Plaza zabaltzen
- Iñaki Eizmendi Basarriren ekarpen nagusi izan omen zen bertsolaritza sagardotegitik antzokietara eramatea. Ez dakit zerk eragin zidan burutazioa baina erakargarri iritzi nion bertso-plaza zenbateraino zabaldu den neurtzeari. Non-nork-noizetan abiaturik, pasadizo zerrenda polita osa daiteke. Kirolak gurean duen garrantzia erabatekoa izanik, gogoan dut euskal talde batek lehen aldiz Europako Txapelketa bat irabazi zuelarik, entrenatzaileak, Juantxo Villarrealek, bertso baten bidez agurtu zituela Irungo Unzaga plazako zaleak. Kursaala inauguratu zelarik, lehen ekitaldiko lehen jarduna bertsotan egin zuten artean neska-mutiko zirelarik, Maindi Murua eta Beñat Gaztelumendik. Anoetan ere aritu izan gara; baita San Mamesen ere. Zazpi Nobel saridunen aitzinean aritutakoak gara. Zarauzko hondartza denboraldi ofizialaren bukaera bozgorailuetatik bertsotan iragarri zuen Felix Zubiak Gurutze Gorriko egoitzatik... Mila egokiera, liburu batean biltzen asmatuko bagenu, lekukotza soilaz gaindi zerbait iradokiko liguketenak.
Ito larria
Jendaurrean azaldu behar duen edonork sentitu izan du noiz edo noiz. Bihotz-taupadak areagotu egiten dira itxuraz. Ahoa lehortu. Eta zangoetan dardara sentitzen da. “Ez al zarete urduri jartzen bertsoak kantatzean?”. Batean eta bestean behin eta berriz egin izan diguten galdera da. Eta baietz erantzuten dugu, adinaren poderioz ikasi egiten dela kirio-dantzari eusten, baina sabel-zuloko txulo hori beti hor egoten dela gerora ere. Zenbait unetan eta bakarka gai bati erantzuten ari gatzaizkiola, esate baterako, bihotza eztarritik irten beharrean sentitzen dugu. Ez da ordea, sentsazioa baino. Behin froga egindakoa naiz: pulsometroarekin burutu nuen bertso-saioa. Minutuko 160 taupadako ustea nuen unean, 92 baino ez zizkidan markatu. Zutik eta ibilian noanean adinaxe. Ondorioa: estuasunean buruak agintzen du, eta ez bihotzak, besterik dirudien arren.
Eme
Korrika dela eta AEKren eskutik euskal emakumeei omenaldia egin genien Kursaalean, hizkuntzaren transmisioan burutu duten lana goresteko. Maialen Lujanbio eta biok ginen joatekoak baina hernaniarrak ezin izan zuen eta bakarrik suertatu nintzen oholtzan ikuskizunaren zuzendari zen Eneko Olasagastiren esanetara. Barruko ahots emea ateratzea nuen agindu. Saiatu nintzen. Lortu nuen ez dakit. Baina San Ovidiorena etorri zitzaidan gogora. Herri txiki batean, sute handi baten ondorioz, ermita guztiz erre omen zen. Herriko zaindari zen San Ovidioren irudia ere bai. Orduan, alkateak abian jarri zituen ermita berreraikitzeko lanak, eta San Ovidioren irudi berria egin ahal izateko baserritar bati eskatu zion ekar zezala pago-ipurdi bat dotorea. Ekarri zuen basotik. Eraiki zuten ermita eta egin zuen artista batek San Ovidioren irudi berria. Herritar guztiak bildu ziren ermitaren eta aldareko santu irudiaren inaugurazio ekitaldira; baserritarra salbu. Apaiza konturatu baserritarra ez zela azaldu eta hurrengo batean topo egin zutenean, kargu hartu zion:
– Lehengoan denak hemen ziren San Ovidio gurtzera etorriak. Zu ez zinen azaldu. Zergatik?
– Nik artean pago-ipurdi zela ezagutuko nuelako.
Marttitte
Santuekin ari garenez, mordoska bat batera hartzea baino hoberik ez da, den denak aipatu beharrik ez izateko. Azkoitiko auzoa da Marttitte, gazteleraz Los Mártires, bide-txartelen batean jartzen duenaren arabera. Euskarazko izenaren bustidurak harrituko du zenbait. Gaztelerazko izenaren potoloak beste asko. Marttitten bertsotan izan ginelarik, gogoeta gai bat ekarri nuen etxera: hirietan bizi diren umeek –eta helduek– ez dute arrastorik herri txikiei buruz. Herri txikietakoek badakite hiriei buruz, aldiz. Eta paradoxa batekin egin nuen topo: inguruneko herriak eta auzoak ezagutzeko, umetan mendira joatea bezalakorik ez da. Erdi purrustaka joango ginen, baina Aralar aldera zihoanak ikasiko zuen non zen Tolosa, non Amezketa, Gorriti, Huitzi... Edo Irimora zihoanak Urretxu eta Zumarragaren berri izango zuen...
Lana
Elkargi-koei hitzaldi bat eman diet duela gutxi. Urruti geratzen zaidan mundua da txanpon, berme eta enpresa-egitasmoen hori. Baina lana hizpide dela, adiskide batek bota berri didan esaldia burutik uxatu ezin da nabil: “Gaur egun, lan egitea iraultzailea duk, motel!”. Ez dakit hainbesterainokoa den baina badu egiatik zerbait. Hainbeste bitartekari sumatzen dut inguruan! Hainbeste eragile! Hain egile gutxi! Aisia-tartea sakralizatu egin dugu, garai batean lana sakralizatu zen gisara. Aldamenekoak baino gutxiago egitea dela helburu pentsa daiteke askotan. Eta gaitzerdi aisia-tartea modu irudimentsuan erabiltzen bageneki. Nago, telebistari begira xahutzen dugula, ezezkoa esaten dugunok ere.
Aingeru Goardakoa
Zaindariarena gero etorri zela uste dut. Umetatik martxoaren lehenari –martxoak 1– Aingeru Goardako deitu izan zaio gure jiran behintzat. Txikitatik dut gogoan eguna, eta ez arrazoi erlijiosoengatik. Askoren idolo kuttun zen Joxe Anjel Iribarren jaioteguna delako iltzatu zitzaidan gogoan. Azken hamabost urtean Donostiako Ibaetako Aingeru Goardakoaren ermitan ospatzen dugu, bertsotan. Toki berezia da. Bidetik hain urrun eta autobidetik hain gertu; urtean zehar hain pasadako eta egun horretan hain bilgune; handitik hurbil hain txiki... Hiriko jende edadetua eta umeak joaten dira aldapan gora ermitaraino. Eta bertako auzoak. Erromeria izaten da, antigoal erakoa. Erroskilak salgai. Gorriti eta animaliak. Ez Donostian bakarrik. Tolosako San Blas auzoan ere izan ginen otsailaren hasieran. Tankera bereko kaskoa da. Tankera bereko erromeria, erroskila eta guzti. Itzaltzera doan mundu mota baten azken arrastoak.
Andrea Velasko dietista eta nutrizionistak elikaduraren bidez menopausiak eragindako aldaketak kudeatzeko zenbait gako eman ditu.
BRN + Auzoko eta Sain mendi + Odei + Monsieur le crepe eta Muxker
Zer: Uzta jaia.
Noiz: maiatzaren 2an.
Non: Bilborock aretoan.
---------------------------------------------------------
Ereindako haziek ura, argia eta denbora behar dute ernaltzeko. Naturak berezko ditu... [+]
Sei urteko etenaldiaren ostean, maiatzaren 18an, Sortzen jaia ospatuko dute Takoneran D ereduko eskola publikoen aldeko jaia. Ikuskizunak, haurrendako jolasak eta Gorka Urbizu edota Borla taldeen kontzertuak izango dira.
Ikusiz zenbat psikologok, medikuk, terapeutak… metodo mirakuluak partekatzen dizkiguten, pentsa daiteke haurren heziketa nazioarteko kezka dela eta denok adituak bilakatu garela.
Ebroko Konfederazio Hidrografikoko (CHE) lehendakariak egin du iragarpena aste hasieran: Esako urtegia handitzeko lanen laugarren moldaketari aurten ekingo diote eta urtegiaren eskuin magala egonkortzeko 47 milioi euro gastatuko dira.
Gasteizko Udalak esan du enpresa negoziatzera deitzen ari dela. Sindikatuek eskatu diote Gasteizko langileak defendatu ditzala Enviserren jabea den AEBetako inbertsio funtsaren aurrean.
Bilboko, Gasteizko eta Donostiako herri jaietako ordezkariek agerraldi bateratua egin dute maiatzaren 8 honetan, txosnei jarritako zailtasunak salatzeko eta jai eredu herrikoa "desagertzeko arriskuan" dagoela ohartarazteko.
Aurreneko aldiz Euskaraldiaren barruan Hikaldia egingo da. 83 herrik eman dute izena. Iaz hitanoa bultzatzeko sortu zen ZirHika talde eragileak antolatu du ekimena, Tauparekin batera. Patxi Saez Beloki ZirHika taldeko kidea elkarrizketatu dugu. Bi helburu dituzte estreinaldian:... [+]
Azken asteotan, energia berriztagarriei buruzko eztabaida komunikabideetan zabaldu da. Euskal Herrian, lehenik eta behin, Aritz Otxandianok jasandako erasoaren kasu mediatikoa izan genuen, berak energia berriztagarrien aldeko jarrerari egotzi ziona; handik egun gutxira,... [+]
Antonio Turiel fisikari eta CSICeko ikerlariak aspaldiko urteetan ez bezala bete zuen Hernaniko Florida auzoko San Jose Langilearen eliza asteazkenean. Zientoka lagun elkartu ziren Urumeako Mendiak Bizirik taldeak antolatuta Trantsizio energetikoaren mugak izeneko bere hitzaldia... [+]
"Bake zubiak eraikitzeko laguntza" eskatu dio jendeari balkoitik egin duen lehen agerraldian.
“Proposamen oso eskasa egin du Hezkuntza Sailak, berme eta zehaztapenak txertatu barik”, kontatu dio ARGIAri STEILASeko bozeramaile Haizea Arbidek. Ostegun honetan bilera izan dute sindikatuek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, EAEko irakaskuntza publikoko... [+]
Epaiak dio 2001ean Sorzabalek egindako autoinkulpazioa "tratu txarren ondorioa" izan zela, eta beraz, "baliogabea" dela. 1995ean Irunen lehergailu bat jarri izanagatik atxilotu zuten 2001ean, eta bost egunez inkomunikatuta atxiki zuten, gogorki torturatuz.
Sorionekuak mugimenduak larunbaterako mobilizazioa deitu du. Goizean herriz herri Nafarroako zubietan elkartuko dira eta arratsaldean Iruñean manifestazioa abiatuko dute, Kostarapea parketik (Trinitarios-Tren parkea) abiatuta 17:30ean. Ireki ateak euskarari lelopean... [+]