Era guztiz umoretsuan bizitzako oso gai sakonak azaleratzen dituen antzezlana da 40 urteak, Pantxo Hirigaraik heriotzak eraman zion bere adiskide Babi omentzeko asmoz burututakoa eta Euskaltzaindiak eta BBK Fundazioak antolatu ohi duten Toribio Altzaga antzerki lehiaketan iazkoan irabazle izendatutakoa. Hiru agerraldiz dago osatua, haietako bakoitzean lagun talde bateko kide baten 40 urteak ospatzera elkartu direnek parte hartzen dutelarik. Aurreneko agerraldian, minbizia duen Xabi izango da omendua; bigarrenean, haren emaztea, eta hirugarrenean senarra istripuz galdu duen emakumea. Festa giroari eman nahiko diote lehentasuna, baina zaila izango zaie bakoitzari bizitzak emandako kolpeak estaltzea.

Erein argitaletxeak lehen irakurleei zuzendutako Maleta magikoa saileko kontakizuna da Fina Casalderreyk sortu eta Marina Seoanek iruditan agertu duen ipuin hau. Martziana izena duen neskato batek kontatzen ditu gertakizunak. Ezer baino lehen, gai garrantzitsu bat argitzen digu: Martziana dela, bai, baina ez Martetik etorria izanagatik, baizik eta urtarrilaren 9an jaio zelako. Egun horretan du, beraz, bere santua eta urtebetetzea. Eta hain zuzen urtarrilaren 9 batez gertatu zitzaion azaltzen duen ezustea: aitonaren etxera iritsi eta gizona lau hankan eta miau-miauka aurkitu zuenekoa. Hori gutxi balitz, Martzianari isiltzeko eskatu, bere logelara joan, eta mailu batez hormari zuloak egiten hasi zen aitona Siro.

Espainiako Haur eta Gazte Literaturako Sari Nazionala irabazi zuen iaz Valladoliden jaiotako Gustavo Martín Garzok, Juan Kruz Igerabidek euskaratu duen Maitagarrien Hiru Ipuin lanarekin. Elkar argitaletxeak kaleratu duen liburuan agertzen diren irudiak, berriz, Elena Odriozolak eginak dira. Neskato bat eta hark sendatu zuen urretxindora dira aurreneko ipuineko protagonistak. Bigarrengoan, haur izan nahi zuen maitagarriaren istorioa kontatzen da, eta hirugarrengoan, printze nahiko maltzur baten gorabeherak. Istorio apur bat tristeak dira guztiak, egileak dioenaren arabera maitagarriak, haurrak zoriontsu ez direnean bakarrik agertu ohi direlako. Malkoak gustatzen omen zaizkie maitagarriei! Eta hori baino gehiago, jendearen arima, batik bat haurrena.

Jakina denez, urtero antolatu ohi ditu Kutxak Irun Hiria literatur lehiaketak. Batzuk euskarazko lanei zuzenduak daude, beste batzuk gaztelaniaz osatutakoetara. Eta Antonio Crespo Massieu-ren En este lugar izenburuko olerki bilduma bigarren arlo horretan izan zen saritua, bistan da. 1951n Madrilen jaiotako poeta honek Irakeko gerrak bertako populazio zibilean izan dituen ondorio ankerrak ditu oraingoan gogoeta gai nagusi, gerra hori martxan jarri zutenen »eta bereziki «gerrari ez!» aldarrikatuz kalera irten zen bere herriko jendetzari entzungor egin zion Jose Maria Aznar bezalakoen» erantzukizunak gogoratzeaz batera. Haatik, Antonio Crespok ez ditu bazterrera utzi Hiroshima deuseztu zuten bonba atomikoak, ez eta Argentinan militarrek desagerrarazi zituzten haiek ere.

Egunetik egunera gehiago areagotzen ari da eskola, ikastola zein beste ikastetxetara doazen ikasleen jatorria eta kolore aniztasuna. Horixe izan dute buruan Josu Garcíak eta Marga Martínek kontakizun hau osatzerakoan, beren seme-alaba kaukasiar eta txinatarra, eta haiekin batera ikasten duten beste hainbat ume. Otsadarreko kolore guztiak liburua Ines Furlanettok apaindu du irudiz. Euskarazko bertsioa, berriz, Koldo Biguriri zor zaio. Gaia, ohiko egun bat kontatzailearen ikastetxean. Desberdintasuna naturaltasun osoz bizi du mutiko honek, eta bere begiekin ikusitakoa baino ez du agertzen. Hark dioenez, bere ikastetxean egunero ikusten dute ostadarra, hango lagunek osatzen baitute.

Izarra bezain urrun eta eraztuna bezain hurbil, baina beti harrigarriaren atalasean egon behar duen zera omen da ipuina, Amaia Iturbideren esanetan. Errituz zipriztindutako kutxatila, kometa bat, erretinan eztanda egiten duen txinparta, gauza bitxien taupada, horixe omen da ipuina. Bidaia txartelaren zehaztasuna behar duen zerbait. Filmaren distira, karta partiden bidegurutzea, harribitxien imana izango duena. Eta osagai horiekin guztiekin ahalegindu da biribiltzen Bidaiarik luzeenak ipuin bilduma.

Medikuntzan lizentziaduna eta Endokrinologian eta Nutrizioan espezializatua den Edurne Ugarte Nuñez EHUko irakasleak osasun arloko ikasliburuen argitalpena bultzatzeko Osasungoa Euskalduntzeko Erakundeak urtero antolatzen duen Agote sariaren irabazle gertatu zen 2001. urtean. Sari horri esker aurrera atera ahal izan du Elhuyar Fundazioaren eskutik oraindik orain kaleratutako Patologia orokorra. Atal orokorra, arnas aparatua eta zirkulazio-aparatua izenburuko lan mardula. Asier Garroren Giza Fisiologia kenduta, Edurne Ugarterena da medikuntzaz zentzu orokorrean euskaraz argitaratu den lan bakarra. Han aztertzen dira modu ulergarrian, baina zehaztasun zientifikoarekin, Medikuntza fakultateetako ikasleak patologiaren eta klinikaren mundura hurbilduko dituzten gaiak, gaixoekiko harremanean erabilgarri izango dituztelakoan. Patologia orokorra. Atal orokorra, arnas aparatua eta zirkulazio aparatua egiterakoan oso kontuan izan ditu egileak lehen mailako asistentzian arituko diren sendagileak eta Medikuntza fakultateetako bigarren zikloan patologia medikoa irakasten hasi berri diren irakasleak eta haien material didaktiko falta.