Euskal Herriko leku askotan nahasten edo batzen dira s/z hizkiak. Behin Segurako gizon batek, elkarrizketa nolabait hasi behar eta, San Joan egunean, hain justu, honela esan zuen: "Gaur Zan Joan" eta koadrilan zegoen Lazkao Txikik "Bai, eta bihar joan zan!". Egun bat besterik ez.

Ekainean -eguzkia gainean- gaude eta, beraz, egun argiak iraupenik luzeena duen hilabetea. Baserrietan, atariko atean, lizar adarrak eta eguzki loreak jartzen diren garaia. Haurrak, San Joan bezperako suarekin ohera berandu joateko aitzakia ederra, baita suarekin baterako ospakizunetan, kanta, dantza eta bertsoz gozatzekoa ere. Nola ez, suaren gainetik saltoka zein lehenago ausartu, harrotasun puntu bat ere bai: garrak zenbat eta altuago, orduan eta hanketako bixarrak depilatzeko aukera hobea. Eta, abereak bezala markatuta geratu ezean, gaitzerdi!

Aspaldiko ohitura; erromatar idazleek adierazten dute nolako ospakizunak egiten zituzten euskaldunek egun horretan, garai haietan.
Gure bailaran, honela kantatzen da oraindik:

San Joan, San Joan heldu da
sorgin begia galdu da
galdua bada galdu bedi
sekula agertu ez baledi!
San Joanek ez dauka
besterik gogoan:
gariak eta artoak gorde, gorde
sorginak eta lapurrak erre, erre.

Zer erre?
- Politikak duen itxura, martxa, jarrera, erabilera... Mundu zabalean. Euskal Herriko politikan, berriz, hogeita hamahiru da musean ere jokorik txarrena eta zuek, bi aldeok, joko horrekin berarekin ari bazarete, zer espero dezakegu zuengandik? Eta sailetik kendu dituzuen karta horiekin zer?

- Lege ankerrak, justiziarik gabeak, indarra eta bere lagunak babesten dituztenak.

- Izaera eta joera indibidualistak. Ikasleak ere gero eta bakartiagoak dira, talde lana saihesten dute; eskolak eta geletan jende gehiegi izateak hala bihurtzen ditu. Gizartearen joerak, teknologia berriek... ere bai. Nolako gizartea eraikiko dugu bestela?

- Globalizazioaren ekarri negatiboak. Gero eta gaizkiago banatutako aberastasuna, goseteak, gaitzak… Gabonetarako gizentzen den antzarari zaperoa bezala, nahi eta nahi ez, sartu nahi diguten kultura deserrotua, janzkera, musika, jan-edana, kontsumo ohiturak...

- Gezurrak eta beren gainean oinarritutako hiltzaileen gerrak, gutxik asko irabazteko denok izorratzen gaituztenak...

- Mundua mugatua dela dakigunean, garapenak ez duela mugarik sinestarazi digun ustea. Garapen horri eusteko natura suntsitu, itsasoa arrainez hustu eta zaborraz bete, lurrak zementu, plastiko eta asfaltopean sarrarazi edo trenbidez josi behar ditugun ustea.

- ...

Zer gorde?
- Natura, ingurumena, zuhaitzak, landareak, aire sanoa, ur gozo eta gazi garbiak, arrain, hegazti eta abereak, pertsonak... Energia iturri naturalak, geuk sortutako kalamidadeak aurrean hartuta baikaramatza.

- Geurea: patxada, egonarria, indarra, ahala, sinestea, gogoa, grina, nahia, umorea, ziria, izaera, ohitura zaharberrituak, hizkuntza, adierazkortasuna, bertsoak, olerkiak, dantzak, antzezpenak... nortasuna.

- Itxaropena, begi bista, beste bista, adimenez jokatzeko joera eta ausardia, amets egiteko gaitasuna, besteen zapatetatik gauzei begiratzeko kemena… mundu eta bizi hobearen bila abiatzeko adorea.

- Osasuna eta, bera zaintzeko, sorgin eta intxixuen jakinduria.

- ... -bakoitzak erantsi nahi dituenak, bestela artikulua ez baitut amaituko-.