Omega 3 gantz-azidoak: modan jarri diren koipe naturalak
Azken aldi honetan asko entzuten dira komunikabideetan omega 3 izenekoak, eta gure sail honetan ere aipatu izan ditugu behin baino gehiagotan. Horregatik, eta jendearen artean gauzak argi uzteko, zer diren eta zertarako balio duten argitzen saiatuko naiz oraingoan.
Omega 3 gantz-azidoak koipe batzuk dira, koipe poli-intsaturatuak zehazkiago esateko, eta gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua gutxitzen dute. Horregatik, osasunarentzat dakarten mesedearengatik, gero eta produktu gehiago aurkitzen dira merkatuan, beren etiketan eta propagandan omega 3 gantz-azidoak dituztela diotenak: esne aberastuak, gailetak, zukuak eta era askotako esnekiak. Hala ere, elikadura orekatua eginez gero, ez da ezinbestekoa geure erosketa-saskian produktu horiek sartzea, janari askotan berez baitaude gantz-azido horiek. Bestetik, ez da ahaztu behar produktu horiek naturalak baino zertxobait garestiagoak direla, eta beraz, hobe genetikoki kolesterol-maila altuak dituzten pertsonen elikadurarako uztea.
Elikaduran garrantzia duten omega 3 gantz-azidoak EPA (edo azido eikosapentanoikoa) eta DHA (edo azido dekosahexanoikoa) dira nagusiki, eta arrain urdinetan (atuna, izokina edo sardinak), itsaskietan eta algetan aurkitzen dira, modu naturalean. Bada familia bereko beste gantz-azido bat, alfa-linolenikoa deitua, gorputzak berez sintetizatzen ez duenez ezinbestean jan-neurriaren bidez gorputzera sartu beharrekoa. Koipe hau hazien olioetan aurkitzen da (soja, arto edo ekilore-olioan), fruitu lehorretan, zerealen germenetan, eta neurri txikiagoan berdura berdeetan.
Jan-neurri orekatu baten barruan, omega 3 gantz-azidoek gaixotasun kardiobaskularrak prebenitzen laguntzen dute -odoleko kolesterol eta triglizeridoen mailak hobetuz, eta tentsio arterialaren zifrak kontrolatuz-, eta baita minbizi-mota batzuk ere, esaterako bularrekoa, prostatakoa eta kolonekoa. Nola lortu jan-neurri orekatu hori? Astean 2-3 aldiz arrain urdina kontsumituz, 150 gramoko arrazioa pertsonako. Horrekin betetzen dira gomendatutako EPA eta DHA gantz-azidoen premiak.
Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]
Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.
Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]
Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]