Amonatxoz mozorrotutako otsoa
- Dokumental bat eskuetan, profeta apokaliptikoz jantzita –eta gehiegikeriaz jositako bizimodu honen ajeak astintzeko helburuz– itzuli zen munduko pertsonaia sonatuenen erakusleihora Al Gore, politikari eta ekologista estatubatuarra. Iraken kontrako gerra tinko salatu ostean, berotze globalaren inguruan alerta gorria piztea izan du aspaldi honetako misio nagusia, Humanitateak sekulan ezagututako arazo moral, etiko, espiritual eta politikorik garrantzitsuenaz ohartaraztea, haren esanetan. Eta, ikono mediatiko gisa eman zaion oihartzuna eta aurtengoan jaso dituen sari ponposo guztiak aintzat hartuz gero, jokaldia benetan biribil irten zaiola zalantzarik ez da.
Politikarako gogoa galdu duzula diozu eta ez da harritzekoa –bota zioten maitasun aitortza bailitzan The New York Times egunkarian Bakearen Nobel Saria jaso baino pare bat egun lehenago–; baina jakin badakigu zure aberriarekiko maitasuna ez duzula galdu. Eta Aberriak, zure alderdiak bezala, eta hain sutsu defenditzen duzun planetak bezala, benetan behar zaitu.
Gaur milioika lagun dira AEBetan petralkeria politiko guztien jatorria 2000. urteko hauteskunde presidentzialetan aurkitzen dutenak, geroztik egindako okerra bere onera ekartzeko bide bakarra orduko hartan galtzailetzat jo zenari boterea itzultzea dela sinesten dutenak.
Baina heroi berriak ere ipurdian zuloa. “An Inconvenient Truth” edo aldaketa klimatikoa aztertzen duen dokumentalari zorroztasun eskasa leporatzen zaio; emozio eta irudi probokatzaileen indarra baliatzea argudio arrazionalak bazter batera utzita; ideia zientifikoak bere gogora interpretatzea eta dramatismoaren izenean ondorioak areagotzea; petrolio industriari –alegia, aitaren negozioari– zuzenki hortzak ez erakustea eta nekazaritza-erregaien aldeko apustuaren arriskuak apenas aipatu gabe modu interesatuan egitea –berauen produkzioan esku-hartze garrantzitsua du–; zibilizazio moldearen aldaketarik ez proposatzea...
Batere erosoak ez diren egiak, finean, Al Goreri berari azaleratu zaizkionak.
Berotze globalari muga jartzea norbanako guztion erantzukizun saihestezina dela gogorarazten digu Gorek, eta dagoeneko aski ezagunak diren hainbat gomendio ematen. Hala nola, betiko bonbilaren ordez fluor-argi trinkoak jartzea, ur bero gutxiago erabiltzea, neguan berogailua bi gradu beherago finkatzea, lehorgailu elektrikoa erabili beharrean jantziak kanpoan isekitzea, paper birziklatua erostea...
Haatik, estatubatuar batek urte osoan gastatzen duen energia hilabete eskasean xahutzen du berak Tennessen duen mansioan. Besteoi esandakoak esanda, aitak herentzian utzitako zink meategiaren bidez, hondakin tonak, tonak eta tonak isurtzen ditu airera nahiz uretara. Eta, hori gutxi balitz, 240.000 eurotik gora kobratzen du gizakion zentzugabekeriaz mintzatzen den aldi oro. Hitzaldia txukun prestatzeko eta bere jet pribatuaren gastuak arintzeko behar ditu, antza.
Berotze globalaren azterketara fondo publiko nahiz pribatuetatik diru-zakukada bikainak, ia imajina ezinak bideratzen direla jakinda, Aberria zerbitzatzeko ohoreaz beste eskaini beharko diote jarraitzaileek moda-modako negozio aberasgarri honen gailurra utz dezan eta politikara itzul dadin.
Oraintsu, Manuel Marin Espainiako Kongresuko presidente eta PSOEko kideak politika utzi eta unibertsitatean aldaketa klimatikoaren azterketari helduko diola azaldu du. Gore predikatzaile handia pertsonalki ezagutzeko zortea ere izan omen zuen Asturiasko Printze Saria eskuratu zuenean.
A, bon.
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]