Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2025eko abuztuaren 25ean
Iñigo Urkullu: «Kezkagarria litzateke PSE joko elektoraletan ibiltzea»
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
aurre egingo dieten hedabide independenteak
«Herria maitatzeko era asko dago...» kantuaren leloa eta berbak gogoratu ditugu elkarrizketaren amaieran Iñigo Urkullurekin. Herria maitatzeko edo abertzale izateko... «... eta ez abertzale izateko bakarrik. Zenbat gara abestia asko estimatzen dut nik: zenbat gara lau, bat, hiru, bost, zazpi? Herri bezala bai, baina herria herritar guztiok osatzen dugu eta pentsaera ezberdinak ditugu. Nahiz herri bat izan, kontua berau osatzea eta herri proiektuak batzea da. Bakoitzaren baloreetatik hasita, berau erakundetzea funtsezko lana izaki».
Espainiako gobernuburu Zapatero eta oposizioko buru Raxoi Moncloan bildu ziren ordu beretsuan eta ETAren su-etena ezagutu eta ia aste batera bildu gara EAJren eledunarekin eta berbaldia ostera modu honetara hasi.
Espainiako gobernuburu Zapatero eta oposizioko buru Raxoi Moncloan bildu ziren ordu beretsuan eta ETAren su-etena ezagutu eta ia aste batera bildu gara EAJren eledunarekin eta berbaldia ostera modu honetara hasi.
Hasia al da gehienok horrenbeste desio genuen bake prozesua?
Bai. ETAren su-etenaren iragarpenarekin hasi da. Guk beti esan dugu ETAk eman behar zuela lehenengo urratsa eta eman du. Aurrerantzean beste urratsak eman beharko dira jakina eta horiek Madrilgo Gobernuari dagozkio ematea.
Berria ezagutu baino lehen eta ostean gauza berririk ba al dago?
Bai. Estatuko Gobernuaren presidentearen aitzindaritza sendotuagoa ikusten dut. Alegia, ETAren su-etena ezagutu eta ordu batzuetara Zapaterok Diputatuen Kongresuan egindako saioa erakustoki itzela bihurtu zen, 24 ordura berriz Europako Kontseiluaren babesa jaso zuen. Ondoren, Ibarretxe lehendakariak erakundearen adierazpena egin zuen Eusko Legebiltzarreko bilkuran, Ibarretxek PPri mezu berezia zuzendu ziolarik. Beraz, berririk bai eta oso interesgarriak.
Ba al dago bake prozesua burutzea PP aurka izanda?
Nik, modu batez edo bestez, PPk parte hartzea espero dut, baina PPk bere burua isolatzen badu ere posible da prozesua aurrera eramatea. Ezin zaio ukatu Gobernuko presidenteari duen ahalmena eta boterea, eta ezin da ukatu halaber alderdi sozialistak duen erantzukizuna. Prozesuaren lantze lanak ezberdinak izan arren, guk bake eta normalizazio politiko prozesuak elkarren ondoan doazela diogu, eta zeregin biok alderdi politiko bakoitzak erabaki behar dituela nola landu. EAJren ustez Estatuaren ordezkarietako bat bete-betean inplikatzen bada, uneon PSOE, nahikoa da prozesu biak aurrera eramateko.
Zapaterok iragarri duenez ekaina aldean Diputatuen Kongresuan agertuko da bake prozesuan lehen urrats sendoa eman aldera. Irlandako prozesuan eman zen Downing Streeten antzeko adierazpen bat egitea espero al zitekeen?
Espainiako Gobernuak horrelako zerbait pentsatuta izango du ziur aski. Beste prozesuetako ereduak badaude, eta Irlandakoa oso eredu baliotsua eta baliagarria da. Britainia Handiko presidentearen nahiz Irlandako lehen ministroaren aholkuak jaso bide ditu, beraz, horrelako edo antzeko adierazpenen bat egin lezake Zapaterok.
Prozesua hasi bai, baina hasi orduko protagonismoez hitz egin da. PSE-EEren hitzetan Lehendakari bati ez dagokion rola hartu du Ibarretxek.
PSE-EEk lehendakaria mespretxuz tratatu du. Ni kezkatuko nindukeena da PSE bake giroan joko elektorala eginez ibiltzeak, PSEn horrelako jokaerak badaude-eta. Alderdi sozialistako kide batzuek Ibarretxe lehendakariari buruz nahiz EAJrekiko harremanei buruz nola hitz egiten duten ondo dakigu, beraz, ez gaitu harritu PSEk esandakoak.
Zein dira bake prozesua lideratu beharko luketenak orduan?
Hasteko, Lehendakariaren aitzindaritza eta rola funtsezkoa direla berretsi nahi dut. Espainiako Gobernuak eta ETAk bake prozesuan duten protagonismo nagusia aitortu dugu dagoeneko. Beste guztiok laguntzaileak gara, baina oso beharrezkoak. ETA eta Gobernuaren arteko elkarrizketen ostean eragile politikooi dagokigu normalizazio politikoa aztertzea eta erabakitzea. Bien bitartean, Espainiako Gobernuak eta ETAk ardura nagusia izanda ere, Eusko Jaurlaritzak hainbat eskumen dauzka eta Lehendakariak aspaldi adierazi ditu bere Gobernuak prozesuan laguntzeko eman nahiko lituzkeen urratsak.
Lehendakaria euskal gizartearen ordezkari nagusia da, baina euskal gizartearen parte batena. Bateren batek Nafarroan Miguel Sanzek normalizazio politikoa bideratu beharko lukeela esan du.
Ondo. Baina horretarako Sanzek borondatea azaldu beharko luke, ez badauka alferrik da-eta. EAEn ari garen gehienok hemen nahiz Nafarroan dugu esparru politikoa. Egia da UPNk ez duela EAEn ordezkaritzarik, baina PPk bai. Nolanahi ere, guk mahaian akordio integratzaile bat planteatzen dugunean Nafarroari begira ari gara. Zentzu horretan, Lehendakariak hiru lurralde historiko ordezkatzen ditu eta beste ariketa bat egin beharko litzateke Nafarroan. Sanzek ez badu nahi ere beste indar politikoak ari gara horretan.
PSN tarteko, esaterako?
Jakina. Eta NIU edota CDN. Zeregin horretan Nafarroan ordezkaritza duten alderdiek parte hartu dute elkarrizketetan, beste eragile politiko batzuk barne.
Normalizazio politikoa gauzatzeko UPN oposiziora pasatzea ezinbestekoa al da?
Guk euskal lurraldeen arteko harreman ahalmena izatea eta berauek gauzatzea eskatzen dugu. Nafarroarekin akordio integratzaile bat planteatzen dugu, UPNren jarrera ezagutzen dugu baina jakin nahiko genuke PSNren jarrera zein den. Hemen PSE-EE dago eta Nafarroan PSN. Harremana sendotu ahal izateko lurralde bietan dauden alderdi bien parte-hartzea behar dugu.
«Normalizazio politikoa erabakitzeko ahalmenean eta hitzartzeko beharrizanean oinarritu behar da» esan duzu berriki egunkari batean. Eragile batzuek akordioa jotzen dute beharrezkotzat, bestetzuek akordioa edo kontsulta. Beste batzuek biak. EAJn omen dauden bi ildoak izanda, noraino joango da alderdia?
EAJn bi jarrera politiko daudela entzuten dugu beti, beste alderdietan jarrera bakarra balego legez. Tira, pertsona orok une oro jarrera ezberdinak ditugu, beraz, EAJn ere behar den momentuan ez dugu jarrera bakarra izateko arazorik. EAJ ez da besteengandik ezberdina, gurean barne prozedura errespetatuz erabaki bat adosten da. Guk normaltasunez erabakitzen dugu eta beste alderdiek ere gauza bera egiten dutelakoan nago.
Dilemak izaten dira dena den. Batzuek akordioarekin nahikoa dela, beste batzuek gutxienez kontsulta behar dela, Ibarretxek bata edo bestea...
Elkarbizitzarako bake-bideak agiria da gure ibilbide-orria, hasierako planteamendua. EAJk akordio baten aldeko apustua egiten du lehenbizi, eta hortik aurrera galdeketa edo kontsulta izan dadin. Erantzukizun osoa hartu behar dugu gizartearen asmoa errespetatzeko, ezin dugu gizarte hau frustrazio batean iraunarazi. Prozesuaren azkeneko fasean euskal gizarteari galdeketa egin beharko litzaioke, baita bere nahia errespetatu ere, Espainiako Estatuaren oniritzia jaso beharko luke halaber. Bide horretan baina, aldian aldiko testuinguru politikoa zein den eta egin beharreko galdeketa zein baldintzatan egingo den aztertu behar dugu. Euskal lurraldeak hiru esparru administratibotan sakabanatuta gaudela jakinda, gure apustua urratsez urrats joatea da. Ezin diogu egun batetik bestera arazo politiko honi irtenbide osoa eman.
Iparralderako zein bide aurreikusten duzu?
Esperientzia batzuk lantzen ari dira, Laborantza Ganbararena adibidez. Udalbide eta Udalbitzaren bitartez hainbat proiektu abian dira halaber. Departamenduaren aldarrikapenaren bidean alderdien arteko harremanak sendotuz joateko bide bat ireki da, jakinda ere Frantziako Estatua zentralista eta jakobinoa dela guztiz eta prozesuak beste abiadura bat behar duela. Baina, urratsez urrats, bidea sendotuz joango den itxaropena daukat.
Kataluniako Estatutua hizpide: Euskal Herrian EAJk CiUk jokatu duen rola joka dezakela uste du batek baino gehiagok.
Kataluniako eta Euskal Herriko gizarte egoerak guztiz ezberdinak dira, baita Kataluniako nahiz euskal erakundeei buruzko ordenamendu juridikoak ere; Eskubide Historikoak lekuko, Konstituzioaren Xedapen Gehigarriaren bitartez jasoak.
Katalunian gertatua azken hauteskundeetan gertatuaren ondorio bezala ulertzen dugu EAJn, eta da: CiU azken hauteskundeetan lehen alderdi politikoa izan arren Gobernuaren erantzukizunetik kanpo geratu zen. Honek alderdien arteko tirabira gogorrak sorrarazi ditu, bereziki CiU eta ERCren artean. Guztiok dakigunez, hango hirukoa Zapateroren hautua izan da nagusiki, Pascal Maragallen gainetik paseaz. Maragall Generalitateko presidentea da, hiruko Gobernuan ari da, baina akordioa Zapaterok Artur Masekin lortu du, Gobernuan ez dagoen alderdi bateko buruarekin. Horiek horrela, zer bizitza dauka Kataluniako hirukoak etorkizunari begira? Kataluniako errealitate politikoa eta gurea urrun daude elkarrengandik.
Katalunian gertatua azken hauteskundeetan gertatuaren ondorio bezala ulertzen dugu EAJn, eta da: CiU azken hauteskundeetan lehen alderdi politikoa izan arren Gobernuaren erantzukizunetik kanpo geratu zen. Honek alderdien arteko tirabira gogorrak sorrarazi ditu, bereziki CiU eta ERCren artean. Guztiok dakigunez, hango hirukoa Zapateroren hautua izan da nagusiki, Pascal Maragallen gainetik paseaz. Maragall Generalitateko presidentea da, hiruko Gobernuan ari da, baina akordioa Zapaterok Artur Masekin lortu du, Gobernuan ez dagoen alderdi bateko buruarekin. Horiek horrela, zer bizitza dauka Kataluniako hirukoak etorkizunari begira? Kataluniako errealitate politikoa eta gurea urrun daude elkarrengandik.
«Mapa politikoa sinplifikatzeko garaia dator»
EAJ ez da «Konponbide garaia da» lelo peko Bilboko manifestazioan izan.
ETAren su-etena ezagutu baino lehen azaldu genituen EAJ han ez izateko arrazoiak, hauexek alegia: Nazio Eztabaidaguneak egindako deialdia izanik, eta beste eragile politikoak ere izan arren, Batasunak egindako deialdia izan da. Beraz, EAJ han izatekotan aldez aurretik «sukalde lana» egin beharko zukeen Batasunarekin. Guk manifestazioaren leloarekin bat egiten dugu, baina ezker abertzalearen beste eragile batzuen bitartez jakin dugunez, horren guztiaren atzetik estrategia bat badago, eta da: indar abertzale batzuen indar metaketa egitea eta EAJren alternatiba bihurtzea. Hau da, EAJk defendatzen duen eredu politikoaren eta giza ereduaren ordezko edo alternatiba izatea. Leloaren muina ontzat eman arren, guk estrategia eta leloa bereizten badakigu eta ez dugu parte hartuko gure buruaren aurka doan manifestazio batean.
Ezker abertzalearen indar metaketa, EA tarteko dela.
Eta hor ere badaude tentsioak ezta? Gizartea ordezkatzen dugun alderdiok osatzen dugun mapa politikoa sinplifikatzeko edo laburtzeko garaira hurbiltzen ari gara. Gu EArekin errespetu guztiz ari gara 1997tik, hainbat akordio hitzartuak ditugu eta horien oinarrian planteamendu bat dago aldez aurretik, eta da: alderdi politikoen artean apustu estrategiko zehatzak eta argiak egin beharra dagoela.
Zertan oinarrituta?
Gizarte eta erakundetze ereduetan oinarrituta. EAk eta EAJk ordezkatzen dugun abertzaletasunak gaur arte burututako erakundetzean sinesten du, bi alderdien ereduak gizarte eredu bertsuan bateragarriak ikusten ditu.
Bake prozesuan gaude eta hau PSE eta Batasunaren unea da. Normalizazio politikoarena gero etorriko da eta EAJren ordua izango da bereziki. Egoera interpretatu al daiteke modu horretara?
Bai. Eta ez dugu hori onartzeko batere arazorik, ez gaude horren jeloskor. Alderdi sozialista eta Batasunaren artean konfiantza giro bat sortzea beharrezkoa zela ohartu ginen aspaldi, baita horretan lagundu beharraz ere. Ezagunak dira alderdi horietako kide batzuren artean izan diren harremanak, baina bi alderdien artean mesfidantza izan da eta dago oraindik ere. Denok ezagutzen dugu alderdi sozialistaren historia berria, 1998ra artekoa eta gerokoa ere bai. Azken zortzi urteetan PPren azpian bizi izan duen garaia hurbil-hurbila dugu oraindik ere. Konfiantza giroa sortzeaz gain, bitartekari lana egin dugu bi bitako elkarrizketen bitartez, Batasunarekin nahiz alderdi sozialistarekin. Ez dugu Batasunak eta alderdi sozialistak EAJ bide bazterrean utzi nahi izango duten inolako errezelorik. Guk badakigu zein den gure rola. Arazo politikoari irtenbidea eman ahal izateko aldia iritsiko da eta aitzindariak izango gara.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#3
Euskalerria irratia
|
Miren Mindegia
Azkenak
2025-08-25
Jon Otermin Benito
Dopina
Sentitzen dut, baina kosta egiten zait sinestea. Yeray Alvarez Athleticeko jokalariak analisi batean positibo eman izanak berriro azaleratu du kirolean existitzen den dopinaren inguruko eztabaida. Eliteko kirolean, hobeto esanda; eta horra hor auziaren gakoa. Kirolari... [+]
2025-08-25
Jon Fernández González
Gorpu bat aurkitu dute Nagoreko urtegian, Nafarroan
Herritar talde batek bainua hartzen zegoela gorpua aurkitu eta Polizia deitu zuen. Iruñera eraman dute gorpua autopsia egiteko, eta heriotzaren zergatia argitzeko. Gizonak 51 urte zituen.
2025-08-25
Eneko Imaz Galparsoro
Ukrainako Indendentzia Egunean, Kievek eta Moskuk 146na preso trukatu dituzte
Arabiar Emirerri Batuen bitartekaritzarekin lortu dute preso trukea gauzatzea. Zelenskik adierazi du Ukrainak "askatasunaren alde" borrokatzen jarraituko duela, herrialdeak independentzia aldarrikatu zuenetik 34 urte bete direnean: "Bakea behar dugu, eta gure... [+]
2025-08-25
Jon Fernández González
Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez hemeretzi pertsona hil ditu, tartean lau kazetari
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean lau kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.
2025-08-25
Aitor Irigoien Odriozola
Imanol (edo futbola gizartearen isla, beste behin)
Futbola herriaren opioa zela zioten batzuk; garrantzitsuak ez diren gauzetan garrantzitsuena dela pentsatzen dute hainbatek; kapitalismo basatienarekin lotzen duenik ere bada… Nire iritziz, gizartearen isla soila da; herritarron gabezia eta arazo askoren isla.
