Albert Galvany, Pello 0txoteko: «Li Bairen poesia berria da, eta aldi berean, betierekoa»


2005eko ekainaren 19an
Nor izan genuen Li Bai?
Antzinaroko literaturako edo filosofiako autore askorekin dagoen arazo bera dago Li Bai-ren edo Li Tai Bo-ren -bietara ezagutzen baita- biografiarekin ere: historia eta kondaira nahastu egiten dira, tarteko muga-marra zehaztea zaila egiten delarik. Idazkiek diote Li Baik Qinglian izeneko herrialdean igaro zuela haurtzaroa. Bizitzako lehen urteak nortasuna eta etorkizuna sakonmarkatu zizkioten hiru eginkizunetan igaro zituen: poesia aztertzen eta idazten, garai hartan puri-purian zegoen ezpata-jokoan trebatzen, eta taoismoa praktikatzen. Taoismoak ezaugarri dituen zain libertarioa eta naturalismoa »baita chan budismoaren zenbait ñabardura ere» hor-hemenka, edozein pasartetan atzeman daitezke haren obra poetikoan.

Zeintzuk dira berak landu zituen gaiak?
Gure ustez, Li Baik darabiltzan gaiak grina unibertsalei lotuak daude: aldiaren iragaiteari, adiskidetasunari, banatzearen saminari, gerratearen doilorkeriari, naturaren kontenplazioari, horditzearen onurei... Hara hor haren arrakastaren gakoa.

Zaila izan al da haren poemak euskarara itzultzea?
Li Bairen poesia egoskorra eta menderagaitza da itzulpen-saio guztientzat, on eta txarrentzat; inmunitateak babesturiko izakia irudi. Denborak eta lekuak ezarritako tarte handiaz gaindi, eta ekialdeko orok duen azaleko bitxitasun galkorraz gaindi, Li Bairen poesiak sentikortasun berri baina nabarmen bat dakarkigu: berria da, eta aldi berean, zaharra, betierekoa.


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


Arrain-zoparako, besterik ezean, itsasoko igela

Amonak sarritan aipatu zidan badela arrain bat, garai batean kostaldeko herrietako sukalde askotan ohikoa zena. Arrain-zopa egiteko bereziki ezaguna omen zen, oso zaporetsua baita labean erreta jateko ere. Beti platerean oroitzen dut, eta beraz, orain gutxira arte oharkabeko... [+]


2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurra elikatu, guk jan

Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean “porru-hazia” bezalako hitzak dira nagusi lur-langileen hizkuntzan.


2024-04-22 | Garazi Zabaleta
Txaramela
Pasta ekologikoa, ortuko barazki eta espezieekin egina

Duela hamabi urte pasatxo ezagutu zuten elkar Izaskun Urbaneta Ocejok eta Ainara Baguer Gonzalezek, ingurumen hezkuntzako programa batean lanean ari zirela. Garaian, lurretik hurbilago egoteko gogoa zuten biek, teoriatik praktikara pasa eta proiektu bat martxan jartzekoa... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude