Makina bat kontu


Hegalik gabe hegan egiten duen inurria
Aurkitu berri den inurri planeatzaileen espezieak frogatu du hegalik gabeko hegalaldia posible dela. Hau ez da hegalik gabe hegan egiten duen animalia bakarra, hegan egiten duten urtxintxak, muskerrak eta sugeak egon baitaude. Dena den, inurri planeatzaileek badute desberdintasun bat gainerako animaliekiko: erorketa gidatua egin dezaketela. Txindurri hauek Peruko Iquitos inguruan ikusi zituen lehen aldiz University of Texas Medical Branch-eko Stephen P. Yanoviak ekologoak.
Ekologo hau zuhaitz gainean zegoen 30 metroko altueran, eltxoek ziztatu zain, baina hara zein izan zen bere harridura, inurri sorta batek eraso egin eta beren burua lurrera bota ondoren enborrean lurrartu eta berriro goranzko bidea hartu zutenean.
Inurri-espeziearen izena Cephalotes atratus da, zentimetro bateko luzera du eta Erdialdeko Amerikan eta Hego Amerikan bizi da. Yanoviakek inurrien mugimendurak hobeto aztertzeko hankak margotu zizkien eta ikusi zuen airean 180 graduko biraketak egiteko gai zirela.
Zergatik dute portaera hau txindurriek? Ziurrenik, ez galtzeko eta, beraz, ez hiltzeko izango da. Inurriak enborrean geratu beharrean lurrean geratuko balira defentsarik gabe leudeke uraren eta depredatzaileen aurrean, beraz, garatutako abilezia irauteko abilezia dela esan daiteke.
Bideoz egindako grabaketetan oso argi ikus daitezke zein itxura hartzen duten planeatzeko unean, baina lurrartzeko sistemak oraindik misterio izaten jarraitzen du.
4 metro segundoko abiaduran erortzen dira eta askotan errebotatu egiten dute enborrean eta 180 gradu biratu ondoren berriro saiatzen dira.

Emakumeak eztabaidagai

Eztabaida sutsua sortu dute AEBetako Harvard Unibertsitateko nagusi den Lawrence Summers ekonomialariaren adierazpenek, esan baitu matematikan eta fisikan jaiotzez mutilek neskek baino ahalmen handiagoa dutela.
Orain hilabete egindako adierazpenak badira ere, gero eta pertsona gehiago sartu da eztabaidan. Adibidez, New York Timesen joan den astean Michael Cox eta Richard Alm ekonomialariak Summersen iritziaren aurka azaldu dira. Azken honek ez duela iritzirik eman adierazi du, ikerketa zientifikoek frogatu dutena azaldu baino ez duela egin. Antza denez, hainbat ikerketa zientifikok frogatu omen du gizonen eta emakumeen garunek ez dutela berdin funtzionatzen eta honek eragina du hainbat ahalmen garatzean.
Hau dela-eta neurobiologoak ere eztabaidan parte hartzen hasi dira eta oso iritzi interesgarriak plazaratu dituzte. Gehienek diotenez, egia omen da garunen funtzionamendua desberdina izan daitekeela, baina hain dinamismo handia dago garunean non desberdintasun fisikoak funtzionalki berdindu baitaitezkeen.
Ea bada nola amaitzen den eztabaida hau, amaitzen bada, noski...


Azkenak
Faltzesen euskarazko eredua eskatu dute eta Nafarroako Gobernuak ezetza eman du

Hamaika familiak egin dute ikastetxe publikoan D eredura pasatzeko eskaera. Zentroak baiezkoa eman du, baita Udalak ere, baina errefusatu egin du Nafarroako Gobernuak "espazio falta" argudiatuta.


Lehia estu baten ostean, Nawrocki eskuin muturreko hautagaiak irabazi ditu Poloniako presidentetzarako hauteskundeak

Presidentetzarako bozen lehen itzulian bigarren gelditu ostean, hautagai independenteak puntu bateko aldea atera dio Trzaskowski egun gobernuan dagoen alderdi europazaleko hautagaiari. Emaitza ofizialak argitaratu arte ez da argi egon zein izan den bozen irabazlea, bigarren... [+]


Erretzea debekatuko dute haurrak elkartzen diren Ipar Euskal Herriko espazio publikoetan

Debekua uztailak 1ean sartuko da indarrean hainbat espazio publikoetan, hondartzak edo parkeak kasu. Araua errespetatzen ez duten herritarrei 135 euroko isuna jarriko diete.


 


2025-06-02 | Ahotsa.info
Israelgo enpresekin dituen kontratuak bertan behera uzteko eskatu diote Nafarroako Gobernuari

5.000 lagun inguru bildu dira Yala Nafarroak eta BDZk igande honetan Iruñean deitu duten manifestazioan, Israelekin harremanak haustea eskatzeko. Halaber, erregimen sionistarekin edo Israelgo enpresekin interesak eta negozioak mantentzen dituzten Nafarroako enpresen eta... [+]


Israelek 32 lagun hil ditu Gaza hegoaldean, laguntza humanitarioa banatzen ari ziren zentro batean

Israelgo armadako tankeak eta droneak zentrora bertaratzen ari ziren palestinarrei eraso egiten hasi dira, eta 31 lagun hil eta 115 zauritu dituzte. Israelek AEBek proposatutako su-etena onartu ostean, Hamasek zenbait baldintza gehitzea eskatu du: su eten iraunkorra... [+]


2025-06-02 | Jon Torner Zabala
Euskal selekzioa Nazioen Ligan: gertaera “historikoa”, zazpi herrialdeetako pilotariak bildu zain

Abian da zesta-puntako Nazioen Liga. Ekainaren 6ra bitartean, hainbat selekzio arituko da lehian Gernika-Lumoko Jai Alai pilotalekuan, euskal selekzioa tartean. “Historikoa” da hori, txapelketaren antolatzaileek adierazi duten moduan, euskal selekzioak aurrenekoz... [+]


2025-06-02 | ARGIA
Bioterra azoka egingo dute asteburuan Irunen, “bizimodu ekologikoagoa eraikitzeko” topagunea

Ekainaren 6, 7 eta 8an Ficoba produktu eta zerbitzu ekologikoz beteko dute, “jasangarritasunarekiko konpromisoa” dutela ziurtatu duten 117 enpresak. Azokaz gain, egitarau oparoa prestatu dute, eta hainbat tailer eta hitzaldi egongo dira, baita bizikleten bigarren... [+]


Palestinako egunerokotasun odoltsua irudikatu dute ehunka pertsonek Alderdi Ederren

Gernika-Palestina herri ekimenak antolatuta, Palestinako egunerokotasun odoltsua irudikatu dute gaur eguerdian Alderdi Ederren. Gorputzak goitik behera izara zuriz estalita, lurrean etzan dira ehunka lagun, Palestinan egunero bizi duten egoera lazgarriari erreferentzia eginaz.


Txosnak Euskal Herriko ondare inmaterial izendatzeko sinadura bilketa bat abiatu dute

Euskal Herriko hainbat txosna eta jai batzordek deituta, elkarretaratzea egin dute larunbatean Bilboko Miribilla auzoan. Azpimarratu dute txosnak ez direla "edariak zerbitzatzeko barra hutsak", jai herrikoien "bihotza" baizik. Horregatik, Txosnak. Gureak, denonak... [+]


Isil gaitezen, une batez bada ere

Osasun etxeko telefono deiaren itxaronaldian, supermerkatuko korridoreetan, kiroldegiko aldageletan... Isilune izan daitezkeen uneak soinuz betetzen ditugu. Zergatik, zertarako? Isiltasunak urduritzen gaitu? Sor diezazkiguken barne gogoetengatik?

Zortzigarren saioa, eta... [+]


Arrazakeriaren eta pobreziaren aurrean “ardura” hartu eta erreminta berriak garatzera deitu du Gasteiz Anitzak

Dozenaka eragilek babestutako agerraldi jendetsuan, kezka agertu du auzoetan mezu xenofobo eta baztertzaileak indartzen ari direlako herritarren artean. Herrigintzak “zailtasun eta erreminta falta handia” duela uste dute, baina gatazkei elkartasunetik eta saretuz... [+]


10.000 lagun baino gehiago elkartu dira Irunen, osasun zerbitzuan murrizketak salatzeko

Aspaldian Irunen ikusi den manifestaziorik jendetsuenetakoa izan da larunbatekoa, Bidasoako ospitaleko zerbitzuak desegitearen aurka. Besteak beste, larrialdi pediatrikoak, haur eta gazteentzako psikiatria zerbitzua eta urologia ezabatu dituzte, eta agerikoak dira ondorioak... [+]


Correos enpresa publikoko langileak, Axa aseguru pribatuen komertzial bilakatuta

Correosen bidalketa zerbitzuan "kaosa" eta "kolapsoa" nagusi den bitartean, enpresa publikoak Axa aseguru etxearekin akordio bat iragarri berri du. Ekainaren 1erako, Correosek Espainiako Estatu osoan dituen 800 bulegoetan Axaren aseguruak egin ahal izango dituzte... [+]


Eguneraketa berriak daude