Ez zait... [+]
2025-08-25
Thomas Barlow
Hizkuntzaren ertzetik erdialdera
Hizkuntzalari ospetsu José Ignacio Hualdek hiru joera nagusi bereizi ditu euskaldun berrien artean, batuarekiko harremanari dagokionez: euskalki biziko herrietan, gazteek etxean euskalkia darabilte eta eskolan batua; gaztelaniaz hitz egiten den hiriguneetan, gehienek batua... [+]
2025-08-25
Haritz Arabaolaza
Irakasleon figura
Azkenaldian buruari bueltak ematen ari natzaio, hezkuntza publikoaren egoerari. Aurtengo ikasturteko greba garaiak pasa dira eta lan hitzarmen berria sinatu zela denboratxo bat igaro da. Irakasleoi, onerako eta txarrerako, garai hartako odol beroa hoztu zaigula esango nuke. Ez... [+]
2025-08-25
ARGIA
Euskaltzale independentistak Behorlegiko kanpaldian bildu dira, Nafarroa Behereko EHEk gonbidatuta
Ez diote ezeri muzin egin nahi opor giroan: natura, aisialdia eta gogoeta izango dira ardatz Euskaltzale Independentisten Akanpadan, abuztuaren 25etik 31ra.
2025-08-25
Eneko Imaz Galparsoro
Israelek eta Hamasek su-etenerako negoziazioekin jarraitzen dute, Gazan gosetea “larritzen” ari den bitartean
AEBetako Estatu idazkari Marco Rubio astelehenean biltzekoa da Israelgo atzerri ministro Israel Katzekin, su-etenerako akordioez mintzatzeko. IPC Jakien Segurtasunaren Faseen Sailkapen Integratuak agentziak ostiralean kaleratutako txosten batek ohartarazi du Gazan gosete... [+]
2025-08-25
Jon Fernández González
Gaskoia irakatsiko dute lehenengo aldiz Samatzeko eta Bidaxuneko eskoletan
Martxan daude okzitanieran jatorria duen hizkuntza berpizteko hainbat ekimen. Ipar Euskal Herrian galzorian dagoen hizkuntza da gaskoia; aurreko mende hasieran galdu zen Hego Euskal Herrian.
2025-08-25
Jon Fernández González
Itsas salbamenduak 236 pertsona erreskatatu ditu Kanaria Handitik 429 kilometrora zegoen txalupa batetik
Sahara hegoaldeko gizonak, emakumeak eta adin txikikoak zeuden txalupan. Merkataritza ontzi batek jitoan zebilen txalupa ikusi, soka bat lotu, eta laguntza eskatu zuen.
2025-08-25
ARGIA
Dani Larrea euskaltzalea hil da, Emun kooperatibaren sortzailea
Gaixoaldi baten ondorioz, 65 urterekin hil da Daniel Larrea Mendizabal.
2025-08-25
Euskalerria irratia
Gazte boluntarioak frankismoko memoria berreskuratzen
Azken zortzi urteotan 30 bunker inguru berreskuratu dituzte dozenaka gazte boluntariok; Baztanen, Otsondon, izan da azkena. Ana Ollo kontseilariak bisitatu du auzolandegia eta gazteen ezinbesteko lana txalotu eta eskertu du.
2025-08-25
Euskal Irratiak
Zigor Akixo
“Euskal Herriari, Miarritzeko herriari eta itsasoari atxikia zitzaion Maite Maniort”
95 urte bete zituela zendu zen Maite Maniort Hennebutte, 2025eko uztailaren 10ean.
Jose Manuel Gorospe zendu da, Euskadiko Filmategiko sortzaileetako bat
Jose Manuel Gorospe Meagas aktore eta kultur ekoizle donostiarra zendu da, 81 urterekin, Madrilen. Bizitza osoa antzerkiarekin eta ikus-entzunezkoen munduarekin era batera edo bestera lotuta pasatu zuen Gorospek, eta, besteak beste, Euskadiko Filmategiaren sortzaileetako bat... [+]
Eguneraketa berriak daude