Bere burua berrosatzen duen zeramika

Hondakin erradioaktiboak
Hondakin erradioaktiboak
Sekula entzun gabe geunden material batek bere burua berrosatu dezakeela. Baina hala da. AEBetako Pazifiko Ipar-ekialdeko Laborategi Nazionaleko Ram Devanathan eta Bill Weber ikerlarien arabera, zeramika arrunt batean topatutako berrosatze-ahalmenak abantaila nabariak ekar ditzake zentral nuklearren hondakinen gordailuetan.

Ikertzaileak aspaldi ari dira milaka urtetan gorde behar diren material erradioaktiboentzako gordailu egokiak topatu nahian. Eta horretarako, beren burua osatzeko gaitasuna duten materialak behar dira. Devanathanek eta Weberrek behatu dutenez, oxigeno atomoen etenik gabeko higidurak erradiazioak eragindako kalteak konpondu ditzake aipatutako zeramikan. Besteak beste, itrioa eta zirkonioa ditu osagai material horrek.

Egindako ikerketetan oxigeno atomo higigarrien propietate “sendagarriak” topatu dituzte, baina muga batzuekin. Jakina da milaka urtetan material erradioaktiboak gorde behar dituzten gordailuen arazo nagusia “zenbat iraungo duten” galdera dela. Aipatutako ikerketaren arabera, luzeago irauteko bidea zabaldu da. Berrosatzea ez da erabatekoa, partziala baizik, baina materialaren propietateak gehiago luzatzeko aukera zabaldu da.

Une honetan, petrolio aroaren amaiera iragartzen ari zaigunean eta norantz goazen ez dakigula, ez da txarra ordezko beste energia iturriek –nahiz eta aurkari asko izan–, ezaugarri seguruagoak edukitzea.

Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude