Nola eduki gatza kontrolpean
aurre egingo dieten hedabide independenteak
AHipertentsioa zeri esaten zaio? Odola arterietan zehar zirkulatzen ari denean, abiadura handian doalako edota bere bidean trabak aurkitzen dituelako, aurrera egiteko dituen zailtasunei esaten zaio tentsio arterial altua edo hipertentsioa. Pertsonaren adinaren aurreneko zenbakiari 1 erantsi aurretik, eta horrek tentsio altua edo sistolikoa emango digu. Adibidez, 44 urte badituzu 14 izango da zuretzat zifra sistolikoa; 62 badituzu, berriz, 16 izango da tentsio altuaren zifra. Eta tentsio baxua edo diastolikoa kalkulatzeko, altuaren erdia gehi bat egin behar da. Beraz, aurreko kasuetan (7+1 = 8) edo (8+1 = 9) izango lirateke zifra horiek.
Hipertentsioa oso gaitz traidorea da, ez baitu apenas sintomarik ematen -mareoak edo buruko minak, batzuetan-, baina bere ondorioak oso larriak izan daitezke. Eta inoiz ez dira ahaztu behar gaixotasunarekin lotutako arrisku-faktoreak, hala nola familian gaitza agertzeko dagoen joera, jarduera fisiko eskasa, tabakoa, pisu handiegia eta gehiegizko alkohol eta gatz kontsumoa.
Aspalditik aski frogatua dago zuzeneko harremana dagoela hipertentsioaren eta gatz kontsumo gehiegizkoaren artean. Horrela, Osasunaren Munduko Erakundeak (OMEk) emandako gomendioen arabera, ez litzateke egunean 6 gramo gatz baino gehiago ahoratu behar. Baina maila hori baino askoz beherago ibiltzeak baditu bere arriskuak ere: gatzak digestio egokia errazten du, gorputzak behar dituen likidoen maila bere neurrian mantentzen du, eta eguneroko mineralen kopurua ere ziurtatzen du.
Nola lortu, bada, eguneko gatz-kopuru egoki hori? Hona hemen zaindu beharreko aholku edo neurri batzuk:
- Produktu gazien kontsumoa mugatu -poltsako patata frijituak, sobreko zopak, olibak, ozpinetako pepinoak edo tomate saltsa, esaterako-.
- Aurrekozinatutako eta latako produktuen kontsumoa gutxitu.
- Irakurri ondo jakien etiketak, zenbat sodio duten ikusteko.
- Janariak gatz gutxirekin prestatu, edo batere gatzik gabe, ahal izanez gero. Eta behar izanez gero, erabili gatza mahaian, baina hor ere neurriz.
Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.
Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]
Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.
Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".
Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.
Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]
Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]
Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]
Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko.
Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]
.JPG)
7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen.
Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]
Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.
Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa.
Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak
Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.
Data: abuztuaren 8a.
-------------------------
Biarritz Piano Festival... [+]
Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]