Ravioliak
- Gauerdi ilunean esnatu naiz, azaldu ezinezko goseak. Zaunka eta uluka ari ziren zakur nabarrak. Negarrez kale gorrian. Arma-izerdia usaintzen zuten.
Maiatzekoen bilkuraren erdian esnatu naiz, Itxaro. Amestu dut poesia mukitsu, leun eta arrosarik ez dugula behar zioen militante puruaren jardun altzairuzkoa. Burdin hotzezko bozgorailuetatik entzuten nion jarduna, iman musulmanari nola.
Amesgaizto zurbil horretan, Angelen manifestu gordina ibili da eskuz esku. Irakurri ere egin dute lagun batzuek. Halere, zigarro kubatarrak pizteko erabili dute gehienek Erroren proklama. Zeren manifestua, azken finean, literatura baita.
Beruna da, literatura ez dena. Gazteluko harresi gorenetatik jaurtitzen den su gorizko bike urtu hori ez da literatura, ez denez. Eta, gizartea kiskaltzen duen tximista urdin horixe bera da herria aska dezakeen bakarra, akzio legitimo bakarra; akzioa, egoera puruan.
Ez literatura. Ez hitza, berba, elea.
Zer deritzozu zuk, marinel zahar?
* * *
Lemazaina, lemara!
Hegaluzearen kanpainaren atariko, borroka armatua atera dute batzuek atoi-ontziko hozkailutik. Trabes eta traban, itsaslabarretako haitzetan potoraturik eta krokaturik zena, denen bistan da gaur, berriz lerden.
Gauza jakina da: bertan gordetzen den produktuaren ohiko transformazio eta garapen naturala moteltzen du hozkailuak. Lizunaren erasotik preserbatzen du hotzak jakia. Bakterioek ez dute haren baitan normalki jokatzen.
Halere, hozkailuak ez du betiko gazte mantentzen haranezko konfitura berdea. Ezta marrubi distiratsua ere. Hozkailu barruan, kraskadura ahultzen zaie Adarraganeko milorriei, hezetasunak hartuta. Ezpeletako piperrak balkoian ontzen dira ondoen, ez izotzaren zartadaren baitan. Gorbeiako gazta, arraildu egiten da, aire errefrigeratuan. Garnatxa-ardoak nahiago du txorroko ura, hotz bortitza baino…
Hozkailutik atera du lemazainak gori gorena.
* * *
Lo galduan nago hau idazten, lagunak. Auzoko umearen eztul beteak harrapatu nau gauerdian, eta begiak bildu ezinik nago leihoan, fruta-arbolei so.
Ekainekoak dira gereziak, gure artean. Orain igo behar da adar gorrira, eskua luzatu eta jan. Jan egin behar dira beren garaian gereziak, ez Gabonetan…
Sonanbulu piztuaren gisa nabil etxean, gelaz gela. Tribu lotiarengandik urrun. Galduta sentitzen naiz neure aberrian…
Sukaldean, hozkailua ireki eta segituan itxi dut: usteltzen hasita daude ravioliak. Kiratsa.
Idazteko mahaira itzuli naiz, eta deitu egin diot. Neronek deitu diot. Martiztar herrenari.
– Zer uste huen, ba?
– Nik uste… gutxi. Aldiz, amestu, dezente.
– Atera egin ditek, ba, orduan?
– Atera.
Lokartu ezinik ote nenbilen galdetu dit. Nola egotea nahi ote duen. Eta, orduan, ordu horietan, Martzialen epigrama zaharrak irakurtzeko aholkatu dit hark, sonanbulu asteroideak. Batez ere, Nevoloren esklabo gaztearen pasarteak.
Bitartean, absinta itsaskorra, lo-belarra eta bigarren eskuko munizioa ari dira saltzen Kabulgo azokan. Ezta?
Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.
1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.
Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.
%37 genero- eta sexu-diskriminazio kasuekin loturik egon ziren, eta aporofobia %33 hazi zen. Gorroto-delituen intzidentzia tasarik altuena Nafarroan identifikatu zuten iaz.
Nafarroako Kutxa Fundazioari esker 41.000 euro bideratuko ditu Palestinara Salam Gaza Gobernuz Kanpoko Erakundeak, umezurtz geratu diren haurrei eskolak bermatzeko gutxienez beste urtebetez. Alor akademikoa eskaintzeaz gainera, babes psikologikoa eta laguntza emozionala... [+]
GKSk eta Etxebizitza Sindikatuak salatu dute Ertzaintzak eta Gasteizko Udaltzaingoak gogor kargatu zutela "giro lasaian" egiten ari ziren ekimenaren aurka. Lau atxilotu, 11 identifikatu eta hamarnaka zauritu utzi zituzten Poliziaren esku hartzeari buruzko bestelako... [+]
40 urte pasatxoko espetxealdiaren ostean, joan den ostiralean atera zuten espetxetik, eta segituan Libanora eraman, bere jaioterrira. Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz ez... [+]
"Pausa taktiko" gisa definitu ditu Israelek. Igandean hasi da eta 35 kamioi sartu dira Gazako zerrendara.
Sendabelarra oliotan beratzeaz ariko gara baina ukendurik egin gabe. Bai, arraroa dirudi baina sendabelar freskoak oliotan beratu, iragazi eta erle argizaria ipinita ukendua egiten ikasi duenari olioarekin beste era batera lan egitea badagoela esan nahi nioke. Oleato edo olio... [+]
Udan, Sargazoen itsasoan (Ipar Amerikako ekialdean) eme bakoitzak 2-3 milioi arrautza askatuko ditu. Baten batek bizirauterik badu, bi hilabeteren baitan ekialderantz igerian hasi eta urte erdi izaterako Azore uharteetara helduko da. Bertan elikatu eta haziko da, urtebeterekin,... [+]
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea aberasten zuten. XVI-XVIII mendeak ziren. Meatzariak,... [+]
Urtero bezala, aurtengoan ere martxan dira Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan Udako Azoka Ekologikoak. Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluak antolatzen ditu azokak, Gipuzkoako Biolurrekin, Bizkaiko Ekolurrekin eta Arabako Bionekazaritza elkarteekin batera... [+]
Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]