Agenda 22


2005eko urriaren 16an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu


Dabilenari

ertatzen zaio. Bat baino gehiago harritu egiten da bertsolariok, darabilgun martxa ibilita, istripu gutxi izaten dugulako. Boladak izango dira. Aurtengo udan, bi asteren epean, hiru talka izan dituzte hiru bertsolarik, hiru susto, ondorio larririk gabeak. Istripuak eta alkohola hain loturik doazen garaiotan, bada beste datu harrigarri bat ere: hiruak haranzkoan eta baraurik hartutako kolpeak izan ziren, gidatzeko orduan likidorik arriskutsuena, errepideko ura dela frogatuz. Istripuak istripu, Anjel Lertxundiri berba ostuz, bertsolariok gehien izutzen gaituena, "hitztripua" da, poto nabarmena, hanka-luze ez-ustekoa, hanka-motz erkina... Orbaina sendagaitzagoak uzten ditu hitztripuak istripu soilak baino.


Itsas-bazterrean

Iraila estropada sasoia da. Traineruak iraileko bi aste bururen zain egoten dira urtean zehar. Kasualitatez, guretzat ere itsasbazter garaia izaten da iraila: Mutriku, Lekeitio, Bermeo… Gustura joaten gara, oro har, itsas-herrietara. Ez dakit zergatik, baina entzulea esker-hobekoa da, ase-errazagoa, beroagoa. Bazuen Amurizak teoria bat, itsas-herrietan bertsolari gutxi sortu izana arrazoitzeko. Ontzian leku gutxi dago. Behin portutik irtenez gero, lehorreratu arte ez dago pertsona bat bestearengandik urruntzerik. Ez da komeni berez sortzen den baino driska handiagorik sortzea, putzua baita ihesbide bakar. Ondorioz, ontzian elkarri xioka hastea baino hobe da isilik egon edota kantuan ekitea. Eta hori bai, itsas-herrietan gizonezko kantari bikainak -abesbatza, otxote eta abar- asko aurkituko dituzu.


Lehorrean

Kontxako estropaden bigarren jardunaldia barrueneko herri batean egokitu zitzaigun. Arrasateko Uribarri auzoan. Etxe-tarte batean zegoen oholtza eta bertatik ekin behar genion eguerdiko hamabi t'erdietan. Baziren inguruan tabernak, eta lehen tanda telebistaz ikusi ahal izan genuen. Segundo gutxiren aldea onenen artean, itsasoa... iristeko zegoen onena. Bigarrena hastearekin ordea, oholtzara deitu ziguten. Kantuan hasi ginen Ekaitz Goikoetxea eta biok, Astillero, Castro edo akaso Hondarribia garaile izango zela sinetsita. Librean utzi gintuztenean horixe izan genuen aipagai. Halako batean, ohartu nintzen adiskide batek imintzioak egiten zizkigula entzuleen artetik. Ahalegindu nintzen baina ez nion esan nahi zuenaren taxurik hartzen. "Ez zela ongi entzuten?". " Saioa laburtzeko, aspergarri samarra zihoala eta?". "Puntutan hasteko?". Etsita, ulertu ezinik, adiskideari ez begiratzea erabaki nuen. Oholtzatik jaitsi orduko eman zidan azalpen borobila: "Ez al huen ulertzen? Esaten nian ba, Pedreñak irabazi duela!". Joan den hilabetea eman dut "Pedreñak irabazi du" zeinuz nola esaten den asmatu nahian.


Ezjakinarena

Joxerra Etxebarriak Berrian argitaratu zuen berria, eta orduz geroztik asko etorri zait galdezka. Zer moduz Nobel Saridunek gaiak jarrita bertsotan? Ondo... Pedro Migel Etxenikeren nahia eta gutizia izan zen. Einsteinen heriotzaren berrogeitamargarren urtemuga zela-eta Donostian jardunaldiak antolatu zituzten. Jende handia etorri zen asko, eta handi-jende gutxi. Tartean ziren sei Nobel Saridun. Pedro Migelek euskal kulturaren berezitasunak azaldu nahi eta bertsolaritzari buruz ingelesez egindako bideo labur baten ondoren, Xabier Paia eta biok atera gintuen afalgunera, nahi zuenak nahi zuen gaia ipini eta nik bertsoak bota eta Xabik itzul zitzan. Hainbestean moldatu ginen. Inprobisatzeko, alde handia da norbere talaia zein den aldez aurretik jakitea. Aski nuen, ezagutzen ez nuen gaien aurrean, xalo, eta ahal bazen graziaz, nire ezjakintasuna agertzearekin. Plazatan ere konturatu naiz entzuleak estimu handitan duela jarrera hori. Egia baita esaerak dioena: " Jakinduriak mugak ditu; ezjakintasunak ez". Bigarren sailekoa izateak abantaila handiak dakartza.


Oscar Zuloaga

Uribe du bigarren deitura. Irailean Euskal Herrian izan da emaztearekin batera. Veracruzen ezagutu genuen, duela bederatzi urte eta ordutik ez genuen bere berririk izan. Inprobisatzaile beltzaranarekin konfidantza dexente lortu genuen itsasoaz harantz elkar ezagutu genuen aste hartan. Kolonbiarrari xano egin nion galdera, bion artean botila bat tekila kondartu ondoren: "Zer zenituen, arbasoak euskaldunak?". Ezetz erantzun zidan. Arbasoen jabeak zirela euskaldun eta haiei zor zizkiela deiturak. Hurrengo egunean inprobisazio saioa genuen eta une hartatik banekien zein doinu ez nuen aukeratuko: "Euskaldunok ez dugu munduan parerik".


Prentsa arroxa

Gurean ez dela horrelakorik eta lasaiago sentitzeko joera dugu. Bada dioenik, normalkuntza seinale litzatekeela auzo-herriek dutenaren jabe izatea, baina utikan normalkuntzak, normalkuntza hori bada. Kontuak kontu, bertsolariok bagara herri-mihiztoaren jomuga, eta herri guztietan da "Mariaventanasen" bat gizonezko zein andrezko. Mutrikuko jaialdian, bukaera aldera, gai-jartzaileak mikrofonora deitu ninduen. Eta pare bat ordu lehenago Zumaiako talaso-zentroan zegoenaren papera eman zidan. Entzuleentzat balizko gaia zatekeen; nik banekien egia zela. Behin joango eta… harrapatu egin ninduen norbaitek! Eskerrak bezperan ez ninduten ikusi herriko Euskal Jaietan! Uretan sartuta baino bustiago nenbilen...


Txapelketa

Hasi da, eta gaitzerdi. Medikuaren kontsultaren antzekoa da: gero ez da hainbesterako izaten baina zain zauden garaian, batik bat ondokoa "zerdaukazuka" hasten delarik, atorrantea gertatzen da. Badu diruaren terrajea: beti da mintzagai, nahiz oso garrantzitsutzat hartzea ez dagoen hain ongi ikusia. Udazkena dirudi: malenkoniak jotzen du bere menpe jartzen dena. Bikotekidea ematen du: nahi edo nahi ez, gauero zurekin lotaratzen da. Konparaketak »eta kanporaketak» mila egin daitezke. Nik, oraingoz, egungo gazte euskaldunen espresamolde kuttunena erabili nahi izango nuke: "sin más..." Hizpidea eteteko modu apal eta eraginkorra da, "eta kito!" edo "y punto" zaharkituaren aldean, elegantea.


Azkenak
Ana Sagasti (AZ Ekimena): “Jasanezina da sanferminetan pixaren kiratsa eta etengabeko soinua”

Alde Zaharreko Ekimeneko Ana Sagastirekin hitz egin du Euskalerria Irratiak, bertako bizilagunek sanferminak nola bizi dituzten ezagutzeko. Bederatzi egunez eta 24 orduz soinua gehiegizkoa eta pixa usaina erabatekoa dela esan du. Jaia eta egunerokotasuna uztartzeko... [+]


Riviera Gaza: euskal ekonomiarako aukera bat?

Bai, eremu horren historia odoltsua da. Pena izan zen hainbeste jende hiltzea eta herri hori modu horretan kanporatua izatea, baina hainbestetan gertatu dira halakoak...! Gizakiok ez dugu erremediorik eta Historiak ez du atzera bueltarik. Egiten ari zirena gehiegizkoa zela... [+]


Donostiako Klasikoa eta Israel-Premier Tech taldea

BDZ Israeli Boikota, Desinbertsioak eta Zigorrak mugimenduko (BDS nazioartean) ordezkaritza bat bildu berri da Donostiako Klasikoa antolatzen duen Oceta erakundeko arduradun batekin. Jakinarazi digu aurten, iaz ez bezala, lasterketara ez dela talde israeldarrik etorriko... [+]


Siriako armada hiritik irten den arren, beduinoek eta drusoek borrokan jarraitzen dute As-Suwaydan

