Sabino Arana Goiri: heroi ala gaizkile?

  • Jurgi Kintana Goiriena ::Sabino Arana Goiri Euzkadiren aita

    Elkar

    orrialdeak ::164

    prezioa ::11.50€

Sabino Arana Goiri Euzkadiren aita
Sabino Arana Goiri Euzkadiren aita
Oso urte gutxian –38 baino ez zituen zendu zenean– Sabino Arana Goirik ideologia berri bat, alderdi bat, jarraitzaile talde bat, kultur eredu bat eta nazio sinboliko bat eraiki zituen, Jurgi Kintana Goirienak Sabino Arana Goiri Euzkadiren aita (1865-1903) biografian jasotzen duenaren arabera. Bilbon sortutako historialariak azpimarratu du aztertzen den edozein pertsona zuzen baloratuko bada, bizi izan zen munduan kokatu beharra dagoela. Horrela ikusita, Arana Goiri ez zen zerutik jaitsitako salbatzailea izan, ezta infernutik irtendako piztia ere. Jainkoa, arraza, hizkuntza, foruak eta historia izan zituen gogoeta-gai bereziki. Fededun erabatekoa izan zen, katoliko integrista. Sabinorentzat, Euzkadiren independentziak helburu erlijioso goren bat ahalbidetuko zuen: euskal herritarren salbazioa. Arrazari buruz zituen ideiak, esate baterako, garaiko Europan guztiz ohikoak ziren. Berarentzat herrialde guztiak jatorrizko biztanleenak ziren, berdin euskaldunak izan edo zuluak. Gizon idealista bezain intransigentea, hizkuntza batez ere arraza babesteko nahi zuen, ez hainbeste funtzio komunikatiborako, eta hortik euskal hizkuntzalariekin izan zituen talkak.
Jurgi Kintana Goiriena
«Pertsonaia osorik, jaio zenetik hil arte aztertzen saiatu naiz»

Nor genuen Sabino Arana Goiri?


Garai batean, Jesukristoren mailan jartzeraino goratu zuten bere jarraitzaileek. Gaur egun, aurkariek bortizki gaitzesten dute, are Hitlerrekin parekatzeraino. Pertsonaia ospetsua da, dudarik gabe. Euskal nazionalismoaren ideologoa, EAJren sortzailea, euskararen arauemailea, ikurrinaren asmatzailea, antiespainolista gogorra, abertzale sakrifikatua... Berebiziko eragina izan du gure historia hurbilean. Baina polemikoa ere bada.

Ez al da Aranaz nahikoa idatzi? Beharrezkoa al zen zure lan hau?


Arana Goiriren bizitzaz idatzi diren obra aipagarri guztiak erdaraz egin dira. Euskaraz egon badaude hari buruzko zenbait ikerketa on, baina arlo jakinen ingurukoak: filologikoak, pentsamendu politikoaren eremukoak, edota euskalgintzari lotuak. Propioki Arana Goiriren bizitza osotasunean kontatzea falta zen. Mikel Atxagak egina du saio labur bat, eta Joseba Agirreazkuenagak ikerketa jakingarria egin du bere azken urteei buruz. Baina sintesi lana egiteke zegoen. Pertsonaia osorik, jaio zenetik hil arte aztertzea. Bere jarduera publikoa erakustea, baita arlo pribatua ere. Horixe saiatu naiz ni egiten.

Zein da bere arlorik esanguratsuena?


Ez da erraza bere ideologia laburbiltzea. Erlijioa, arraza, euskara, foruak, historia... aski modu konplexuan landu eta uztartu zituen. Nolanahi ere, euskal populua subjektu politiko bihurtu zuen. Bere teoriek mugak eta gabeziak izan arren, inork baino argiago aldarrikatu zuen euskal nazioaren burujabe izateko eskubidea. Horixe da bere ekarpen nagusia.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude