Estatistika nazionalak


2005eko uztailaren 17an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Tribuna honetan behin baino gehiagotan kexatu izan gara Euskal Herriaren benetako argazki sozio-ekonomikoa erakusteko dauzkagun zailtasunez. Kexu ginen prentsa, irrati eta telebistak ere errealitate hori distortsionatzen dutelako, izan ere, euskal errealitate horren alderdi oso mugatuak erakusten baitizkigute: estatu-mailako estatistikek baldintzatutako alderdiak -Espainiako, Frantziako edo Europako gobernuen uztaietatik pasatuz-, edo autonomia nahiz tokian tokiko estatistikek baldintzatutakoak, hain zuzen ere. Zailtasun horien jakitun izanik, mugaketa horiez kexatzen ginen, baina aldi berean Euskal Herriaren argazki nazionala eskain zezakeen erakunderen bat eratzeko beharra aldarrikatzen genuen. Bada, zorionez, arlo honetan mugimendu positibo berriak sortzen hasiak dira. Azken asteotan argitaratu dira zenbait euskal komunikabidetan Euskal Herriko zazpi lurraldeetako estatistika sozio-ekonomikoak. Hortaz, arlo honetan argitaratzen diren lehenengo estatistika nazionalak ditugu. Horregatik, hori egitea ahalbidetu duena agurtu eta txalotu behar dugu: Gaindegia, Euskal Herriko Ekonomia eta Gizarte Garapenerako Behategia (http://www.gaindegia.org), bere "Datu Talaia" (http://www.datutalaia.net) euskal herritarren eta mundu osoaren eskura jarri duena.

Estatistika nazional horiei esker jakin dugu lehenengo eta bigarren euskal sektoreen egoera zein den, azken erreferentziatzat 2001. urtea hartuta. Besteak beste jakin ahal izan dugu Euskal Herrian okupatuta dauden pertsonen %3k baino ez duela egiten lan lehenengo sektorean: 36.322 pertsonek hain zuzen ere. Europako portzentajerik txikienetakoa da hori. Nafarroa Beherea eta Zuberoa dira Euskal Herriko alderik nekazarienak. Ezagutu dugun beste datuetako bat da Euskal Herriko biztanleria okupatuaren % 35,4k industrian egiten duela lan -Europar Batasuneko portzentajerik handiena dugu hori-. Gipuzkoan du pisurik handiena euskal industriak -langileen % 39,8 hartzen du sektore horrek-, eta Eskoriatza da herririk okupatuena. Beste datu bat ere badugu: Zerbitzuen sektoreak hartzen duela euskal langileria okupatuaren %61,6 eta zerbitzuak batez ere kostaldean kokatzen direla. Lapurdi da Zerbitzu sektorean hazkuntza handiena izan duen lurraldea; Bizkaia eta Gipuzkoaren aurretik dago. Azkenik, jakin dugu 2001ean Euskal Herrian 1.287.127 familia etxebizitza zeudela eta euskal etxebizitza bakoitzean batez beste 2,8 pertsona bizi zirela.

Agian baten batek pentsatuko du ia-ia 2006. urtean egonda estatistika horiek zaharregiak direla. Baina ez da ahaztu behar Euskal Herriko administrazio desberdinetako erakunde ofizialek ere, nahiz eta baliabide gehiago izan, ez daukatela beraien lurraldeetako datu eguneratuagorik. Datuetara gehiago hurbiltzeko, ona litzateke era batera edo bestera gure herrialdearen egoeraren inguruko ikerketa eta txosten bereziak egiten dituzten euskal erakundeen arteko lankidetza -administrazio publiko, unibertsitate, merkataritza ganbera, finantza erakunde, gizarte erakunde, sindikatu eta abarren arteko lankidetza, alegia-.

Antxoa berreskuratzeko neurri urriak. Antxoa berreskuratzeko asmoz, hilabete honen hasieratik Bizkaiko Golkoan antxoaren arrantza hiru hilabetez ixteko agindu du Europako Batzordeak. Alabaina, ez dirudi neurri hori nahikoa izango denik antxoa berreskuratzeko. Zenbaitek eskatutako sei hilabeteko itxialdia ere ez litzateke nahikoa izango itsas aditu batzuen arabera. Antxoa benetan salbatu eta bisiguarekin eta beste hainbat arrainekin gertatutakoa berriz gertatzerik nahi ez badugu -badira urte batzuk gure uretan horrelakorik arrantzatzen ez dela-, neurri zorrotzak hartu beharko lirateke, erasandako herrialde guztiek bete beharreko neurri gogor eta epe luzekoak. Euskal arrantzaleek eta Kantaurikoek neurriak betetzeak ezertarako ez du balioko Frantziako estatukoek ere betetzen ez badituzte. Interes politikoak alde batera utzi beharko lirateke denok batera antxoa berreskuratzeko borroka egiteko.

MCC babestu eta defendatzea. MCC euskal enpresa taldeko arduradunek erasora jotzea erabaki dute espainiar eskuinarekin, PPrekin, lotutako plataforma mediatikoak bere enpresa eta produktuen (Eroski, Fagor, Irizar, eta abar) aurka egiten ari diren boikot kanpainari aurre egiteko. Boikot kanpaina horren berri eman zuen ARGIAk 2005eko apirilaren 24an, 1989. zenbakian. MCCko arduradunek boikotaren arduradunen aurka jarritako kereilaz gain, komeniko litzateke gizarteak ere bere erantzuna ematea. Zergatik? Hain justu ere kanpaina hori ez delako MCCren kontrakoa bakarrik, euskal ekonomia eta langileen kontrakoa ere bai. Erasotako Arrasateko enpresa taldea, zuzeneko ia ehun mila lanposturekin eta bere inguruan sortzen dituen zeharkako beste lanpostuekin, euskal ekonomia sarearen zati da. Ideologia desberdintasunak alde batera utzita gizarteak MCC babestu eta defendatzen badu, euskal ekonomia sarea defendatuko du. MCC defendatzea Euskal Herriko aberastasun eta enpleguaren zati oso garrantzitsu bat defendatzea da.


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude