Dominique Daguerre: «Bost urteko bide neketsua izan da baina emankorra»


2005eko maiatzaren 01an
Zer ezaugarri berezi ditu Ipar Euskal Herriko langilegoaren egoerak?
Ipar Euskal Herriko langileriaren egoera bertako egoera ekonomiko bereziari lotua da. Ipar Euskal Herriko ekonomiaren egiturak, herri industrializatu guztietan bezalako ezaugarriak eta joerak izan arren, berezitasunak baditu, historia eta bilakaera propioari lotuak: laborantza eta arrantzaren tokia bai eta zerbitzuen garrantzia (landunen %72) eta industriaren ahulezia (%14,8).

Bestalde, mundializazio liberalak eta estatuaren politika anti-sozialak langileen lan eta bizi baldintzak goitik behera eragiten dituzte. Hor ditugu azken asteotan izandako hainbat gertakari, egoera islatzeko: SAFAM enpresa ixtekotan dena, ekoizpena Txinara deslokalizatu ondoren, 200 langileren lan postuak zalantzan utziz. Edo duela bi urte ateak itxi zituen Ruwell-eko 400 langileek beraien kanporaketaren aurka irabazi zuten auzia -eta ondorioz kobratu behar zituzten kalte ordainak- Paueko beste auzitegiak zalantzan eman du, langileen kanporaketa bidezkotzat joz. Beste hamaika adibide aurki daitezke eta, horrela, ehunka, milaka enplegu galdu da azken hamarkadetan, industrian bereziki.

Aldi berean, prekaritatea izugarri zabaldu da lan munduan. Egun, langileen %16 prekarioak dira eta sortzen diren enpleguen hiru laurdena prekarioa da -denbora partzialean, kontratu mugatuak, bitarteko kontratuak-. Horrez gain, turismoak eta merkataritzak duten tokiak fenomeno hau azkartzen dute, enplegu gehienak sasoikoak edota prekarioak baitira. Prekaritateari langabezia gehitu behar zaio: %10ekoa zenbaki ofizialen arabera. Horrela txirotasuna zabalduz doa eta azpi enplegutza norma bilakatzen da.

Hori dena, gobernamenduaren eta Europako Batasuneko erakundeen onespen eta babesarekin... Azken urteetan eraso izugarriak jasan ditugu langileen eskubideen aurka: erretreta eta seguritate sozialeko sistemak, lanbide formakuntza jarraitua, "35 orduak", hitzarmen kolektiboak, lan kontratua... denak zalantzan emanak dira.

Nola sortu zen LAB Iparraldean eta zer bilakaera egin du?
LAB Iparraldean sortu da duela 5 urte eta gure lehen agerraldia 2000ko maiatzaren 1ean izan zen. Alta prozesu luze baten ondorioa zen. Sindikatu baten egitasmoa aspaldikoa zen ezker abertzalean eta hainbat entsegu izan ziren. Horien segidan etorri zen LABen sorrera Iparraldean. Orduan, Iparraldeko hainbat enpresetan ari zen langile talde batek sindikatua sortzeko erabakia hartu zuen eta, iritziak ezagutzeko, urtebeteko harreman lana burutu eta hamaika biltzar publiko antolatu ondoren, LABekin sartu ginen harremanetan eta egitasmoa gauzatzen hasi ginen.

Bost urteko bide neketsua izan da baina emankorra: egituratze lana enpresetan, sektoreetan -irakaskuntza, altzarigintza, osasungintza...-; lan juridikoa -langileen asistentzia juridikoa-; borrokaldiak gure lan ardatzei lotutakoak edota gobernamenduaren erreforma anti sozialen aurka...

Sortu eta zuen lekua egin duzue Iparraldeko sindikatugintzan. Zenbateko ordezkagarritasuna duzue?
Sindikatuen lana aipatu dugun markoan eta egoeran zaila dela argi da. Ipar Euskal Herrian are zailagoa: enpresa handi gutxi dira eta, aldiz, enpresa ertain eta txiki asko, usu 10 langile baino gutxiagokoak. Horrez gain, enpresa handiek egoitza Euskal Herritik kanpo dute eta deslokalizazioen mehatxuak jasaten ditugu. Lan zaila beraz baina ezinbestekoa! Alta sindikalizazio tasa biziki apala da: %8 inguru.

Bost konfedarazio frantses handiek (CFDT, CGT, FO, CFTC eta CGC exekutiboak) ordezkaritza dute Ipar Euskal Herrian bai eta azken urteetan sortu diren sindikatek ere: Unsa (irakaskuntzan gehien bat), Solidaires (SUD PTT, SUD Education eta SUD Santé-Sociaux) eta CNT. Azken hauek -ezberdintasun eta desadostasun guztiez gain- eta guk dugun arazoa "ordezkagarritasuna"rena da. Izan ere, frantses zuzenbidearen arabera, bost "handiak" berez ordezkatzaileak badira, azken sortuek etengabe frogatu behar dute eta gehienetan auzitegietan trenkatzen da. Ondorioz, ekintza sindikalerako etengabeko trabak dira -enpresetan, hauteskunde sindikaletan aurkezteko...-.

Bestalde, errepresio sindikala geroz eta handiagoa da eta sindikalisten aurkako auziak ugaritu dira.

Sindikatu bakoitzaren eragina neurtzeko, 2002ko azken "Prud'hommes" kontseiluen hauteskunde emaitzak adierazgarriak dira: CFDT sindikatuak bozkazaleen %33,3 bildu zuen, CGTk %26,3, FOk %16,8 eta LABek %9, CFTC (%6) eta UNSAren (%4,5) aurrean. 2.000 langilek (22.500 bozka emailetatik) onespena ematen zioten LABi.

Nolako harremanak dituzue Iparraldeko beste sindikatuekin?
Beste sindikatuekilako harremanetan zailtasunak ditugu. Aipatu sindikatu "nagusi"ekin ez dugu batere harremanik, CFDTrekin salbu. Beste lauek hasieratik baztertu gaituzte; CFDTrekin aldiz, harreman normalizatuagoak ditugu. Lan harreman sano eta jarraituak ditugu SUD, CNT eta CGT-éducationekin. Ekintza sindikalean eta jendartearen aurkako erreformen kontrako borroketan ikuspegi berdintsuak izateaz gain, arlo batzutan elkarrekin ari gara lanean, irakaskuntzan, adibidez.
Hala eta guztiz ere, LAB sortzeak Iparraldean esparru sindikala mugiarazi du eta sindikatu frantses batzuk urratsak ematera bultzatu ditu, euskararekiko, adibidez.

Orain arte zer arlotan lan egin duzue, eta zein dira zuen etorkizuneko ildoak?
LABeko ekarpen nagusia izaeran datza, hots Euskal Herri osoa laneko esparrua duena. Horrek gure lan guztia eragiten du, adibidez irakaskuntzan, osasungintzan, garraioan, merkataritzan... mugaz bi aldeetako egoera dugu lan eremu eta geroa eraikitzen ari gara. Gaurko tresnak eta biharko Euskal Herria eraikitzen ari gara, egoera ezberdinak kontuan hartuz. Esaterako, apirilaren 23an iraganen diren ihardunaldi sozio ekonomikoetan, hainbat arlotan -osasungintzan, lanbide formakuntzan, enplegu bilatze arloan...- mugaz gaindiko egoera aztertuko dugu eta egitasmo bateratuak gauzatzen hasiko gara. Prekaritatearen aurkako borroka, lanaldiaren murrizketa eta aberastasunen banaketa ditugu lan ardatz nagusiak. Halaber lanean ari gara AC! izeneko langabetuen elkartearekin eta urtero, sasoilariak informatzeko eta haien eskubideen defentsan laguntzeko kanpainak burutzen ditugu. Eta noski, egituratzen segitu behar dugu bai eta langileen eskubideen aurkako erasoen aurka ere.

Iparraldeko LABek zer aldarrikatuko du maiatzaren 1 honetan?
Aurtengo maiatzaren 1a testuinguru guztiz berezian kokatzen da: alde batetik aipatu ditugun etengabeko erreforma anti sozialak eta Europako itun konstituzionalari buruzko herri galdaketa. Bestetik LAB Iparraldeko 5. urtemuga. Azken honi garrantzia eman nahi izan diogu eta honen kari gure lan ardatz nagusien inguruko ekitaldiak, biltzar publikoak antolatu ditugu bai eta ekintza batzuk ere. Bestalde, Europako konstituzioaren aurkako borroka garrantzi handikoa da eta lanean ari gara ezkertiar orok, abertzale orok ezetz erran dezan langileen, herrien, emazteen eskubideak ukatzen dituen itun honi.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude