«Oraingoz, prentsaren negozioa paperean dago»

  • Berria egunkariak bost urte bete ditu aurten eta urteurren hori ospatzeko ekitaldia egingo dute hilaren 21ean Donostiako Kursaalen. Martxelo Otamendi zuzendariak azaldu duenez, egunkariak “aldaketa mamizkoak” izango ditu urritik aurrera.
Martxelo Otamendi
Martxelo OtamendiDani Blanco
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Esan, zein izan da bost urte hauetan egunkariak izan duen hedapena? Hasierako olatuarekin konparatuta, nola dago gaur egun?


Berria egoera fiktizioan jaio zen eta bagenekien salmenta zifra horiek kopuru normalagoetara etorriko zirela. Azkeneko urteotan 20.000 ale inguruan gabiltza. Nahiko lan badugu salmentei eusten, mundu osoan joera dagoelako paperezko prentsan salmentak galtzekoa, eta gu eusten ari gara.

Beraz, kopurua egonkortu egin da.


Oraindik kopuru txikia da, baina gure hiztun masa kritiko bera duten herriekin konparatuta ez dago gaizki. Nik Avuiko zuzendariari beti esaten diot: katalana ondo dakitenak 7-8 milioi dira, eta euskaraz ondo dakitenak 350.000; hortik 20.000ko tirada izatea ez dago gaizki. Gutxi da, publizitatea saltzera goazenean hori esaten digute, baina garenak gara, eta prentsa irakurtzeko hizkuntza ondo jakin beharra dago. Horregatik, zifra horiek erlatibizatu egin behar dira.


Kazetaritzan hizkuntzarekin egunero egin behar da lan. Berria erreferentzia da euskarari dagokionez, lehen Egunkaria zen moduan. Nola da eguneroko lan hori?


Euskara talde bat dugu, oso prestatuta dagoen jendearekin. Helburu nagusia testuak argitaratu aurretik zuzentzea da, baina hori bezain inportantea da prestakuntza. Azken urteetan euskara taldearen zati bat kazetariak aurrez prestatzen eduki dugu. Ze, azkenean erronka da zuzenketarik behar ez duten testuak idaztea. Orain hori geldirik dago, baina jendea formatzeko diru eta ahalegin garrantzitsua bideratu dugu.


Eta hizkuntz sormena?


Kontsentsua behar da euskara taldekoekin, haiekin kontsultatu behar da. Dena den, egunero ez dira etortzen kontzeptu berriak; gaur egun iPhone-ri denok horrela deituko diogu, markak dakar bere izena. Ez da egunero eskaner bat asmatzen! Gehiago izaten da azalpena nola egin, esaldia nola osatu... Hitz berriak baino gehiago, adreiluen arteko porlana ondo lotzea da kontua.

Eskaintza eta produktuak gehituz euskaraz kontsumitzen duen jende kopurua handituko dela idatzi duzu berriki. Azalduko al zenuke ideia hori?


Ezinezkoa da pentsatzea denok medio guztiak irakurriko ditugula. Produktu berriak sortu behar dira, gaur egun dauden produktuetara hurbildu ez den jendea euskarara ekartzeko. Hori da, esaterako, Nora aldizkariarekin egin dugun ahalegina. Hitza-rekin hala gertatu da; prentsa orokorra astunegia zaion jendeari beste egunoroko bat eskaini diogu, eta Hitzaren bidez –baita Hernaniko Kronikaren bidez ere– milaka lagun jarri dira egunero euskaraz irakurtzen.


Baina nola uztartzen da hori prentsa idatziak bizi duen krisiarekin?


Gaur egun oraindik negozioa paperean dago. Guk Berria.info dugu ondoan Berria dagoelako, eta hori gertatzen da munduko web gune informatibo inportante gehienetan: New York Times, Washington Post, Le Monde, The Guardian, El País... denek webgune onak dituzte, baina denek dute ondoan periodiko bat negozioa paperean zentratzeko. Internetekoa kobratzen saiatu direnak barregarri geratu dira. Paperera dator publizitatea, salmenta eta harpidetza.


Krisia ordea badago...


Bai bai, ezin dugu itsutu eta esan “negozioa paperean dago eta kito!”; gu saiatu gara Internetekoa garatzen, baina ikusi behar da hurrengo hamar urteetan zein tendentzia dagoen. Gazteak ez datoz irakurri zale eta erne egon behar dugu. Baina nik bihar sortu beharko banu kirol egunkari bat, paperezkoa sortuko nuke. Edukiko luke ondoan webgune sendo bat, baina...


Orduan, Interneti dagokionez, zein jokabide izango du Berriak etorkizunean? Webgunea berrituko duzuela iragarri duzue.


Urrian paperean egingo ditugun aldaketa batzuekin batera Berria.info berritu nahi dugu. Horretaz gain, Interneten iragarki laburrak jarriko ditugu. Produktu horrek paperezko bertsio bat ere izango du, astero 100.000 ale banatuko dira Berria, Hitza eta beste hainbat herri aldizkaritan txertatuta. Euskarazko komunikabideek itxita izan duten eremu batean sartzeko saioa da. Interneten zer egingo dugun hurrengo urteetan? Erne ibili papera eta pantailaren arteko lehian eta ondo preparatuta egon. Mugimenduak joerekin batera egingo ditugu, ez gara sekula aitzindariak izango, guruak horretarako daude.


Paperean aldaketak egingo dituzuela esan duzu. Esplikatu hori mesedez.


Bosgarren urteurrena dela-eta ukitu batzuk emango dizkiogu, batez ere diseinuari. Urrian, berriz, aldaketak mardulagoak izango dira, mami gehiago izango dute.


Herri prentsaren formula arrakastatsua suertatzen ari da. Hitzaren prozesua finkaturik al duzue?


Zazpi Hitza martxan jarri eta gero pentsatu genuen egokia zela gelditzea eta egunkari horiek egonkortzea. Horretan ari gara azken bi urteetan. Egon zen saio sendo bat Iruñerrian egunkaria ateratzeko, pentsatuz gobernu aldaketa eta euskararekiko bestelako jarrera etor zitekeela. Guretzat enblematikoa zen, Iruñea euskararen mugan dagoelako, baina ez da posible izan eta karpeta batean dago azterketa, kaxoian.

Berria jaio zen Egunkariaren itxierari erantzunez. Epaiketa aurrera doa herri akusazioarekin, nahiz eta abokatu elkarteek hori astakeria dela dioten. Zer interes ikusten duzu horren atzean?


Geratzen den bakarra herri akusazioa da. Nola edo hala kondena bilatu behar dute, justifikatzeko itxiera eta izandako guztia. Arazo handiena hori dute: zaila zaie kondena larriak ematea, baina era berean oso zaila zaie esatea epaiketarik ez dela egingo.
Euskararen Aholku Batzordearen azterketa
Euskararen Aholku Batzordea azterketa sakona egiten ari da euskarazko hedabideen inguruan. Horretarako batzorde-atala sortu du, eta inkestez gain, hainbat adituen hausnarketak jaso ditu ponentzia bidez.

Zer iritzi duzu egiten ari diren azterketaren inguruan?


Nik jaso nuen gonbidapena txosten bat egiteko. Harritu nintzen galdetu nuenean zein ziren beste txostengileak, ez zidatelako esan nahi izan. Hasieratik ez zitzaidan gustatu metodologia hori, txostenak zein ibilbide izango duen ere ez zuten argitzen. Inportantea da egunero sektore honetan lanean gabiltzanokin gauzak egitea. Ze batzuetan, administrazioarekin harremanetan zaudenean, sentsazioa duzu mahaiaren bestaldean dagoenak joera duela lezioak emateko, baina gero, etorri den bezala joan egiten da.

Eta zeri erantzun beharko lioke azterketak zure ustez? Zein ondorio nahiko zenuke ateratzea?


Espero duzuna da borondate zintzoa ados jartzeko. Akordio batera iritsi behar da, sektorea zer egiten ari den onartu eta baldintza duinetan lan egiteko aukera eman. Eta gero, ikusi beharko da zein gutxieneko produktu eskaini beharko genituzkeen hurrengo urteetan. Eta jakina, ahalegin handia egin behar da jendea euskarazko kontsumora ekartzeko.

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


Eguneraketa berriak daude