Argia aurreztu ilunpean geratu gabe
Xahutzen dugun energiaren zati handi bat argiztatzeko erabiltzen da. Horren %50-60 inguru barne argiteriari dagokio, eta gainerakoa kalekoari; hala azaldu digu Javier Calongek, Consultoria Lumínica bilbotar argiztapen-kontsultoretzako bazkideak. Une honetan, Lighting Master Plan izeneko txostena prestatzen ari dira, 21 neurri kaleko argiteria eraginkorragoa izateko. “Esango nuke gaur egun bai kanpoan zein barnean erabiltzen den argiaren erdia baino gehiago ez dela beharrezkoa”. Une batetik aurrera, ez dugu hobeto ikusten argi gehiago egoteagatik. Aldiz, alferrikako energia-gastua egiten dugu eta, bide batez, argi-kutsadura sortu. Gaueko zerua behar bezala ikustea eragotzi ez ezik, kutsadura horrek kalteak sor ditzake ekosistemetan, txori migratzaileei ohiko ibilbideetatik aldentzera behartuz, esaterako.
Calongeren esanetan, “erakunde publikoek hiritarren aurrean eredu bihurtu behar dute, ezin liteke kalera atera eta udaletxea edo aldundia neurri gabe gastatzen ari direla ikusi”.
Bonbilla egokia, gakoa
Era berean, norberaren esku dago etxe barruko argiztapena eraginkorragoa izatea. Horretarako, funtsezkoa da argi iturria ondo aukeratzea. Bonbilla mota asko dago, ia zeregin bakoitzerako bat, baina gehienak ez ditugu ezagutzen. Hasteko, saihestu halogenoak; asko kontsumitzen dute, eta energiaren zati handia bero bihurtzen dute. Ez dira batere eraginkorrak beraz. Argia denbora luzez piztuta dagoen lekuetan, kontsumo baxukoak erabili, eta luminaria ondo hautatu: batzuek gehiegi sakabanatzen dute argia, kontsumoaren portzentaje handia alferrikako bilakatuz.
Beste bide bat argi naturala baliatzea da. Arratseko orduetan, oraindik iluntzen hasi gabe, etxeko argiak pizteko ohitura dugu, baina badaude moduak eguzki orduei etekin handiagoa ataratzeko. Geletako hormak zuriz pintatuz gero, argia intentsitate handiagoaz islatuko da eta hobeto ikusi ahal izango dugu. Antzeko efektua lor dezakegu leku egokietan ispiluak ipiniz. Beste kontu bat da leku egokiak zehazki zeintzuk diren jakitea, baina ideia hori da.
Iratxe Sorzabalek sufritutako torturen gaineko testigantzak jasotzen ditu dokumentalak. Maiatzaren 20an emango dute dokumentala, 23:40an. Iaztik dago Primeran plataforman ikusgai, baina lehen aldiz emango dute telebistan.
EHUren ikerketa batean, haur batzuk arkatza eta beste batzuk teklatua erabilita jarri dituzte idazten. Helburua zen jakitea ea irakurtzeko eta idazteko ikasketa-prozesuan alderik badagoen. Emaitza argia atera dute: haurrek eskuarekin egindako mugimenduen bidez ikasten dute... [+]
Epaiketetan aldeen arteko akordio aukera iritsi daiteke ahozko auzia hasi baino minutu batzuk lehenago. Auzi honetan akusatuek publiko egin dituzte orain arte egondako negoziazio saioak, eta azkena aste honetakoa izan da, ezagutarazi den moduan porrot egin duena. Akordiorik egon... [+]
Euskaraldia martxan da, hizkuntza ohiturak aldatzea bultzatzeko ekimen erraldoia. Milaka eta milaka herritarrek konpromisoa hartu dute, hamaika egunotan, euskarak presentzia gehiago izan dezan euren eguneroko bizitzan. Askorentzat pauso txikia baina ahalegin handia izango da,... [+]
Putaren bakarrizketa eroetxean
- Egileak: Franca Rame eta Dario Fo.
- Itzultzailea: Xabi Martinez De Lezea.
- Aktorea: Laura Penagos.
- Noiz: apirilaren 12an.
- Non: Zizurkilgo Atxulondo Kultur... [+]
"Weissman kanpora, sionismo-faxismoa suntsitu" idatzi zuen sarean, palestinarrak erailtzeko deia egin baitzuen Granadako jokalariak. "Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Aurkako Legea" ezarrita, isun erraldoia jarri diote Indar Gorriko kide bati.
Aurrez adierazitakoa baino egun bat geroago abiatu dira bilerak Istanbulen; Zelenski, Putin eta Trump gabe. Errusiari “behe mailako” delegazioa bidaltzea leporatu diote.
Atarrabiako Paz de Ziganda ikastola ari da antolatzen aurtengo Nafarroa Oinez festa. Gaur aurkeztu dute egun horri begirako abestia eta bideoklipa. Estitxu Arozena bertsolariaren letrarekin eta Igor Martinezek sortutako musikarekin osatu dute.
Ia hiru hamarkada daramatza Aiora Zulaika lasarte-oriarrak Pirritx pailazoa gorpuzten, eta haurrei eta familiei irri egiteko espazio goxo bat eskaintzen, errebeldiaz eta asmo eraldatzailez. Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoek “Maite zaitut” herri omenaldia jaso... [+]
Azterketa euskaraz egitea debekatzen dietela salatu du Baionako Bernat Etxepare lizeoko Euskal Herrian Euskaraz taldeak. Pasaden urtean egindako eskakizunei jarraiki, aurten ere azterketak euskaraz egiteko eskatu dute.
Irailetik mediku euskaldunik gabe daude Elizondoko (Nafarroa) herritarrak. Horrez gain, udan medikurik gabe geratzearen beldur da Baztango Osasun Plataforma. Ekainaren 4an, bizikleta martxa egingo dute herrian.
Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte.