Mutilek betidanik izan dute txirrindularitzan aritzeko joera Euskal Herrian eta hari horretatik makina bat talde dago. Nesken errepideko txirrindularitza taldeak, berriz, gutxi daude, eta horien berri jakin nahi izan dugu. Elite mailan emakumeen bi talde daude Euskal Herrian, Debabarrena eta Sabeco. Talde horiek nazionalak dira eta beraz, talde horietako txirrindulariek estatuko proba eta lasterketetan har dezakete parte. Goragoko maila bat ere badago ordea, Elite UCI deiturikoa. Maila horretan talde bakarra dago Euskal Herrian, Bizkaia-Panda Software-Durango izenekoa. Badira baina, talderik ez duten neska txirrindulariak ere. Eneritz Iturriagak, esaterako, agur esan berri dio bi urtez babestu duen Italiako taldeari, "etxean" korritu nahi duelako. Talderik gabe dago durangarra eta estatuan beste hiru neska ere egoera bertsuan daudela esan digu. Euskal Herriko taldeen egituraren eta antolamenduaren berri badu baina nahiago izan du bakarrik, marka batek babestuta ekin. Orbea etxeak babestuko du Eneritz Iturriaga. Talde batean ez egoteak lasterketaren batean parte hartzea eragotziko dion galdetu diogu baina "estatuan nahi beste lasterketetan" parte har dezakeela esan digu, eta "estatutik kanpo Espainiako selekzioarekin" jardungo duela.

Entrenatzeko saioetan ere neskek mutilekin jarduten dute, izan ere, Debabarrenan eta Sabecon nesken taldea osatu aurretik mutilena osatu zuten. Horrela, bateko eta besteko neskak mutilak bezalatsu entrenatzen direla esan digute. Txapelketetan nabaritzen da, baina, bi sexuen arteko alderik handiena. Nesken txirrindularitza probak oso urriak dira Euskal Herrian eta horregatik atzerrira joan behar izaten dute askok. Eneritz Iturriagak, esaterako, bi urte egin ditu Italiako talde batean lehiatzen. Horrez gain, materialean eta instalazioetan ere aldeak handiak dira oraindik. Nekane Lasak esan digunez, orain dela pare bat urte, lasterketa askotan neskentzako ez zen aldagelarik izaten. Eneritzek esan du Italiara joan aurretxoan Euskal Herriko lasterketetan alde handia nabaritzen zela mutilen eta nesken artean, hala sarietan nola lasterketetako azpiegituran oro har.

Talde bateko eta besteko arduradunekin egon gara, nesken ibili herrenak jakiteko. Asmoak eta egiturak erabat ezberdinak dira talde batetik bestera. Debabarrenan herri mailako lasterketak izango dira helburu nagusi, Bizkaia-Panda Software-Durango taldearen asmoak, berriz, harago doaz. Bi zuzendariak gogotsu daude, emakumeek bizikleta gainean egiten dituzten pedal kolpeei begira.


Juanjo Sebastian Debabarrenako zuzendaria da, eta orain hamabi bat urte osatu zuen mutilen taldea. Nesken errepideko txirrindularitza taldea beste kirol batzuetako jendearekin osatu dute, besteak beste, neska gutxi daudelako oraindik espresuki txirrindularitzan jarduten dutenak. Orain hiru urte ezagutu zuten Nekane Lasa. Ziklokros lasterketetan bakarrik aritzen zen Nekane eta neska gazteari mutilen aukera berak emateko gogoz ekarri zuten Debabarrena taldera. "Mutilen taldea osatuta geneukan eta ez zitzaigun batere inporta taldean neska bat sartzea", esan digu Juanjok. Nekane bakarrik aritzen zen lehiatzen, inolako babesik eta laguntzarik gabe eta gutxieneko azpiegitura eskaini zion Juanjoren taldeak. Izan ere, txirrindularitzan aritzeak kostu asko ditu, materialaz gain, lehiatzeko lizentzia behar da, eta lasterketa batetik bestera mugitzeko azpiegitura ere bai. Nekane bi urtez ibili da mutilekin eta orain Debabarrenak osatu berri duen nesken taldean dago Zumarragakoa. Nekane taldera ekarri ostean, 2004an jakin zuen Juanjok Maria Gallastegiren berri. Eibartar neskak bakarka egiten zituen duatloiak -bizikleta eta oinezko lasterketa uztartzen duten probak- eta hura ere taldera ekarri zuten. Hari horri tiraka, inguruan bizikletan ibili zale diren neska ugari hurbildu zaie eta 10 laguneko taldea osatu dute. "Gure proiektua egin ondoren, Gipuzkoan antzeko talderik ez dagoenez, interes handia piztu da. Federazioak interesa du, Aldundiak ere bai eta asmoa kudeatzen ari gara", esan digu Juanjok. Hala ere, gauzak pixkanaka egin behar direla uste du. Korrikalari bakoitzaren egoera ezberdina da oso, ez baitira errepideko txirrindularitzan bakarrik jarduten. Nekane Lasak, esaterako, ziklokrosean eta mendi bizikletan jarduten du, Maria Gallastegik, berriz, duatloi eta errepideko lasterketetan. Emakumeen eta gizonezkoen arteko aldeaz ere galdetu diogu. "Oraindik diskriminatutako sexua da neskena eta baldintzak ez dira berdinak. Kirola ikuskizuna da eta oraindik ez da onartzen nesken lehiaketak mutilenak bezain onak eta entretenigarriak izan daitezkeenik. Horregatik, neskekin mutilekin baino askoz ere diru gutxiago inbertitzen da".

Etorkizunerako zein asmo duten galdetu diogunean begiak alaituta erantzun digu Debabarrenako zuzendariak: "Osatu dugun nesken txirrindulari taldea landare txiki bat da. Urte gutxiren buruan fruitu onak emango dizkidala uste dut, baina orain zaindu egin behar dut. Izotza datorrenean berotasuna eman eta lehortean ura bota. Lehenengo loreak ateratzen direnean, ondo landu beharko ditugu".


Bizkaia-Panda software-Durango taldeko zuzendari Jon Elorriagarekin ere hitz egin dugu. Nesken bi txirrindularitza talde gidatzen ditu; Elite mailako Sabeco eta Elite UCI mailako Bizkaia-Panda Software-Durango. Talde gorena Elite UCIkoa da, eta zortzi txirrindularirekin osatu dute. Hala ere, taldea hamarrera zabaldu nahi dutela esan digu zuzendariak. Bi taldeak Durango txirrindularitza elkartearen barnean daude eta Jonek esan digunez aspaldi hasi zuten neskekin ibilbidea. 1978an osatu zuten nesken lehenengo taldea, Elite mailakoa, ez profesionala, korrikalari amateurrekin eratua. "Ondoren pare bat urtez talderik gabe egon ginen, inguru honetan neskarik ez zegoelako ia", esan digu. Baina garaiak aldatu eta 1995etik gaur arte nesken taldeak izan dituzte. 2000. urtera arte Cafe Baque etxeak babestu ditu eta ondoren Sabeco izan da sustatzaile nagusia. 2003. urtean sortu zuten Elite UCI talde profesionala, Joane Somarriba eta beste hainbat txirrindulari handirekin. Bizkaia-Panda Software izan zen lehenengo babeslea eta 2004tik Durangoko udalak ere indartu du Euskal Herriko nesken txirrindulari talde profesional bakarra.

Mutilen taldeez gain, nesken bi talde kudeatzen ditu Jonek eta bi sexuen arteko aldeez hitz egin digu. "Diferentzia handirik ez dago, batzuk neskak dira eta besteak mutilak, baina entrenamenduetan ez dago alderik. Lasterketetan bai, lasterketetan aldea handia da", esan digu. Probetan esaterako, normalean nesken profila leunagoa izaten da, kilometro gutxiago egin behar izaten dituzte eta mendateak ere leunagoak izaten dira. "Baina horretara iristeko entrenamendu berdinak egin behar dituzte. Egunero atera behar dute errepidera", gaineratu du. Alde nabarmenena, baina, sarietan dagoela esan digu durangar zuzendariak; "Elite UCI mailan mutilen sariak neskenak baino lau edo bost aldiz handiagoak izaten dira eta kanpora joaten garenean ere, mutilak bost izarreko hoteletan egoten dira, neskak, berriz, hirukoetan". Antolatzaileak arduratzen omen dira txapelketetako azpiegiturez eta neskei beti tokatzen zaizkie instalazio eta garaikur apalagoak. "Diruaren arabera antolatzen da dena, mutiletan ikuskizuna handiagoa da eta diru mugimendua ere ezberdina da. Horrek baldintzatzen du bi sexuen arteko alde nagusia", amaitu du Jonek.

Aurtengo denboraldian hainbat lasterketan hartuko du parte Bizkaia taldeak. Besteak beste, Munduko Kopan, Gaztela Leongo itzulian, Italiako Giroan, Frantziako eta Italiako itzulietan eta Euskal Herriko lasterketetan.