Larraine-Hiru Erregeen Mahaia. Euskal Herriko sabaian

  • Iritsi da zeharkaldiari merezitako akabera emateko tenorea; Pirinioetako lehen bi milakoa igo ostean, Orhi, Hiru Erregeen Mahaia da gure azken jomuga. Lehenago, ordea, gailur ikusgarri andana igotzeko aukera izango dugu, Belagoara bidean, euskal mendietan irudika daitekeen ibilaldi ederrenetako bat osatuz. Poza eta pena nahastuko dira Euskal Herriko sabaira heltzean.
Aitor Casado
Larraine mendatea, 1.577 metroko garaiera. Orhi erraldoia jaitsiaz amaitu genuen aurreko etapa eta hemen hasiko dugu orain txangoa, Orhiren oinetan. Kontuan hartzekoa da ia uneoro 1.500 metrotik jaitsi gabe ibiliko garela, etengabeko igoera eta jaitsierei aurre eginez, horietako zenbait gogortasun handikoak, gainera. Edozein kasutan, ezin uka edertasun handiko etapa daukagula aurretik, eta izugarri gozatuko dugula. Orhi agurtu eta, gailurrerian aurrera, Belagoarantz abiatuko gara.

Bidea ez da hain nabarmena zenbaitetan; uneoro gailurreriako punturik garaiena jarraitzea litzateke, beste irizpideen gainetik, balekoa. Larraineko mendatetik abiatu eta, igoera lasaian, Gaztarriako muinora helduko gara (1.729 m). Behakoa atzera itzuliz gero, Orhiren ikuspegia gozatu ahal izango dugu etengabe. Gaztarriako gailurra baino leku aproposagorik ez da gibelera begiratzeko. Eguneko lehenengo gailur handia begien parean dugu honez gero: Otsogorri.

Elursoko leporaino eramango gaituen jaitsiera bizkorraren ostean, Otsogorriko mazelak igotzeari ekingo diogu, geure burua gehiegi estutu gabe. Otsogorritxipia muinora helduko gara lehenik, eta belarra eta harria tartekatzen diren gailurreria ederra gainditu ostean, gailur nagusira helduko gara (1.916 m). Aipagarria da Otsogorriko gailurrera Laugibar herritik (Zuberoa) doan bide paregabea, gure lurretan berdinik ez duen Holtzarteko mendi zintzurra zeharkatuz –zorabiagarria da bertako zubi ezaguna gurutzatzea!– eta izen bereko basoan gora eginaz. Larraineko mendatetik abiatuz Otsogorriko gailurra lortzeak sorrarazi digun poza esponentzialki handituko litzateke igoera Holtzartetik egin izan bagenu; zeharkaldi bat osatzen aritzeak, baina, gauza hauek ditu… Edozein kasutan, aitzakia paregabea da paraje hauetara berriro itzultzeko.

Otsogorritik beldurtzeko moduko jaitsiera daukagu zain, Utururdinetako lepora. Igo dugun aldetik erliebe etzanekoa da Otsogorri; ez da hala gertatzen jaitsiera burutuko dugun isurialdean. Belarrezko malkar piko honek ematen dio, berez, Otsogorriri, bere eite ezagunena. Esan gabe doa jaitsiera hau makilez lagunduta egitea komeni dela, batipat belazea bustia dagoenetan. Utururdinetako lepoa, 1.662 m.

Erabaki bat hartu beharko dugu jarraian: Barazea edo Txardekagaina igo ala eskuinetik saihestu. Igoz gero Otsogorriren malkar pikoaren gaineko ikuspegi paregabeaz gozatu ahal izango dugu, baita jarraian igoko dugun Kartxelaren gainekoaz ere. Tontorretik (1.889 m) jaitsiera erraz bat egin ostean Belaiko lepora helduko gara, Kartxelari (1.979 m) aurre egin aitzinetik. Posible den arren ez da gomendagarriena gailur ezagun hau Belaiko lepotik zuzenean erasotzea, egokiagoa da zeharbide bat egitea, nola Binbaletako lepotik, hala Belagoako harana menderatzen duen Keletako haitzera eramango gintuzketen hegoaldeko goi larreetan dauden xendak jarraituz –ez da ezinbestekoa, ordea, Lapatiako leporaino heltzea–. Posible da, halaber, Belaiko lepotik Binbaletako lepora heldu eta Kartxela igo gabe aurrera jarraitzea. Baina merezi du ahalegin txikia egin eta Kartxelara igotzeak, Nafarroako Pirinioetan parekorik ez duen mendia baita Kartxela, kokapen estrategiko eta forma bereziagatik. Gomendagarria da, era berean, Binbaletako lepora heldu aurretik Keletako muinora hurbiltzea (1.904 m), hori baita Belagoako haranetik ikusten den Kartxelako aurpegia, eta ondorioz, hortik ikusten baita ondoen Belagoako harana bera. Minutu gutxiko kontua da Kartxelatik Keletarainokoa osatu eta berriz Binbaletako lepora itzultzea.

