Ihesi: Beasain-Azkoitia. Industria guztien gainetik, laino guztien azpitik
Beasaingo udaletxe aurreko San Martin enparantzatik gora ekin bideari (160 metro). Andre Maria kaletik, Igokundearen parrokiaraino joan eta eskuinera jo ondoren, Bista Alai kaletik Sagastigutia edo Letamendi parkera iritsiko zarete. Atondutako bideetan gora etxeetako teilatuak behean ikusi ahal izango dituzue laster, igotzen ari zaretenaren seinale! Muino gaineko ur-biltegira iritsiko zarete eta handik gutxira Letamendi baserrira, XVII. mendekoa berau. Eskuin aldetik doa Erauskin auzoraino eramango zaituzten bidea (325 m).
Errepidean gora segi, Arteta baserria igaro eta bihurgune baten ondoren, utzi errepidea eskuinean eta ezkerrera zuzenean Usurberantz doan bideari heldu. Hartara, asfaltoa ekidingo duzue. Maldan goran, ezkerrera jotzen du apur bat bideak, lokaztua sarritan. Bidegurutzera helduko zarete, borda batzuen aurrean. Han eskuinera hartu, Usurbe baserri azpitik igaroz, ate aurrera iristeko (555 m).
Gorantz irteten den bide bakarretik ekin bideari. Usurbeko tontorretik behera datorren bizkarra gainditu ondoren, zuzenean tontorrera igotzeko aukera duzue, malda benetan latza da ordea! Ostera, ipar-ekialdeko hegian zehar-zehar jarraitu eta alertze sail handi bat igarota, berehala Agortako lepora iritsiko zarete (615 m). Hainbat bide elkartzen da lepo hartan, horietako bat, igotzerakoan utzitakoa eta Usurbe tontorreko antenatzarreraino igotzen dena (707 m). Goierriko bista ederrez gozatu nahi izanez gero, aipatu bide horretatik gora jo.
Larrarteko lepora jaitsi (695 m). Garin auzotik datorren porlanezko bidea iristen da bertara. Metro batzuk egin aurrera, eta gorantz jo beharrean -GR 34 ibilbideko arrastoak utzi-, ezkerreko bidea hartu eta poliki-poliki beheraka Otegi baserriraino iritsiko zarete. Mendi hegiko zuhaiztian zehar-zehar aurri diren bi borda eta Lastaola baserria utziko dituzue lepo batera iritsi aurretik. Hainbat pista elkartzen da hor. Berehala San Gregorio ermita duzue (615 m), gaur egun aisialdirako prestaturik, iturri, mahai eta eserlekuekin. Ondoren beste muino bat inguratu, hegoaldetik, metro batzuk jaitsi, eta iritsiak zarete Mandubiko mendate eta bentara, Azpetia-Beasain errepidean (541 m).
Itsasotik urruti egon arren marinelen zaindaria omen dena atzean utzi eta gainez gain pinudiak ustiatzeko baso-pistetatik jarraitu behar duzue, gora-behera handiko bidean barrena. Maldan behera, bidegurutze den lepora iritsiko zarete, ondoren bidean aurrera zoaztela Ariolako txabola eta ehiza parada andana atzean utzi eta Berotegi gaina gaindituko duzue, Iberdrolak paratutako metalezko panel itzelak zatartuta dagoena. Hortik Atzurzagako atsedenlekura joan eta bidean aurrera segituz, beste muino bat gainditu eta Izaspe tontor azpiko lepora ailegatuko zarete, Lizarretako txabolara (675 m).
Pista nagusiak gailurra ezkerretik ingura dezan utzi eta aurrez aurre gorantz abiatzen den bideari ekin. Kontuz gero! Malda polita izateaz gain luzea ere bada-eta. Muino bat ezkerretik inguratuko duzue eta egurrezko ataka gainditu ondoren, estutu egingo da bidea, otadi eta txilar artean bihurgune motzak emanez doan bide-zidor malkartsu bilakatuz. Zuzenean igotzea gustuko ez baduzue, eskuinaldera jotzen duen bidea ere baduzue, zehar-zehar poliki igoz, isurialdez aldatu eta ipar-ekialdeko bizkarra hartuko duena, azken metroak bertatik irabazteko (967 m). Edozein dela ere aukeratutako bidea, merezi izan duela berehala jabetuko zarete. Ondo erreparatu zer duzuen begi aurrean: ederrak bistak! Izarraitz, Ernio, Murumendi, Aralar, Aizkorri, Irimo, Durangaldea...
Galbiderik gabe, Lepoondora jaitsiko zarete (850 m). Hortik ezkerrera egin beharrean aurrera jarraitu, tumuludun gaina gainditu eta berriro beherako bidea hartu. Metalezko ataka handi bat zeharkatu eta Zumarragatik datorren bidearekin egingo duzue bat. Baliza piramidal luze batek Arantzazu eta Antiguako baseliza Loiolarekin lotzen dituen ibilbidean zaudetela adieraziko dizue. Bide horretatik bertatik jarraitu hurrengo urratsetan, eta Pagotxetara helduko zarete, bi mendien artean dagoen lepo nagusira (755 m).
Ezker-eskuin hurrenez hurren San Kristobal eta Loiolara daramaten bideak utzi eta pago artetik aurrera Pagolako bizkar belartsuetan gora jarraitu. Izen bereko txabolatik igaroko zarete, eta metro batzuk aurrerago sakonune belartsuan dagoen Pagobakarreko tumulu ondotik. Eguneko azken igoerari ekin behar diozue ondoren, behetik gora aldapa latza aurrean eta Samiñoko ikur geodesikoa duzue zain amaieran (932 m). Malda erdian edo, Iruarrieta II trikuharriaren arrastoa ikusi ahal izango duzue, gas naturalaren lurpeko eroapenetik lurrazaleratzen diren tutu horixka batzuez gain. Izaspen bezala, hor ere ederrak dira bistak. Hortaz, jaso burua gure lurraldearen zati handi bat begi-bistan izango baituzue. Hemen ere, tontorretik hurbil, hiru herrien arteko muga den harria dago, Zumarraga, Azpeitia eta Azkoitiarena, hain zuzen. Azken bide zatia Azkoitiako lurretan burutuko duzue.
Bidean behera egin, Tokiederreko Ama Agur Mariaren irudi ondotik igaro -otoitz bat eskatuko dizu bidean aurrera egin baino lehen- eta Agirrezabal baserri edo dena delakora jaitsi. Bide hori utzi eta baserri ondotik zuzenean Martirietako ermitara jaitsiko dena hartu (425 m). Metro gutxi batzuk errepidez egin eta muino bat inguratzeko ezkerrera bihurgunea egiten duenean, hartu eskuinetik irteten den zidorra. Pinudian barrena Amusategi baserrira daraman porlan bidera jaitsi eta jarraitu errepidean behera Azkoitiko kaleetaraino (110 m).
Amaitu duzue zeharkaldi luze hau eta hurrengoan pentsatzen hasi zaitezkete.
Kizkitza. Gain batean kokatua, itsasotik urrun, marinel deitura nondik datorkion galdetuko du batek baino gehiagok. Teoria bat baino gehiago dira. Indar handien duen teoria da, ermita inguruko basoak ibaietako ontziolak hornitzeko erabili zirela. Beste teoria batek dio, ermita inguruko pagoetako egurra arraunak egiteko ezin hobea zela eta hortik etor dakiokeela marinel deitura. Azkenik, itsasotik Kizkitzako ermita ikusten dela eta itsas gidari lanak egiten zituela diotenak ere badira.
Nolanahi ere, gaur gurtzen den birjinaren irudia itsasontzi zahar baten kopiaren gainean paratuta omen dago. Hori bai, ez da jatorrizko Kizkitzako Andre Mariaren irudia, izan ere hainbat irudi egon dira ermitan. Lehenbizikoa, erromanikoa zena, karlistaldietan desagertu zen. Hurrengoa berriztatzera eraman eta ez zen gehiago agertu eta hirugarren bat ere desagertu egin zen.
Tradizio handiko ermita da Goierrin. Irailaren 8an erromeria egin ohi dute bertako Ama Birjinaren ohorez. Duela urte batzuk arte, landareen gorrinaren aurka mezak ematen ziren.
Martirieta. Emeterio eta Zeledonio santu martirietatik datorkio izena ermita honi, eta ondorioz, ipar mazeletan dagoen landa eremuko auzoari ere. Jatorrizko baseliza XV. mendekoa bada ere, aldaketa ugari jasan ditu egun ikus dezakegunera iritsi arte.
Asteartean Beirut hiriburua bonbardatu du Israelek, aurreko egunetan erasoak nagusiki herrialdearen hegoaldean eta ekialdean egin ostean. “Ofentsiba areagotzeko” asmoa azaldu du Israelgo Armadako burua Herzi Halevik. Gerra “eskualde osora” zabaltzeko... [+]
181 estatu kideetatik 124k babestu dute neurria, eta hamalauk soilik bozkatu dute kontra. Ez da erabaki loteslea, eta ez da espero honen ondorioz Israelek jarrera aldatzerik.
Tximeleta efektua deituaren bertsio eguneratua ematen du: unibertsitate-mintegi arrunt eta ziztrin samarra baino asko gehiago ez lirudikeenak belarri guztiak tentetu arazi ditu Asia Ekialdean, bereziki Japonian. Baita gugandik gertuago ere.
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan 5.158 emakume eta Nafarroan 817 ari dira prostituzioan, orotara 5.975, Espainiako Gobernuaren Genero Indarkeriaren Aurkako Ordezkaritzak emandako datuen arabera. Espainiako Estatuan, 18 urtetik gorako emakumeen %0,56 ari da prostituzioarekin... [+]
Musikan inoiz ez dela diskriminaziorik egon adierazi du Alex Sardui abeslariak, eta haserre erantzun diote Euskal Herriko musikagintzako emakumeek*, 150 lagunek sinaturiko komunikatuan: “Denbora asko daramagu tankera honetako egoerekin nazkatuta”. Barkamena eskatu du... [+]
Abeltzainek otsoen azken erasoak salatu dituzte igandean ospatutako Amurrioko Artzain Egunean, UAGA Arabako Nekazarien Elkarteak deitutako elkarretaratzean. Iragan astean otsoek Kuartangon hildako zortzi ardiak eraman dituzte Amurriora, erakusteko artaldeak otsoen erasoetatik... [+]
Araudi-aldaketa bat egitean, Foruzaingoan taser pistolak modu progresiboan hedatzea espero da: oraingoz, 150 ematea aurreikusi dute. Beste polizia-indar batzuetan ere ari dira arma hori zabaltzen, tartean, Nafarroako hamaika udaltzaingotan eta Guardia Zibilean.
Larunbatean aurkeztu dute Ehunka San Frantzisko, Bilbo Zaharra eta Zabalako sare komunitarioa, hiru auzoetako bizi baldintzak hobetzearen alde lanean dabiltzan eragileek osatua.
Su etenaren aldeko kolektiboek, osasun langileek, suhiltzaileek, kirolariek…bat egin dute Golem zinemetatik irtengo den protestaren deialdian. Duela urtebete gogortu zen sarraskia salatu eta 76 urtez luzatu den Palestinarren borrokari elkartasuna adierazteko manifestazioa... [+]
88 urte eta gero, Intxorta 1937 kultur-elkartearen ekimenarekin, lore eskaintza egingo da aurten ere, monolitoetan. Ostegun honetako ekitaldian, kultur-emanaldiez gain, kalejira eta ‘Orratz-begia’ erakusketara bisita izango dira.
Larunbatean ospatu dituzte Ttinka mikro haurtzaindegiaren bost urteak Lakarran. Baxe Nafarroko euskara hutsezko egitura bakarra da, Euskararen Erakunde Publikoaren B ziurtagiriduna.
Ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izan daitezen araudia sortzeko eskatu diote Eusko Jaurlaritzari hainbat guraso taldek, gutun bidez eta sinadura bilketa abiatuta. Gaur gaurkoz, eskola bakoitzaren bizkar dago erabakia: mugikorra onartu ala ez eta zein baldintzatan... [+]
