Pena handia eman dit Kaukasoko gerrak. Abkhaziar eta georgiarren kasuan bereziki, oso tamalgarria da: elkarren etsai bezain euskaldunen ahaide sentitzen dira biak, gurekiko estima sinestezina da. Han euskal kaukasiartasuna ez da teoria, zalantzarik gabeko egitatea baino.
 
Errusiak ez zuen XIX. mendera arte Kaukaso konkistatu –Georgia izan zuen orduan herri leialena–. 1859an Ipar-ekialdeko txetxeniarrak eta dagestandarrak garaitu ostean, Ipar-mendebaldeko zirkasiarren familia zabalaren –abkhaziarrak barne– aurka gupidagabe jo zuen: 1864an Zirkasia hustu zuten, biztanleen %95 hil edo kanporatuta. Oraindik asko dira Itsas Beltzeko arrainik jaten ez dutenak, otomandar inperiora bidean hondoratutako ontziak gogoan. “Ahaztutako genozidioa” deitzen diote.
 
Abkhaziako Gobernuak Errusiarekiko esker ona badu ere, diasporako abkhaziarrak –Abkhazian baino askoz gehiago bizi dira Turkian– haserre daude 2014ko Neguko Olinpiar Jokoak Sotxi hirian egingo direla eta, Ubykhia zaharreko hiriburuan. Ubykh guztiak kanporatu zituzten eta 1992an hil zen mende bat lehenago 50 mila hiztun zituen hizkuntza. Abkhaziak Israelen antzeko plana dauka azken urteotan: Turkiako abkhaziarrak etxeratzea. Baina Sergei Bagapsh presidenteari galdetu niolarik barkamenik eskatu behar ote zuen Errusiak 1864koagatik, ezetz esan zidan: “Kontu zaharrak dira horiek”.
 
Nork du arrazoi hainbeste sufritu duten nazioen artean? 1992an abkhaziarrak ez ziren %20 beren lurraldean, eta georgiarrak ia %50 ziren. Georgiar guztiak kanporatu zituzten gerran, garbiketa etnikoa ankerra izan zen. Baina orduan esaten dizute 130 urte lehenago abkhaziarrek sufritu zutela genozidioa, eta gero Stalinek eta Beriak georgiarrez bete zutela Abkhazia, bertako biztanleak gutxiengo absolutua izan arte. Beste horrenbeste diote georgiarrek Hego Osetiaz: osetiarrak Iparraldekoak direla, eta Hegoaldera etorri eta georgiarrak kanporatuz bihurtu direla gehiengo. Nori dagokio beraz, autodeterminazio eskubidea? Lurraldeko biztanle guztiei? Gutxiengoa izan arren “jatorrizko” nazioko kideei? Diasporakoek ere badute hitzik?
 
Errusiak osetiarren eta abkhaziarren eskubideak aldarrikatzen ditu, Kosovoko albaniarrei ukatzeaz bat. Oligarken Errusiaren inperialismoa gringoena baino hobea da, nonbait, bere aldera lerratu baitira Venezuela, Nikaragua eta sasiezkertiar mordo bat. Inork ez du galdetu, horratik: eta Txetxenia?