Jon Aranoren hirugarren poesia liburua

  • Jon Arano ::Zeruak eta infrentzuak

    Elkar

    orrialdeak ::124

    prezioa ::12.60€

Jon Arano
Jon Aranoren hirugarren poesia liburua
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Aspaldikoa du Jon Aranok poesia zaletasuna. Zeruko Argian argitaratu zituen aurreneko poemak. Gerokoak dira, berriz, Susa argitaletxearekin plazaratutako Bileterik gabe (1985), eta Malezia sorta (1991) poema liburuak. Eta bere olerkien berririk izan gabe hamasei urte joan badira ere, berak ez omen dio inoiz idazteari utzi. Horren lekuko dira Joseba Jaka V. Literatura Beka saria jaso zuen Zeruak eta ifrentzuak, liburua, Elkar argitaletxeak orain kaleratu duena, baita laster argia ikusiko duen Zeru akastuak ere. Urte gogorrak izan ei dira azken hauek Jon Aranorentzat, batik bat Ostiela aldizkaria utzi behar izan zuenetik –bihotza pulunpaka/ bakardadea kiloka/ eta besarkada berriz/ ezin besarkatuzko pena dio poemetako batean–. Baina basamortutik irteten ari omen da, eta horren froga dira Zeruak eta ifrentzuak liburuan jasotako testu ironikoak, hemen dela infernua eta zerua dioten olerkiak. Garai batean izan zen poeta gazteak kontuak eskatzen dizkio oraingo poeta helduagoari, orduko hainbat kritika axalkeriatzat joaz. Heuretzat idazten hituen/ heure amorru eta manifestuak, inbentariatutako zorne zuria/ ez huen ez geronen inbentua adieraziz, erabakitzeko: A ze trastoak/ ginenekoan poetastroak!
Jon Arano
«Profeta naiz, pailazoaren sudurrarekin

Zer aurkituko du irakurleak poema hauetan?


Nire bizikizunetan oinarrituta idatzi ditut, herriko hizkera erabiliz. Zaharrari erreparatuta, zerbait berria egin nahi izan dut. Era guztietako poemak dira: infernurako poema gorri-beltzak, purgatoriorako moduko neutroagoak edota paradisurako izan daitezkeen arrosa urdin argiak. Liburu osoan dago ironia pil-pilean, baita zinismoa ere. Desertuko predikaria bezala ikusten dut nire burua. Profeta naiz, pailazoaren sudurrarekin.

Lehen idatzi zenituen poemetaz damu al zara?


Bai, esandako hainbat gauza ez nuke orain errepikatuko. Beti kritikatzen aritu izan gara baina, akaso, kritikatzeko baino gehiago dago aldarrikatzeko. Lehen mundua aldatu nahi genuen, orain konturatu naiz mundua ezagutu egin behar dela, mundu honetan denetik baitago, ezagutzea da kontua.

Nolakoa da oraingo Jon Arano?


Koldo Izagirrek nitaz esan zuen konformismoaren eta sakratuaren aurka nagoela, eta miseria eta gezurra ikusi orduko antzematen ditudala. Egia da nire burua ongi ezagutzen dudala, eta baita nire miseriak ere, eta esango nuke besteenak usaintzeko ere gauza banaizela. Nik neure burua ikonoklastatzat hartzen dut, gauzei buelta eman eta denari punta ateratzea da nik egiten dudana.

Eta gizartea kritikatu, ez da hala?


Agintearen kritika da nirea. Ikonoklasta ere esan izan didate, ikonoei buelta emateko joera dudalako. “Ondo zaudete eta esaten duzue oso ongi bizitzen dela”, horixe kritikatzen dut nik. Gezurra ari du goian behean, eta gezurrak sutan jartzen nau.

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude