Makina bat kontu


Eguzkiko metereologia hobeto ezagutzeko bidea

Gizakiak espaziora bidaltzen dituen sateliteen arazorik garrantzitsuenen iturria eguzkia da. Hortaz, arazoa izango den zerbait aurrikusterik baldin badago, arazo asko aurrez kontrolatzerik egongo da. Osasungintzan gertatzen den antzera, hobe osasun aurrikuspenak egitea gaixotasuna sortu ondoren erremedioa jartzea baino.

Kaliforniako San Diegon dagoen SAIC erakundeko Zoran Mokic eta lagunek eguzkian gertatuko denari aurre hartzeko ikerketa-bidea abian jarri dute. Batez ere, eguzkiko erupzioei aurre hartzeko sistemak arakatzen ari dira, erupzio horiek sortzen dituzten eremu magnetikoak eragin handia baitute Lurrean eta sateliteetan.

Eremu magnetikoak dira eguzkiko atmosfera zeharkatzean eguzkiko gainazalean ekaitz bortitzak sortzen dituztenak. Ondorioz erupzio erraldoiak gertatzen dira eta askotan masa zatiak ere espazioratu egiten dira.

Zoran Mokic eta lagunek orain arte garatutakoari esker 2006ko martxoaren 29an eguzkian gertatu zena bost eguneko aurrerapenez iragarri zuten. Egun horretan eguzkiaren eta Lurraren artean ilargia jarri zenez, eguzkiaren koroan gertatu zena oso ongi bistaratu zen eta ikusitakoa bost egun lehenago iragarritakoarekin bat zetorrela ikusi zen.

Lortutako eredua AEBetako American Astronomical Society-n aurkeztu berri dute eta eguzkiko jardueraren nolakotasuna ezagutzeko asko falta bada oraindik, emandako urratsa ontzat eman da eta ikerketa-lerroa ere bai.


CO2ren emisio kuotak Frantzian

Orain bi aste frantzian berotegi-efektua sortzen duten gasen inguruko bigarren kuota-plana aurkeztu zen. Jakina da emisio-kuoten bidez Europako Batasunak berotegi-efektua kontrolatu nahi duela eta ildo horretan 2005eko datuak argitara eman ditu. Urte horretan Europako kuota totala 1,9 mila milioi tonakoa zen eta estatu guztien artean 44 milioi tona gutxiago emititu dute.

Datu honen arabera badirudi, pixkanaka bada ere, hainbat estatuk emisio kontrolerako egiten ari den esfortzua emaitza ematen ari dela. 2005-2007 urte tarterako Frantziak 156,51 milioi tonako emisioa onartu zuen, eta 2008-2010erako %2,5 gutxiago onartu nahi du, hau da, 152,61 milioi tona.

Europako zuzendaritzak agindu bezala Frantziak duen nahiak gizartearen onarpena jaso behar du Bruselaren onarpenaren aurretik. Hau dela eta, eztabaida hasi da Frantziako gizartean, batetik enpresa askorentzat proposamena egokia dela aitortuz, baina bestetik ingurumeneko elkarteentzat asmoak eskasak direla aldarrikatuz. Greenpeacek adibidez 130 milioi tonatan utziko luke emisio kantitatea.

Eztabaidaren emaitza lerro hauetan azalduko dugu.


Azkenak
2025-06-04 | Uriola.eus
Manteroekin eta Ainararekin elkartasuna adierazi dute Bilboko Epaitegiaren aurrean

Ainararen aurkako epaiketa dela eta, Bilboko Epaitegiarekin aurrean elkartu dira Manteroekin bat! plataforma eta bertaratutakoak poliziaren gehiegikerien eta egiturazko arrazakeriaren aurrean, elkartasunez antolatuko direla aldarrikatzeko.


2025-06-04
“Traumak eta deserrotuta egoteak saharar guztion bizitzak zeharkatzen ditu”

Munduko gatazka ugariak kontatzera ohituta, oraingoan bere gatazka propioari jarri dizkio berbak Ebbaba Hameidak (Tindufeko errefuxiatu guneak, 1992) bere lehen eleberrian: Flores de papel (Paperezko loreak) (Peninsula, 2025). Hiru belaunalditako emakume banaren istorioak... [+]


Iruñeko Alde Zaharreko etxegabetzea geldiaraztea lortu dute

San Lorenzo kalean 57 urteko emakume bat –Ana Belen– etxegabetzeko agindua zegoen asteazken goizerako. Hori eragozteko, etxearen atarian 07:30etik aurrera bilkura deituta zuen Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak. Azkenean ez da etxegabetzea gauzatu.


Hana Zjakic. Inguruari adi
“Ez nintzateke ase sentituko, lau urteren ostean, hemengo kulturaz eta hizkuntzaz ezertxo ere ez baneki”

Iaz ezagutu nuen Hana Zjakic, Bollotomaseko bertso-saioaren aurretik mahai-buelta berean suertatuta. Ingelesez egin behar niola aipatu zidaten. Eta ni, orduan, kezkatu egin nintzen, ea saioan bertan inor arituko ote zitzaion xuxurlari. Lasai egoteko esan zidan berak, lehenago... [+]


Albert Le Layek ez zuen trukean ezer eskatu

Canfranc (Huesca, Espainia), 1940ko ekaina. Charles De Gaulle jenerala buru zuen Londresko Frantzia Askearen gobernuak erabaki baten berri eman zion Albert Le Lay Canfranceko nazioarteko tren geltokiko Frantziako aduanako arduradunari: bere postuan geratu behar zuen. Ez zirudien... [+]


Talentu bila

Talentua garai honetan zaindu, babestu eta erakarri beharreko altxorra ei da. Horregatik, Kutxabankeko lehendakari Anton Arriolak hezkuntzan ingelesari garrantzi handiagoa eman behar zaiola adierazi du, eta euskara horretarako oztopo izan daitekeela Poloniatik etor litezkeen... [+]


2025-06-04 | ARGIA
Osasun arreta euskaraz bermatzeko zortzi eskaera egin dituzte EHEk eta Aintzatek

Osasungintzako 501 langilek bat egin dute zortzi eskaera zehatz dituen manifestuarekin. Helburua, osasun arreta euskaraz eskaini, eman eta bermatzea, “edonon eta edonoiz, maila guztietan eta ahoz zein idatzizko harremanetan”.


2025-06-04 | Itxaro Borda
Begi zabal itxiak

“Hauxe titulu bitxia” erranen du aspaldian leitzen nauen ARGIAko irakurleak. Jakingo du halaber Stanley Kubrick zinegilearen azken filmaren zale amorratua naizela. Horrek hura esplika dezake. Funtsean, begiak zabal itxita begiratzen diogu munduari, bereziki Gazako... [+]


2025-06-04 | Gorka Menendez
Armatzea eta autodefentsa

Badirudi Europar Batasuna eskalada beliko betean sartu dela. Munduaren ordena geopolitikoa kolokan dabil eta Europak bertan zuen pribilegiozko lekua galtzeko arriskua ikusi du. Autonomia estrategikoaren lemapean, beste neurri askoren artean, industria armamentistikoa... [+]


2025-06-04 | Cira Crespo
Greba orokorra

Euskal Herriko mugimendu abertzaleen hasieran, langile borrokak kanpotik inposaturiko zerbait balira bezala ikusi ohi ziren. Euzkadi egunkariko orrialdeetan maiz irakur zitezkeen sozialisten kontrako diatribak. Harritzekoak ere ez ziren erasook, egia esan, egunkari sozialistetan... [+]


Teknologia
KoipetsuAA

Aspaldi egin nuen lantegi batean, kapitalismoaren izaera alderatu zuten itsasoan koipe jario batekin, zabaltzen doan orbana, bidean hondakina eta miseria sortzen duena eta garbitzeko zaila dena.

Egun, AAren koipea nonahi dugu,beharbada ezagunenak honakoak direlarik:... [+]


2025-06-04 | Axier Lopez
Elon Musken adimen artifiziala Telegramen sartuko dute

Elon Musken xAI enpresak garatutako Grok adimen artifizialeko txatbota Telegramen txertatuko dute. 1.000 milioi erabiltzailetan sartuko da eta horren truke 264 milioi dolar jasoko du Pável Dúrovek zuzendutako enpresak. Orain arte, Grok X sarean edo Musken bestelako... [+]


Eguneraketa berriak daude