko eraikinak daude: Aduana, Posta, Ingeniaritza fakultatea. Ibai aldean, lehen merkantziak eta etorkinak hartzen zituen Puerto Madero dago, gaur egun auzo berria eta luxuzkoa.
9 de julio etorbidean berriz, Corrientes eta Maiatzako etorbideek zeharkatzen duten tokian, banderaren jaiotza eta hiriaren fundazioa gogoraziz, Obeliskoa dago. Askoren ustetan, argentinarren matxismoaren ikur falikoa. Eta handik gertu, hiriko euskal etxeak: Laurak Bat, Vasco-Francés, Eusketxe, Nafarroako etxea. Etxera “itzultzea” ez da aukera txarra bisitaren lehen zatiari akabera emateko.
Carlos Menem presidentearen politika neoliberalak pobretutako Buenos Aires, ertaineko klasearentzako eta turistentzako zerbitzu-hiri bihurtu nahi dute gaur egun. Eremu publikoak zein kultur ekimenak pribatizatzea da Gobernuaren joera. Puerto Madero auzo berria da politika horren adierazle nagusia. Orain dela sei urteko krisialdiaren ondorioak lehen bezain nabariak ez badira ere, muturreko luxua eta pobrezia elkarrekin bizi dira Argentinako hiriburuan.
Jakiek eta lunfardo izeneko hizkera bereziak biztanleen %70 jatorri italiarrekoa dela agerian uzten dute, baina galiziarrak, armeniarrak, arabiarrak, judutarrak eta jakina, euskaldunak ere, asko dira garai batean Nueva Vizcaya izena eduki zuen lurralde honetan. Hain zuzen ere, 1992an Bilborekin anaitu zen.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]