Siriako armada Israelekin eta milizia drusoekin su-eten akordio batera iritsi bada ere, bi komunitateen arteko istiluek ez dute etenik Damasko hegoaldeko probintziako hiriburuan. Soldadu siriarrak As-Suwaydatik irten ondoren, Tel Avivek beduinoak bizi diren hainbat eremu... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Ongietorrien auziko akordioak “borrokaren zilegitasuna” ezbaian jartzen duela salatu dute zenbait presok eta preso ohik

"Euskal Herriaren jazarpena elikatzen du Euskal Herriaren bakearen bidean egindako akordiotzat saldu duten honek", adierazi dute larunbatean Arrasaten eginiko prentsa agerraldian. 


“Gazteen kontrako kriminalizazioa” eta “Poliziaren gehiegikeria” salatu ditu Azpeitiko Gaztetxeak

Igande arratsean ehunka herritarrek elkarretaratzea egin dute herriko plazan, "Poliziaren gehiegikeria" salatzeko. Azpeitiko Udalak udaltzainei elkartasuna adierazi die, eta, aldiz, Ertzaintzaren esku hartzea "gehiegizkoa" izan zela esan du.


Euskara, katalana eta galiziera ez dira momentuz hizkuntza ofizialak izango Europar Batasunean

Europar Batasuneko estatu kideen gehiengoak atzera bota du euskara, katalana eta galiziera EBn hizkuntza ofizialak izateko eskaera. Finantzazio eta arlo legalean hainbat "zalantza" dituztela plazaratu dute. 


Agharas ekarteak jasandako eraso arrazistak salatu dituzte Barakaldoko txosnek

Agharas migratzaile imazighen elkartearen txosnan pertsona batek hainbat irain arrazista egin zituen. Erasoa salatzeko elkarretaratzea egin dute igandean Barakaldon. 


2025-07-21 | Axier Lopez
Bilboko Aste Nagusian genozidioaren konplize bati agur esan diote: 13 konpartsak ez dute Coca-Cola txosnetan eskainiko

Bilboko Konpartsak osatzen duten 27 taldeetatik hamahiruk erabaki dute AEBetako Coca-Cola multinazionalaren produktu guztiak kenduko dituztela haien txosnetatik, Israel palestinarren aurka egiten ari den genozidioaren konplize izatea leporatuta.


Gazan 18 pertsona hil dira gosez, eta laguntza zeramaten 25 kamioiri tiro egin diete soldadu israeldarrek

Gazako Osasun Ministerioaren arabera, Israelek 2023ko urrian  zerrendaren aurkako oldarraldia gogortu zuenetik 86 palestinar hil dira gosez, horietatik 76 haurrak. Manifestazioak egin dituzte hainbat herrialde arabiarretan, Gazarako su-etena aldarrikatzeko eta palestinarrek... [+]


2025-07-21 | Behe Banda
barra warroak
Berritu ala hil

Berritu ala hil. Hori esaten diogu geure buruari. Ariketetatik ariketa gabeko alera, narraziotik gertuago, metaforarik gabe, zuzenago. Orain? Orain gehiago behar dugu. Narrazioago, ezmetaforatuago, ariketagabeago.

Pertsonaia bat sortuko dugu. Pertsona bat. Istorio batean... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Euskararen aldeko ‘jauzi’ baten alde mobilizatu dira Maulen, Donapaleun eta Baionan

Igande goizean elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herrian Euskarazek deituta, Geldi euskara zapaltzea! lelopean.


2025-07-21 | ARGIA
Egiari Zor-ek NBEren gomendioak betetzea eskatu die Espainiako erakundeei

Egiari Zor elkarteak pozgarritzat hartu du Nazio Batuen Erakundeko Giza Eskubideen Batzordeak Espainiako Estatuaren indarkeriaz egin duen txostena. Elkarteak azpimarratu du txostenak Nafarroako Gobernuak eta Eusko Jaurlaritzak dokumentatutako 5.000 tortura salaketak balioan... [+]


2025-07-21 | ARGIA
Euskararentzat eta euskaldunentzat justizia aldarrikatu dute milaka herritarrek udaletxeen aurrean

UEMAk antolatuta egin dituzte kontzentrazioak larunbat eguerdian, Espainiako Auzitegi Gorenaren azken epai euskarafoboaren aurka eta euskararen alde. Euskara “benetan” babesteko “adostasun sendoak” eskatu ditu UEMAk, “euskarak eta euskaldunok... [+]


Eguneraketa berriak daude