Gezurrak

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Larunbatean hirukoak eta Aralarrek protesta bilkurak egingo dituzte iragarritako kontsulta beharrean. Duela urtebete baino gehixeago Ibarretxe lehendakariak kontsulta data iragarri zuela Eusko Legebiltzarrean, 2008ko urriaren 25a. Hilabetea joan hilabetea etorrri, sasi guztien azpitik eta gainetik jo behar bazen ere, kontsulta egingo zela entzun genion goizez eta gauez. Errege biluziaren ipuinarena gutxitan irudikatuko zen hobeto; desberdintasun bakarra izan da, Ibarretxe antzezlanetan aritu dela, helburu egoki eta justu batean atzean bada ere.

Batzuetan, irakurle eta herritarrek egiten duten bezala, administraziotik ere deitzen dute gure aldizkarira, zerbait gaizki egin dugula esanez, edo gezurra esan dugula, edo ez dela erabat zehatza esandakoa edo... Batzuetan arrazoiz, beste batzuetan ez. Baina ni harritzen nauena da norberaren balizko gezur txikia hain garrantzitsu izatea, politikagintzan eta agintarien artean herritarrak gezurra bata bestearen atzean sumatzen duenean. Edo ez al zekien Ibarretxe lehendakariak gezurretan ari zela iragarritako kontsulta egingo zela behin eta berriz errepikatzen zuenean? Edo ez al zekien Jose Luis Rodriguez Zapaterok krisia gainean zegoela berau ukatzen zuenean? Ez, Aznarrek ere ez zekien Iraken ez zegoela suntsiketa handiko arma kimikorik berau erasotzearekin bat egin zuenean.

Gezurrik borobilenak finantza eta ekonomiaren munduan ekoiztu dira. Konfiantza eza baldin badago, hori norbaitek ziria sartu duelako da, hau da, gezurra esan duelako, eta konfiantza galerarako, gainera, gezur bat baino gehiago behar ohi da. Horregatik jakin dugu, konfiantza eza hori finantza paketeetan bilduta garraiatu dutela batetik bestera, batzuek aberats bilakatuz eta munduarentzat krisiaren aberaska izango zen aberastasun birtuala sortuz.

Aurrerapena, zientzia eta ekologiaren paketetan bildutako gezurren estilokoak. Nuklearrak adibidez, hiru hamarkadatan honako ziklo egin du Euskal Herrian: beharrezko energia ezinbestekoa izatetik (Lemoiz), arriskutsura pasatu zen, eta orain berriz beharrezko bilakatuko da akaso.

Aldaketa klimatikoarena ere paradigma da gezur eta iruzurraren mundu honetan. Badira diotenak berotze kontu hau ziklikoa dela, gure planetaren bizitzaren kontua, orain bero gero hotz. Lurraren egungo biztanle kopuru eta kontsumo maila ez da ziklikoa, ordea, eta zientzialarien artean dagoen kontsentsu maila handiak, Lurra xahutzen ari garela adierazten du. Oraingoan oso sinesgarria dirudi. WWF (Naturaren Nazioarteko Mundu Fondoa) nazioarteko erakunde ekologistak berriki gogorarazi duenez, gainera, berotzea azkartzen ari da eta itsasoa aurreikusitako metro erdia baino metroa igoko da mende bukaerarako. Al Gore hemen izan zen eta berari buruz asko hitz egin bazen, aldaketa klimatikoaz gutxi.

Eta AHT? Kaltea estaltzen da, baina gaitza da irudikatzea trena pasatzeko Euskal Herrian egin behar diren lur azpiko ia 100 kilometroak ekologikoki onuragarriak direnik.

Azkenak
AEBek Venezuelako ontzi bati eraso egin diote nazioarteko uretan, eta 11 lagun hil dituzte

Hildakoak Tren de Aragua "talde terroristako" kideak zirela eta droga trafikoan ari zirela adierazi du Donald Trumpek. Bi herrialdeen arteko tentsioa goraka ari da, soldaduak eraman dituzte mugara.


