«Emozio, kolore eta zapore aniztasuna proposatzen dugu»

  • Aurkezpenik behar ez duen musikaria dugu Jojo Bordagarai, ia bizi osoa euskal kantagintzari lotua eman baitu. Luxuzko talde baten babesean heldu da oraingoan tauletara eta, Bahaki izenburupean, disko ederra, eklektikoa, bidaiarako gonbitea luzatzen duena ipini digute gozagarri.
Jojo Bordagarai
Jojo Bordagarai
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Etxekoekin taldean nahiz Ramuntxorekin bikotea osatuz, bizitza osoa euskal kantugintzari lotuta eman duzu. Oraintsu, berriz, zure banda propioa sortu duzularik, jazz munduari lotutako musikariak hautatu dituzu. Nolatan jauzi hori?


Ez gara jazz taldea. Gertatzen dena da, musikariek badutela eragin hori eta oso ibiliak direla. Gitarra-jolea, esate baterako, bederatzi urtez izan da Martinikan (Hego Amerika), eta beste urtebetez, Los Angelesen (AEB). Gainera jazz emanaldiak eskaintzen ditu piano-jolearekin batera.

2004 urtean Ramuntxo gelditu zelarik, banituen kantu batzuk idatziak eta Philippe akordeoilariari –ordurako taldean zen gurekin– eta bioi domaia iruditzen zitzaigun dena bertan behera uztea. Hala, xerkan hasi eta musikari hauek hurbildu zitzaizkigun. Atabalaria ere inoiz edo beste gurekin aritua zen.

Beraz, nahi baduzu, Philipperen eta bion inguruan osatu da taldea. Gure artera bildu den kide bakoitza bere balioekin heldu da, bere bizipenak ekarri ditu. Neronek ere nire idatziak, nire doinuak ipini ditut. Melodiaren izpiritua azaldu diedalarik, izpiritu hori bereganatzen eta errespetatzen saiatu dira, baina haien esperientziak bazter utzi gabe, melodiaren izpiritua beren ukituz aberastuz.

Zuk ez diezu baldintzarik jarri.


Konfiantza egiten diet. Badakit gauzak ez dituztela nolanahi hartzen, saiatzen direla izpiritu hori gordetzen, kantuari fidel izaten. Haien erronka ere badelako errespetu hori.

Musikari handiak dira, baina aski umilak, euren burua kantuaren zerbitzurako jartzeko. Eta jokamolde horixe bera dut neronek ere: kantuaren mesederako gitarrak leku gehiago hartu behar badu, har dezala. Ez da Jojo aitzinean eta besteak gibelean, talde-lana egiten dugu guztiok. Deitura dugu atxiki, baina haiek hala nahi izan dutelako.

Luxuzko taldea da, zernahi gisaz, apustu handia eskatzen duena. Mantentzea ez da erraza izango...


Motibatzen du, zalantzarik gabe. Funtzionatzeko manerak ere arras aldatu dira. Orain kasik notaz nota aritzen gara lanean. Kantua deskubritzen dutelarik, nondik norakoak ulertu direlarik sargenta bezala hasten gara, puntuz puntu, notaz nota, biziki xeheki. Nire kantatzeko modua ere aldatu dut, zintzo-zintzo jarri behar izaten dut besteekin batera… Desafio polita da, diziplina handia eskatzen duena.


Zer erronka jarri diozue zuen buruari?


Lehenik eta behin, atsegin hartzea eta plazer hori partekatzea. Musika ona eginez eta proposatuz plazer hartzen badugu, jendeek ere ber plazera hartuko dutela espero dugu. Halaber, nahi genuke gero kontzertuetan aritu, horretarako egin baitugu diskoa.

Nahi nituzke, gainera, kantu desberdinak idatzi; poza, tristezia, festa... emozio panel guzia abestietan pasatu eta horiek denak taula gainean jarri, gai desberdinak tratatuz, bistan da... Gorrotoa da sorta horretatik kanpo uzten dudan gai bakarra.

Oso disko landua plazaratu duzue, molde eta zapore desberdinak batzen dituena. Bidaiarako gonbitea luzatzen du ezinbestean.


Zoritxarrez ez naiz fisikoki oso urrun ibilia. Haurrak tarteko, ez da beti erraza. Taldekideek eman didate, justuki, bidaien egiteko aukera hori, nor bere zaporeekin eta doinuekin heldu baita. Hala, Europa Ekialdea ezagutzeko parada ukan dut Philipperen bidez, hango izpirituaz jabetzeko aukera. Hura han izan baitzen formatzen, akordeoi klasikoa lantzen. Hortik datorkigu, nahi baduzu, Emir Kusturica-ren eragina, musika zingaroaren ukitua.

Bidaia egiteko beste modu bat da, nahi baduzu, musika bidezko bidaia birtuala… noizbait fisikoki bidaiatzea ere lortuko dudan esperantzan.


Bestalde, diskoa saltoka bezala doa: melodia apalek erritmo biziei ematen diete bidea, doinu alaiek abesti malenkoniatsuei...


Nahita egina da. Puzzle moduko bat proposatzea izan da gure asmoa; emozio, kolore eta zapore aniztasuna nabarmenduko duen puzzlea konposatzea.


Diskoa grabatu aurretik ideia jakin bat eramango zenuten grabalekura. Espero bezala gauzatu al dira zuen asmoak?


Aski serioski prestatu ginen horretarako eta kontent gara eginiko lanaz. Erran behar da Elkar diskoetxeak laguntza paregabea eman digula, konfiantza osoa egin digula eta bihotzez eskertzen diegu.

Horrelako lanak ez dira ustekabean biribiltzen. Bada anitz gaitasunen metaketa. Gu pozik gara sektore desberdin horien elkarlanari buruz eta nahi genuke diskoak harrera ona izan dezan, baina ez dago gure esku. Hori jendeek dute deliberatuko.

Kolaborazioen artean, Itxaro Bordaren abesti bat aurkitzen da. Ez da lehen aldia idazle hau kontuan hartzen duzuna. Zer estimatzen diozu gehien?


Amikuztarra izaki, aspaldi ezagutzen dut Itxaro, eskolatik. Bide urratzaile bat da, karisma handikoa, gauzak bururaino eramaten dituena eta, jakina, olerki ederrak idazten dituena. Ezaugarri apartak, denak.

Ez geldi edo diskoan sartu dugun kantua biziki maite dut, oso motza baita, eta beste hitzekin konparatuz, arrunt bestelakoa, bai formaren aldetik, bai gaiaren aldetik ere. Kantu zerrendan aniztasuna izan dadin, hein batean kanpoko iturrietara jotzea maite dugu.


Etxahun-Iruri handiari ere egin diozue tartea. Zergatik hautatu diozue justuki Laida pilotaria, doinuagatik ala kontatzen duenagatik?


Maite ditut kantu herrikoiak, bereziki horrelakoak. Xiberutarren kultura biziki sartua dugu etxean, aitaren aldetik. Betidanik miretsi izan dugu Etxahun, ikono bat da.

Dena den, kantu hori ez dut taldera nik ekarri, baizik eta Philippek. Euskal kirol horri arrunt atxikia den familia batean sortua da eta biziki maite du.

Beraz, eta zure galderari erantzunez, bi arrazoiak izan dira tartean.


Noiz, nola, non sortzen dituzu kantuak?


Ez da momenturik. Batzuetan besterik gabe heltzen zaizkit. Beti izaten dut paper mutur bat ideiak apuntatzeko, edota tresna ttikiren bat aireñoak grabatzeko. Gero, grabatutakoa etxean berriz hartzen dut eta lantzen dut. Haurrak etzanak direlarik, halere, errazago izaten da beti, batez ere ideia horien biribiltzea.

Gaiak, berriz, eguneroko bizitzari lotuak dira. Batzuetan ezagutzen ditudan pertsonen bizitzatik abiatzen naiz, bestetan asmatzen dut osoki, baina beti bada pertsonaren baten eragina nire letretan. Maite ditut jendeak, maite dut jendeen obserbatzea.

Nori oparituko zenioke Bahaki?


Ez dakit… Euskal letrak maite dituenari, euskarari atxikia den edozeini, baina bereziki euskara ikasten ari denari. Euskalduntzen ari denarentzat badut sekulako errespetua, ez baita partida erraza eta behar zaie zerbait eman, hazi behar dira nonbaitetik, liburuetatik, musikatik... Halako jendeari eskaini nahiko nioke nik, disko hau.

Azkenak
Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


“Txosnetako beto politikoaren aurkako” kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


CAFek giza eskubideak errespetatzen dituela “baieztatu” beharko du, Belgikako kontratu milioiduna eskuratzeko

Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]


2025-07-24 | Gedar
Aurka kolektiboa
“Auzi politikoa da: zertarako egiten dugu musika?”

Musika-eszena antikomertzialean alea jartzeko asmoz sortu dute Aurka kolektiboa. Martin eta Katalin kideekin hitz egin dugu arlo horretako kolektiboen loraldiaz, musika politizatuaz eta musikaren potentzialitateez, industria musikalaz, makrojaialdiez eta beste.


Euskarafobia ari du beste behin Lizarrako Udalean

Lizarrako Udalak udarako antolatu dituen bost musika ikuskizunetan eta beste horrenbeste film emanaldietan bat bera ere ez da euskaraz izanen; datorren astean hasiko diren festen egitarauan haurrentzako ekitaldi bat dago euskaraz programatua, justu, erraldoi eta buruhandien... [+]


2025-07-24 | El Salto
Israelek Marwan Al-Hams doktorea bahitu du, Gazako kanpaina-ospitaleetako arduraduna

Abu Youssef Al-Najjar Ospitaleko zuzendari Marwan Al-Hams kanpainako ospitaleen arduraduna da eta Gazako Osasun Ministerioko bozeramailea. Uztailaren 21eko arratsaldean atxilotu dute Israelgo Indar Armatuek.


Guggenheim Urdaibai egitearen kontrako iritziak gailendu dira entzuketa prozesuan

Eusko Jaurlaritzak eta Bizkaiko Foru Aldundiak bultzatuta eta Agirre Lehendakaria Center erakundearen eta New Yorkeko Columbiako Unibertsitatearen gidaritzapean egindako entzuketa prozesuaren emaitzak aurkeztu dituzte uztailaren 23 honetan. Museoa eraikitzearekin sustatuko... [+]


Prep botika farmazietan eskuragarri jartzeko asmoa iragarri du Espainiako Osasun Ministerioak

GIBarekiko esposizio aurreko profilaxia da Prep botika. Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariaren arabera, farmazietan eskuratzeak itxaron-zerrendak gutxitu ditzake. Alabaina, arriskuez ere ohartarazi du.


2025-07-24 | Estitxu Eizagirre
Beste itzalaldi bat saihesteko eta negozio elektrikoa berpizteko dekretuari ezezkoa eman dio Espainiako Kongresuak

7/2025 Errege Lege-Dekretua ekainaren 24an onartu zuen Espainiako Ministroen Kontseiluak baina atzera bota du Diputatuen Kongresuak, uztailaren 22an.


2025-07-23 | Onintza Enbeita
Aloña Erauskin. Biziraulea
“Sortzetiko gaixotasunak ditugunok ez daukagu erabakitzeko aukerarik gauza askotan”

Bihotzak eztanda egin arte biziko da Aloña Erauskin (Berrobi, 1999), beste guztiok bezala. Besteon aldean, ordea, presente dauka aukera hori.


2025-07-23 | Iñaki Lasa Nuin
Gizakia kosmosa da

Gizakia kosmosa da. Kosmosa, mundua ez da gizakiarena, askotan hala dela ematen badu ere.

Udako solstizioan, egunez eguzkiak itsutu egiten gaitu duen argiaren indarrarekin, baina gauak ederrak dira, zeruan izar dirdiratsuak kabitu ezinka ikusten ditugunean. San Juan suaren... [+]


Desobedientzia praktikatzen

Hankak lurrean dituzte gure solaskideek. Euskalgintzaren eta herri mugimenduen joko-zelaian dabiltza etengabe eta eskarmentu horretatik hitz egiten dute euskarari eusteaz, hizkuntza zapalkuntza ez normalizatzeaz eta erdaldunengandik espero beharko genukeenaz. Gorka Torrek ez du... [+]


Eguneraketa berriak daude