Errioxako upategietan mila milioi litro ardo
- Hego Euskal Herrian ari dira mahatsa biltzen, 2005eko uztarekin egindako urteko ardoa datorren urtean merkatuan izateko. 2004an, Errioxa Jatorrizko Deitura Kalifikatuaren (Errioxa JDK) uzta 260 milioi litrotik gorakoa izan zen, eta Nafarroa Jatorrizko Deiturarena (Nafarroa JD), berriz, beste ia 88 milioi litrokoa. Aurten izandako uztarekin, urtearen bukaerarako upelategietan aise izango dira mila milioi litrotik gora: mila milioi Errioxa JDK eta 250 milioitik gora Nafarroa JD.
Mahats bilketa bete-betean gaude Euskal Herrian, eta datorren urteko lehenengo hilabeteetan hasiko dira 2005eko uzta merkaturatzen. Uztaren kalitatea azken bi hilabeteetan meteorologiak izandako bilakaeraren araberakoa izango da. Euririk izan ez denez, badirudi lehengo urtekoa baino uzta urriagoa izango dugula, baina kalitate bikainekoa. Beraz, oraindik inork ez daki 2005eko uztaren kantitatea eta kalitatea zenbatekoak izango diren. Jakinak diren gauza bakarrak honakoak dira: 2004ko uztaren kantitatea eta kalitatea, eta 2004ko abenduaren 31 arte upelategietan zenbat ardo zegoen: guztira 784 milioi litrotik gora. 2005 honetako uztarekin zenbateko hori mila milioitik gorakoa izango da. Arrazoi horregatik aipatu ditugu 2004ko uztaren datu ofizialak. Datu horiek Errioxa Jatorrizko Deitura Kalifikatuaren (Errioxa JDK) eta Nafarroa Jatorrizko Deituraren (Nafarroa JD) Kontseilu Arautzaileetatik hartu ditugu.
Bi deiturak mahastien kalitateari eta horien azken produktuari, hau da, ardoari, lotuta daude. Gainera, kontseilu arautzaileak izeneko erakunde arautzaileak daude -kasu honetan Errioxa Ardoarena eta Nafarroako Ardoarena-, kalitate hori zaindu eta kontrolatzeko. Hori dela-eta, geografia eremu bakoitzean badaude kalifikazio fasea gainditzen ez duten ardoak, eta ardo horiek JD bakoitzaren ekoizpen ofizialetik kanpo gelditzen dira.
Errioxa JDKren ekoizpen osoa kontuan hartuta, ia 86 milioi litro (zehatz esanda 85.994.561 litro) Hego Euskal Herrian ekoiztu ziren, eta gehiena (79 milioi baino gehiago) ardo beltza izan zen. Arabak ia 74 milioi litro ekoiztu zituen (beltza, gorria eta zuria) eta Nafarroak, berriz, ia 13 milioi litro. Hortaz, bistan denez, Errioxak ekoiztu zuen Errioxa JDKren ardo kopururik handiena 2004an (ia 184 milioi litro ekoiztu zituen; ia 163 milioi ardo beltza izan ziren). Goiko koadroan ikus daitezke kopuruak, geografia eremu eta ardoka banatuta, eta ardo bakoitzari dagokion upelategi mota.
2004an guztira 251 milioi litro pasatxo Errioxa JDK saldu ziren; 182 milioitik gora barruko merkatuan eta 69 milioitik gora kanpokoan. 2004ko abenduaren 31n Errioxa JDKren upelategietan guztira 784 milioi litrotik gora zeuden biltegiratuta. Horietatik 268 milioi baino gehiago azken uztakoak ziren eta beste 515 milioitik gora aurreko urteetakoak, hau da, 1990etik aurrerakoak. Aurtengo uztarekin, kopuru horrek mila milioi litroak gaindituko ditu. Ardoa botilaratu edota merkaturatzeaz arduratzen diren 550 upelategi zeuden guztira 2004. urtean. Aurreko urtean, aldiz, 517 zeuden eta 2000. urtean 443. Barrika kopuruari dagokionez, 2004an guztira milioi batetik gora zeuden (1.106.000 barrika).
Nafarroa JDren Kontseilu Arautzaileak emandako datu ofizialen arabera, Nafarroak mahats ekoizpeneko marka historikoa hautsi zuen 2004an, guztira 145 milioi kilo mahats ekoiztuta. Ordura arte 2000. urtea izan zen ekoizpenik handienekoa -125 milioi kilo ekoiztu ziren urte hartan-. 2003an, berriz, 107 milioi kilo lortu ziren. Ekoizpenaren zatirik handiena -ia 138 milioi kilo mahats- ardo beltzetarako erabili zen; urtabe bikaina izan zen, alajaina. Ez da harritzekoa Nafarroa JD ardoa izatea Espainiako Estatuan kontsumitzen diren JD ardoen zerrendan bigarren postuan dagoena. Badago non aukeratua Nafarroa JD izendapenarekin merkaturatzen diren 528 ardoen artean. Guztira 18.810,23 hektarea erabili ziren mahastitarako, eta horietatik ia 18.000 izan ziren ekoizpenekoak. Nafarroa JD ekoizten duten hainbat azpi-eremu daude Nafarroan: Erribera Beherea eta Erribera Garaia dira emankorrenak; lehenengoak bost mila hektarea ditu eta bigarrenak bost milatik gora. Bien oso atzetik daude Behe Mendi, Valdizarbe eta Lizarrerriko azpi-eremuak. 2004ko errolda ofizialaren arabera, 7.000 mahastizain zeuden urte horretan Nafarroan.
Ia 88 milioi (87.292.285) litro Nafarroa JD ekoiztu ziren 2004an. 63 milioitik gora ardo beltza izan ziren, 19 milioi baino gehiago gorria, ia 4 milioi zuria, eta gainontzeko 312.000 litroak moskatela. Gaur egun, hobe esanda, 2004ko abenduaren 31n, ia 180 milioi litro zeuden upelategietan gordeta (178.663.735 litro). Horregatik, pentsatzekoa da aurtengo uztarekin, 2005. urtea bukatzen denean, 250 milioi litro baino dezente gehiago egongo direla.
Lehengo urtean ia 50 milioi litro ardo nafar saldu ziren: 44 milioi baino gehiago botilan eta gainontzekoa sueltoko ardo gisa; aurreko urtearekin alderatuta, %5,3 gehiago saldu zela esan nahi du horrek. Saldutakoaren %64 ardo beltza izan zen, %30 gorria eta %5,8 zuria. 29 milioitik gora litro Espainiako Estatuan merkaturatu ziren eta beste 14 milioitik gora litro esportatu egin ziren. Nafarroako ardoa gehien kontsumitzen duten herrialdeak oraingoz honakoak dira, gehien kontsumitzen duenetik gutxien kontsumitzen duenera: Alemania, Herbehereak, Erresuma Batua eta Suitza. Bakoitzak milioitik gora litro kontsumitzen dituzte. Horien atzetik datoz Danimarka, AEB, Frantzia, Norvegia, Suedia, Austria, Belgika eta Irlanda, bakoitza milioi bat litrotik beherako kontsumoarekin.
Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.
25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude.
Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]
Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.
Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak.
Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]
Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde
Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]
Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]
Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]
338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.
Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.
Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]
Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]
Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana.
Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia.
Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.
Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]