“Mundua osorik diseinatuko nuke berriz”
- Diseinu eta komunikazio enpresa baten jabea da eta Nafarroako Emakume Enpresari eta Zuzendarien Elkarteko lehendakariordea. Baina baita gauza gehiago ere. Aulki askotan esertzen da zona mixta-ko euskaldun hau, eta denetan eroso dabilela dirudi.
Zure diseinu enpresa RBK deitzen da eta zure bizitzan siglak oso presente daude...
BAI zorionez, ETA zoritxarrez, baditut ondoan sigla gehiegi, eta gehienak ez dakit zer demontre esan nahi duten. Baditut izenak ere, izen osoak, izenez beteta dago gure bizitza eta gure mundua. Izen berriak, gauzak, sentimentuak, momentuak… Dena izendatzen da. Ez zen hori nahikoa? Baina RBK ez dira siglak.
Zer dira?
Niregana ailegatzeko bidezidorra.
Zer nahi zenuke diseinatu eta nola?
Mundua osorik diseinatuko nuke berriz makiltxo magiko batekin. Baita beste gauza polit bat ere: momentu inportanteak. Hau da, une horietan ikusten duzuna, usaintzen duzuna, ukitzen duzuna, nola eta norekin zauden... Dena zoragarria izan dadila.
Bai Euskarari Akordioaren Ziurtagiriaren Elkarteko (BEAZE) kide zaitugu: agiria inori kentzeko eskatu beharrik izan al duzu?
Alderantziz, nik neronek jende eta erakunde guztiei emango nieke. Nafarroan bederen, ziurtagiria jasotzeko interesa adierazten dutenek zerbait merezi dute, ez dakit ziurtagiria edo besarkada bat, baina edozein motatako omenaldia seguru.
Daramazun abizenak izendatzen duen herria “%100 euskaldun” izan da duela gutxi arte... Azken orduko informaziorik bai?
Ez, gaur ez naiz Arraratsen izan, baina uste dut horrela jarraitzen dutela. Nire bigarren abizena (Paños) “zona no vascofonan” dagoenez, ez daukat daturik.
Nafarroako Emakume Enpresari eta Zuzendarien Elkarteko (NEEZE) lehendakariordea zaitugu: zerk batzen zaituzte?
Emakumezkoen eskubideen alde lan egitea eta gizonezkoei munduaren zilborra ez direla erakustea. Baina suabe-suabe esan behar zaie, bestela haserretu egiten dira.
Gizonak gaizki diseinaturik al daude?
Ez, ez dut uste. Niri gizonak kanpotik nolakoak diren gustatzen zait, hala ere esan behar dut emakumezkoen gorputza askoz ederragoa dela, politagoa. Gizonezkoek ez dute gorputza behar den bezala erabiltzen, baina ez daude gaizki diseinatuta. Hormonak daude gaizki diseinatuta, gizonezkoenak zein emakumezkoenak. Hormona laborategiak ez zuen lan fina egin.
Euskarazko Komunikazio Taldeko Administrazio Kontseiluan (EKTAK) zaude: erdal hedabideen gainbehera antolatzen?
Inola ere ez, beste hainbat hizkuntzatan dauden hedabideek badute bizitzeko eskubidea. Hizkuntz aniztasuna beharrezkoa da eta aberastasunaren ezaugarria da, nahiz hemen, Nafarroan, kontrakoa pentsatu baten batek.
Nafarroako boteregune tradizionalak aldatzen hasi al dira eta kanpoan ez gara konturatu?
Ez, lasai egon, denak beti bezala jarraitzen du. Boteretsuak ez dira, hain zuzen, gauza berriak diseinatu zale. Betiko gauzak egiten dituzte, ez dira orijinalak. Aurpegi berria erakuts dezakete, baina betikoa egingo dute, aurretik egin duten berbera.
Bukatzeko, lan-enkargutxoa: diseinatuko al diguzu herri kontsultarako galdera egokia?
Zein eguraldi nahi duzu biharko: eguzkia ala euria? Hau ere makiltxo magikoarekin konpondu behar. Jendea kezkatzen duen gauzarik inportanteenetarikoa delako. Eguraldiari begira bizi gara beti eta eguraldiari buruz jende guztiak hitz egiten du, eta bere iritzia eman.
The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.
Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]
Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko".
Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.
Israelgo lehen ministroa Segurtasun Kabinetearekin bilduko da asteartean, "Gaza osorik okupatzeko planaz" eztabaidatzeko eta hori aurrera eramateko. Israelgo armadaren buru Eyal Zamirrek, aldiz, Gazan diharduten lurreko soldaduei "atseden hartzeko tartea" ematea... [+]
Zer: Orquestra de la Comunitat Valenciana
Zuzendaria: Mark Elder
Bakarlaria: Nelson Goerner (pianoa)
Egitaraua: Txaikovsky eta Xostakovitxen lanak
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren 3a.
-------------------------
Orquestra de la Comunitat Valenciana... [+]
Pablo Gonzalez Polonian atxilotu zuten 2022an espioitza leporatuta. 2024ko abuztuan aske utzi zuten baina ez zuten bere prozesua itxi. Orain, prozesua berriz ireki eta epaileek 2025eko udazkenean epaitu nahi dute Gonzalez.
Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.
Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]
Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte.
Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]
Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]
Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]
"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]
Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]