Txiki eta Otaegi, fusilamenduaren 50. urteurrena
2025: Egiaren Ministerioa

Gatazka politiko bat egon da azken 60 urteetan Euskal Herrian, eta horrek izan du bere bertsio biolentoa, ETAk bideratu duena, zeinari Espainiako Estatuak errepresioz eta estatu-terrorismoz erantzun dion. Sei hamarkadetan, ordea, biolentzia horiek ez dira berdin ikusi izan... [+]


2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


2025-09-03 | Castillo Suárez
Maitasunaz

Akordatzen naiz Blanca Llum Vidal poeta maitasunaz hizketan entzun nuen lehendabiziko aldiaz. Bere esperientziaz aritu zen, besteak beste. Esan zuen bere ordura arteko bizitzan maitasuna beti amaitzen zela, baina maitasunak ez lukeela amaitu beharko sentituz bizi dela. Ez dela... [+]


Tamainak garrantzia duenean

Duisburg (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1569. Gerard De Kremer (1512-1594) geografo, matematikari eta kartografo flandriarrak, Gerardus Mercator izen latinizatuaz ezagunak, proiekzio kartografiko berri bat diseinatu zuen. Proiekzio mota zilindrikoa zen, ekuatorearekiko... [+]


Vikingoak eta musulmanak tratuan

Bedale udalerrian (Yorkshire, Ingalaterra) altxor bikingo bat aurkitu zuten 2012an. Archaeometry aldizkarian argitaratu dutenez, berriki altxor horretako zilarrezko piezak aztertu dituzte. Zehazki, berunaren eta oligoelementuen isotopoak aztertuz, zilarraren jatorria zein den... [+]


2025-09-03 | Jesús Rodríguez
Zarata egiteari utzi, gora begiratu

Abuztuan 411.000 hektarea baso eta lursail erre dira León, Asturias, Ourense, Cáceres eta Zamoran. Bizkaiko eta Gipuzkoako azalera osoa beste. Irmotasunez esan dezakegu muturreko baldintza meteorologikoek sutu zituztela suteak, berotze global antropogenikoaren... [+]


Normal plantak egiten

Hilotan, euskara sarritan izan dugu albiste. Txarrerako, euskaltzaleon artean nagusi den aldarte ezkorra ikusita. Baina euskararen egoera txarra dela ez da kontu berria, datuen bitartez beste zerbait iradoki den arren.

Har dezagun, adibidez, hizkuntzak irabazi ei dituen... [+]


‘Txoloak, sudakak, moroak, payoponiak’

Chocón, Kolonbiako hiri batean, beltzak, indigenak eta mestizoak elkar bizitzari eusten saiatzen dira. Beltzek txoloak deitzen diete embera indigenei, eta emberek beren hizkuntzan hitz egiten dutenean, kristauez hitz egiteko esaten diete bai mestizoek eta bai beltzek... [+]


Arrazakeria, eskuin muturrerantz arrastatzen gaituen korronte zabala

Europan eta munduan arrazakeria gora doa, eta Euskal Herria ez dago joera horretatik salbu. Egun, herritarrak eta jendarteak eskuin muturraren baloreak bere egiteko bide nagusietakoa da arrazakeria. Arazoaren larritasunari tamaina hartzen saiatu gara, eta aztertu ditugu zenbait... [+]


2025-09-03 | Imanol Epelde
Berriketa gutxi
Progre

Gizonezkoak ziren gehienak Sanferminetako entzierroetan; gizonezkoak ia denak Frantziako Tourrean; gizonek hartu dute udako musika jaialdietako oholtza eta backstage-a; gizonezkoak dira nagusi bertso-plazetan; gizonezkoak dira Donald Trump, Vladimir Putin eta Benjamin Netanyahu... [+]


Teknologia
Turistak eta aktibistak

Oporretan nengoela, gorputza eta burua gozatzera bideratu ditut. Turista bilakatu naiz, eremu digitalean zenbait trebezia dugunontzat, oso erraza. Motxila hartuta familiarekin handik hona ibili naiz, poltsikoan dibisa asko barik, mapa fisiko barik, plan asko barik…... [+]


Eguneraketa berriak daude