Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2025eko ekainaren 08an
Iñaki Segurola: «Pentsatzeak ez dauka zerikusirik errespetuarekin»
- Iñaki Segurola filologo azpeitiarrak "euskararen munduko tipo bat" bezala azaltzen du bere burua, "euskalzulo" samarra gainera. Bere esanetan, euskarak etsai izan ditu -edo behintzat ez oso lagun- kultura, denbora, zenbakia, eraginkortasuna edo berdintasuna, errealitatea adina fantasia, eta seriotasuna bezainbat txoro-haizea. Halaber, etsai izan ei ditu -edo badaezpadako lagun- aurrerakoiak, atzerakoiak eta bertarakoiak; errealismo unibertsalista eta idealizazio nazionalista; falangismoa eta sozialismoa; tradizionalismoa eta liberalismoa; faxismoa eta... anarkismoa ere. Eta horiei guztiei eta gehiagori zuzentzen dizkie bere eztenkadak Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo izenburuko liburuan, euskara eder eta aberatsean. Gai horiek izan ditugu hizpide berarekin edukitako elkarrizketan.
Badira zenbait hilabete zure liburua kaleratu zenetik. Nolako harrera izan du?
Harrera salmentetan neurtzen bada, bada ez dakit. Bestela neurtuta, denetarik izan da. Nik irakurri ditudan kritikek ondo samar-edo agertu dute. Jendeak esan dizkidanen artean, berriz, maila denak daude: batzuek gauza onak esan dizkidate; beste batzuek erdipurdikoak; hurrengoek "ez dago gaizki idatzita, baina, beno...!". Gama guztia.
Jainkoagatik hasita, eskuin-ezker, ia mundu guztiarekin sartu zara. Lagun asko gelditu al zaizkizu liburuaren mamia ezagutu eta gero?
Ez dut uste lagunik galdu dudanik. Ez nago oso seguru, bakarren bat galdua liteke... Baina irabazi ere egiten dira, eh! Lehenago kasurik egiten ez zizun jendeak, orain: "Coño! Hola eta hola irakurri nian, ez dakit zer eta badakit zer...". Beraz, bataz beste, berdintsu gelditu naiz.
Izenburu oso polita aukeratu zenion: Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo. Joxe Landaren iragarkiak inspiratua da, ez da hala?
Liburuaren azkeneko esaldian dago hori. Eta tituluan jartzeko, bada, iruditzen zait indar pixka bat baduela. Ez dakit, ez dut gehiegi analizatu… Joxe Landarena da bai, Joxe Landaren fana naiz ni; ia egunero irakurtzen ditut bere idatziak. Eguraldiagatik ere bai, eh! Baina baita hizkuntzagatik ere...
Itzul gaitezen eztenkaden kontura. On Joxe Miel Barandiarani ere ez diozu barkatu...
Ez! Izan ere, ez zaio inori barkatu behar. Nire ustez pentsatzeak ez dauka zerikusirik errespetuarekin. Nik uste dut ez dela errespetatu behar ez pertsonarik, ez erakunderik, ezta iritzi pertsonalik ere. Hau da, zuk esaten badidazu niri aldrebeskeri bat, zure iritzi pertsonala izango da, baina aldrebeskeri bat baldin bada, nik esango dut: honek ez dauka ez bururik eta ez hankarik. Zure iritzia delako ez dizut nik horregatik bakarrik amen, amen egingo. Errespetatu behar den gauza bakarra gauzen arrazoia da: arrazoiketa, pentsamendua, logika, sentimendua... Horiek errespetatu behar dira! Beraz, horren arabera, Barandiaran izan edo Espiritu Santua izan, berdin du. Ni akordatzen naiz Mitxelena Azkueren obrak kritikatzen hasi zenean. "Azkue! Mesedez...!" zioten. Ez, bada! Horrela behar du! Aurreratzeko, aberasteko edo gauzak behar bezala egiteko, kritika beharrezkoa da. Orduan, Barandiaran izan edo ez izan... Gainera, batek esan zidan Barandiarani egindako kritika gustatu zitzaiola gehiena!
Koldo Mitxelena aitatu duzunez... Filologoa ere bazara zu, eta zehazki haren eskolakoa. Hala ere, kontuak hartzen dizkiozu…
Noski! Eta nik uste dut hor asmatu nuela esplikatzen isiltasuna, amen-amen esatea ez dela inondik ere egin daitekeen omenaldirik onena, baizik eta omenaldirik merkeena eta kaxkarrena: "Oso jakintsua zen, asko zekien, dena ondo egin zuen...". Ez! Hori ez da ezer. Gainera beragandik ikasi nuen nik hori klaseetan. Klasea zen beretzat elkarrizketa, elkarri kontra egitea nolabait; edo elkarren osatzea, zuzentzea... Eta zuk isil-isilik jarraitzen bazenuen... bada horrek ez zuen ezertarako balio.
Baina hark jada ezin dio zureari erantzun...
Ezin dit erantzun, ez. Eta Barandiaranek ere ez. Baina horrek ez dauka erremediorik... Hori da pena!
Zein da zure liburuaren helburu nagusia?
Zaila da esplikatzen. Zerbaitek bultzatu nauen? Hasi gauzak idazten, segi eta segi, eta momentu batean hasi eta segitako hori gizentzen joaten da, eta orduan atera egin behar da... Arrazoi bat? Ez diot ikusten arrazoi bat horrela esateko moduan.
Ondoriorik izan dezakeela ez al duzu aurreikusi?
Ez. Izan ere, nik ez dut ikusten. Ez daukat ahalmenik kulturaren munduan gauzak nondik nora doazen, eraginak eta abar ikusteko. Hor galdu egiten naiz. Alde horretatik, oso filologoa naiz. Esaldiak ikusten ditut nik, pasarteak ere; baina liburu bat bere osotasunean, eta liburu horri buruz esandakoak, eta horrek egiten dituen bideak, eta hori kulturan zer den... ni hor... ez dakit.
Beno, dirudienez, jakintsuak ere ez dituzu batere gogoko. Nortzuk zenituen buruan idatzi zenuena idazten ari zinenean?
Dena dakitenak. Jakintsu ofizialak. Zera esan nahi dut: zenbat eta gutxiago aztertu, orduan eta gehiago dakizu. Zein da atomoaren egitura? Edozein eskuliburutan jartzen du: hau, hau eta hau. Eta, noski, nik hori bakarrik irakurri badut, badakit. Orain, benetan ikertzen ari denak ez daki, ez dauzka gauzak hain erraz; ez horretaz eta ez ezertaz. Eskuliburuetan eta CD-ROMetan dagoen jakintza usteko horren eskema eta bulgarizazio horren kontra ari naiz hor. Nik uste, eh! Jakina, hori toki askotatik sartzen da orain, zeren edozer gauza sinesteko kapazidadea asko gehitu da. Gure aiton-amonek sinesten zituzten gauzak dozena erdi bat ziren; gaur egunean edozein momentutan edonori esaten diote orain dela mila milioi urte unibertsoan ez dakit zer gertatu zela, eta "ah, bai!" diote. Jakite eta sineste merke horren kontra ari naiz, nolabait esateko. Oso zaila da bi hitzetan azaltzea.
Beste hamaika gogoeta gai badaude liburuan: Jon Juaristiren "bucle"a, presoak, Espainiari diozun gorrotoa... Arlo guztiak ukitu nahi izan al dituzu?
Ez da aldez aurretik pentsatutako zerbait izan -halako arlo eta halako ukitu behar ditut-, baizik eta sortu ahala idatziak izan dira... Hombre! Gauza batzuetarako aspalditik daukazu gogoa... Adibidez, "Don Bucle"ri eskaini nion, irakasle izan nuen Jon Juaristiri -nahiz eta urte guztian ordubete baino ez joan bere klasera-, hori ez zegoelako horrela uzterik! Beste gai batzuetan, berriz, igual momentu horretan bururatu zaizu zerbait esateko modu bat egokia iruditzen zaizuna; eta erabakitzen duzu: hau ere bota egingo diat bada!
Zenbat denboran jasotako gogoetak dira hauek?
Bota ezazu dozena erdi bat urte. Bilatu, ez ditut bilatzen. Etorri egiten dira. Entzuten dituzun gauzak, bizitzen dituzunak, irakurtzen dituzunak...
Horietan agertzen duzunagatik ematen du hiriak ez dituzula asko maite... Ezta hiritarrak ere!
Nik hiriak asko maite ditut, baina... hiritarrak! Kapitaleko jendea…!
Minen bat baduzu hor…
Esan egingo dut: Horren sorburuan eta jatorrian antidonostiarrismoa dago, eta kitto! Dena hortik dator. Nik bertan egiten dut lan, baina anti-donostiarra eta antigipuzkoarra naizela esango nuke. Kutxa, Diario "V", Reala eta Gipuzkoaren zera ofizial hori bereziki nazkagarria egiten zait niri. Eta nola Donostiatik kudeatzen den...
Euskal Hiriaren kontra ere egiten duzu.
Izan ere, Euskal Hiria zertarako erabiltzen ari den gaur egunean kontuan hartu beharra dago! Euskal Hiria, Euro Hiria... Garapen edo desarrollismo itsu, orojale eta oro harrapatzaile horren oinarri bezala hartu izan dute Euskal Hiria.
Askori aurre egiten diezu, baina norbaiten alde ere bazaudela dirudi: euskaldun zaharren-edo "ezjakinen" alde!
Ez dakit alde agertzen naizen, baina asko estimatzen ditut. Hasteko, belarriz, gozatu egiten didatelako belarria. Ezjakintasun jakintsua dutenak, pretentsio kulturalik eta pretentsio orojakilerik gabeko mundu horren azkeneko aztarna horiek asko estimatzen ditut.
Zure liburuak ez al du inongo polemikarik sortu?
Polemika? Ez dakit. Azaldu diren bi-hiru kritikak, jendeak esaten dizkidan gauzak…
Gai hau dela edo bestea, inork ez dizu ezer aurpegiratu?
Batzuetan daukat inpresioa ez ote nauten oso urruti ikusten. "Tipo hori, ufff! Ez dago gure terrenoan; ez dago terreno errealista baten barruan; dabilela!" pentsa dezakete... Beno, jendeak esan izan dizkit gauzak kontra: "Hau ez duk ondo esan... Hau ez duk horrela..." eta ez dakit zer. Baina lurrikara bat? Tsunami bat? Horrelako gauzarik ez da izan. Horretarako jende oso inportantea izan behar da, izenduna; eta ni ez naiz jende inportantea. Eta izateko zerarik ere ez dut, eh! Nahiago dut nirean segi. Libreago naiz horrela edozein gauza esateko.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Uxue Gutierrez Lorenzo
#3
Ordiziako Euskal Eskola Publikoaren komunitatea
#4
#5
Danele Sarriugarte Mochales
Azkenak
2025-06-07
ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan
1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]
2025-06-06
Jon Fernández González
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da
Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei.
2025-06-06
Jon Fernández González
Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin
Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
2025-06-06
Maria Ortega Zubiate
Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen
Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.
2025-06-06
Xabier Letona Biteri
Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira
Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.
2025-06-06
Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk
Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.
2025-06-06
Uxue Gutierrez Lorenzo
Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea
IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.
----------------------------------------------------
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]
2025-06-06
Jon Fernández González
Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak
21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.
2025-06-06
Maria Ortega Zubiate
111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak
Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.
2025-06-06
Hainbat sinatzaile*
Non daude kaparrak?
Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]
“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada
Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?
Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]
2025-06-06
Xabier Letona Biteri
GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak
Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.
Eguneraketa berriak daude