Binbaletako lepotik (1.691 m) izen bereko gailurra igotzeak (1.751 m), ez digu ahalegin handirik eskatuko. Jaitsiera azkarrean Belagoako haraneko atera inguratuko gara jarraian, Arrakogoitiko lepora. Belagoako aterpetxea begien bistan daukagu dagoeneko, eta mendia inguratzen duten hamaika ganadu bidexkatako edozein aukeratuz osatuko dugu harainokoa. Hala ere, etapa modu ikusgarrian amaitze aldera, aterpetxearen gainalden dagoen gailurra igotzea proposatzen da: Lakora (1.877 m). Haraneko ikuspegi latza dago han goitik. Larrakogoitiko lepotik Kortaplanako gailurreria jarraitu behar da zenbait malda piko gaindituz. Belagoako aterpetxera zuzen zuzenean jaitsiko gara, azkar-azkar. Lakora mendiaren iparraldeko igoera bidea Kakueta edo Ehujarreko arroiletan barrena dator, lehenik, eta goi larre ikaragarri batzuk gaindituz, ondoren. Merezi du. Horratx itzultzeko beste arrazoia. Belagoako aterpetxea, 1.428 m.

Belagoatik Hiru Erregeen Mahaira doan xenda ez da bide guztian oso nabarmena, tarteka uren banalerroko margo ikur zuri gorriek eta zenbait harri pilatxok zehazten badute ere. Zemetoko pasabidera joko dugu lehenik beheranzko bidexka jarraituz. Hemendik errekastoa amiltzen da Belagoako haranera. Pasabidea igaro bezain laster bideak ekialdera egiten du eta Lapazarrako muinoa harturik erreferentzia Larreriako lepora helduko gara. Bide nabarmenenak ekialderantz jarraitzen du, Lescuneko harana mugatzen duen Anayeko lepora. Hortik jarraituko dugu Ukerdiko tontorra inguratzen hasten den arte. Une honetan zentzuzkoena Solanako sakonerantz jotzea izango da, Linzako mendiko aterpetik datorren bidearekin bat egin eta igoera zailtasunik gabe amaitzeko.
Posible da, hala ere, Ukerdiko tontorra (2.252 m) igo eta Budogiako gainetik (2.367 m) igaroz osatzea, Hiru Erregeen Mahairainokoa gailurreri paregabea zeharkatuz. Baina aukera hau ez da gomendagarria zaildu gabeko mendizalearentzat.
Linzatik datorren bidearekin bat eginda aisa egingo dugu gorantz, Escouesteko lepora daraman bidexka jarraituz hasieran eta Hiru Erregeen Mahaira doan bide nabarmena jarraituz ondoren, azken malda harritsu eta aldapatsuak gainditu eta Euskal Herriko gailurrik garaienera helduko gara: Hiru Erregeen Mahaia, 2.444 m. Gailurrean Nafarroako patroi Xabierko Frantziskoren brontzezko giza irudi bat dago, baita bere gazteluaren maketa ere. Ikuspegia norabide guztietan da zoragarria, baina aipagarria da, gertuan dituen Auñamendi –iparraldean–; eta Petretxema –hegoaldean– mendien gaineko panorama berdingabea. Pirinioetako gailur garaiagoak ere ikusiko ditugu behakoa ekialderantz zuzenduz gero. Erraz atzemango ditugu, besteak beste, Midi d´Ossau, Bisaurin edo Aspeko mendi multzoak.

Zeharkaldia berez Hiru Erregeen Mahaian amaitzen bada ere, bertan luze geratuko ez garenez, norabait itzuli beharko dugu; ohikoena etorri garen bidetik ostera Belagoako aterpetxera itzultzea litzatekeen arren, jaitsiera azkar eta errazagoa egingo genuke Linzako aterpetxera. Hartara ibilbide ederra osatuko genuke, ibilaldia leku batean hasi eta bestean bukatuz. Helmugara ailegatu eta bizkarzorroa kendu orduko amaitu izanaren pena sentitu dugu. Eta hurrengo zeharkaldia prestatzeari ekin diogu berehala, asko baitira oraindik gure geografian bisitatu beharreko txokoak eta igo beharreko gailurrak. Asko, zorionez.

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude