Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Basoak lehortera egokitzen

2006ak markak hautsi ditu tenperaturari dagokionez eta 2007a antzekoa datorrela dirudi. Euskal Herrian, Hego Europako beste lurraldeetan gertatzen den antzera, udak gero eta lehorragoak izango direla uste dute zientzialariek; euria egiten duenean dezente bota arren, ez da nahikoa izaten geruza freatikoa behar den bezala guritzeko.

Indianako (AEB) unibertsitateko Constance Brown-ek Arizonako eremu erdi idor bateko basoak aztertu ditu. Basoak, koniferoz osaturik gehienbat,. leku menditsuenetan baino ez dira hazten, eremu horietan euri-ura ez baita berehala lurrintzen.
Ikerketaren helburuetako bat fotosintesiaren eta ur-emariaren arteko erlazioa zehaztea izan da eta badirudi konkordantzia zuzena topatu duela hazkundearen eta ur-presentziaren artean; horrela uda partean zuhaitzen metabolismoa ia ez dago. Aldiz, euria eta elurra iristean zuhaitzak hazi eta hazi egiten dira, ura dagoen bitartean.

Portaera hau ez da ematen Europako edo Mediterranioko koniferoekin. Hauek neguan erdi lo egoten dira, udaberrian piztu eta udan hazteko.

Europan eguraldia aldatzen bada hemengo koniferoek Arizonakoen adina moldagarritasunik izango al dute? Badirudi posible dela, baina zenbat urte behar dira horretarako?


Montzoiak eraitsitako zibilizazioak

Nature aldizkarian argitara emandako artikulu baten arabera, garai batean oso indartsu izandako zenbait zibilizazioren -bi bai behintzat- desagertzearen erruduna omen da Asian gertatzen den montzoia. Udan, itsasotik lehorrera haizea sartzean, haize horrek izugarrizko eurite eta ekaitzak sortzen ditu. Neguan, aldiz, aurkakoa gertatzen da, hots, lehorretik itsasorako haize-fluxua sortzean lurrak lehorte latzak izaten ditu sarritan.

Azken 16.000 urteotan montzoiak bereziki bortitzak izan dira hiru boladatan. Azkena gure garaiko 600 eta 900. urteen artekoa. Urte horien artean Txinako Tang dinastiaren eta Maien desagerpena gertatu zen hainbat iraultza eta guden ondoren.

Montzoiek Asiako zenbait lekutan eta Amerika tropikalean sortutako uholde eta lehorteek goseteak ekarri zituzten, gizarte oreka apurtuz.


Azkenak
2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


Mirene Begiristain Zubillaga (Ekonomialari feminista):
“Ekonomia zientzia sozial bat da; hortaz, badaukagu aukera nondik joan erabakitzeko”

“Emakume zientzialarien argitan” solasaldi-zikloaren helburua emakume zientzialarien ibilbidea ezagutaraztea da, baita ikertzen duten arloari buruz daukaten ikuspegia gizarteratzea ere, kultura zientifikoa hedatzeko eta eztabaida kritikoa sustatzeko. Elhuyarrek eta... [+]


Marieneko lurren alde, Kanbon mobilizaziora deitu dute larunbaterako

Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.


Valle de Odieta makroetxaldeari 2.272 abelburu gehiago izateko baimena eman dio Nafarroako Gobernuak enpresaren aurkako epaiketaren atarian

Irailean aurkeztu zuen enpresak Caparrosoko makroetxaldea handitzeko eskaera, eta ingurumen baimena argitaratu du gobernuak astelehenean. Asteartean hasi da makroetxaldearen aurkako epaiketa lurrak nitratoz kutsatu dituela leporatuta, eta akusazio partikularra osatzen duten... [+]


Pentsioak osatzea “ez da beharrezkoa” Jaurlaritzaren esanetan, eta herri ekimen legegilea eztabaidatzearen aurka egin du

Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaitzen ari dira lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Zentral nuklearrak eraisteko Espainiako Gobernuaren diru-partida jada 20.300 milioi eurokoa da

Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]


Mendiko suteak eta basozaintza

Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]


Lurrikara Afganistanen: gutxienez 1.400 hildako eta herritar andana hondakin artean harrapatuta

6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Abian da ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintza handituta

Irailaren 1ean hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintzari dagokionez, hainbat berrikuntzarekin. Esaterako, Sohüta eta Luhusoko haur eskola publiko banak euskarazko murgiltze eredua eskainiko dute, eta Hazparneko Armand-David laborantza lizeoak euskaraz... [+]


2025-09-02 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Zer ari da gertatzen Indonesian?

Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.


Etxebizitzaren prezioa berriz igo da Donostian: 5.869 euro balio du orain metro koadroak

Maximo historiko berri bat ezarri du Donostiako etxebizitzaren prezioak: 5.869 euro metro koadroko, batez beste. Hori da Higiezinen Jabetzako Artekarien Gipuzkoako Elkargo Ofizialak aurkeztu berri duen txosteneko ondorioetako bat; txostenak 2025eko bigarren hiruhilekoko... [+]


Corellako eskolan D eredua ukatu dute, arrazoirik eman gabe

Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.


Eguneraketa berriak daude