Korrika 14: Euskaldun berriaren lau aurpegi


2005eko otsailaren 27an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal Herria euskalduntzen; ni ere bai! Lelo horrekin eskatu nahi die AEK-k euskaraz ez dakitenei euskaldundu daitezen. Ildo horretan, euskaldun berriak goraipatu ditu. «Euskarak lortu badu hizkuntza bizi eta moderno irautea, euren burua euskalduntzea, 'euskaldun berri' izatea erabaki zuten/duten hainbat eta hainbat euskal herritar zein kanpotarri esker izan da», dio AEK-k. Hala, horien guztien ikur har daitekeen Andolin Eguzkitza zenduari omenaldia eginez eman zitzaion hasiera Korrika aurreko kultur ekitaldi sortari.

AEK, «nik ez, baina nire umeek badakite» bezalako jarrerei oldartu nahi zaie oraingoan. Bideoa egin du 43 euskaldun berriren adibideak bilduz -adibide eredugarriak- eta hori izan da koordinakundeak Korrikaren atariko asteotan erabili duen euskarri nagusienetakoa. Bideoan agertzen diren asko sano ezagunak dira Euskal Herrian, eta batzuek, euren burua euskaldundu ez ezik, euskaraz jardun dute gerora ere hainbat zereginetan: musikagintzan, literaturan... Beste batzuk ez dira hain ospetsuak, baina euren esperientziak esanguratsuak dira oso. Lehenengo zein bigarren multzoko zenbaitekin solastu gara, haien euskalduntze prozesuak gogora ekarriz. Euskara ikastea hizkuntza baten arauak buruan gordetze hutsa baino zerbait gehiago izan dela esan digute. Euskal Herria beste modu batez ikusten lagundu die euskarak. Euskal mundua esaten zaion horren ateak ireki dizkie.

Jose Maria Rivadeneyra, Kordobako euskalduna

Kordobako (Espainia) Jose Maria Rivadeneyra Donostiara etorri zen orain 21 urte, ikasketak berton burutzeko asmoz, eta hemen gelditu zen. Etorreran bazuen euskararen berri, baina berarentzat ezustea izan zen hizkuntza «hain bizirik egotea». Lehen unetik piztu zitzaizkion euskararenganako grina eta jakin-mina, baina ikasten hasteko erabakia atzeratu zuten ikasle garaiko diru faltak, bateko, eta Kordoban bizi behar zuen batek bere burua euskalduntzea alferrikako lana zela usteak, besteko.

Azkenik, Rivadeneyra lanean hasi zen Donostian eta euskara ikasteari ekin zion. Ez zitzaion bereziki zaila iruditu. «Ikasteko oso zaila den uste hori mito hutsa dela uste dut. Askoz zailago iruditzen zait ingelesa euskara baino. Gaztelaniaz dakien batentzat, euskararen fonetika oso erraza da. Gramatika ez hainbeste, baina...».

Xabier Montoia, usteak erdia ustel

Rivadeneyra harritu egin zuen kalean hainbeste euskara entzuteak. Xabier Montoia musikari eta idazle gasteiztarrari, berriz, aurkakoa gertatu zitzaion. Euskara ikasteaz batera konturatu zen euskaldunek ez zutela berak uste bezain atxikimendu sendoa hizkuntzarenganako. Eta horrek zanpatuta utzi zuen: «Ordura arte euskaldunak talde trinkoa zirela uste nuen, pitzadurarik gabekoa. Baina, artean euskara ikasten nenbilela, Euskal Filologian hasi nintzen Donostian -lehen lau hilabeteetan ez nuen tutik ere ulertu- eta nire ikaskideak, ia denak euskaldun zaharrak izanda ere, elkarrekin erdaraz zebiltzala konturatu nintzen. Handik gutxira joan nintzen lehenbiziko aldiz ikastolen aldeko jai handi batera -Kilometroak- eta gauza bera gertatzen zela ikusi nuen. Hogei urte daramat euskaldunez inguratuta bizitzen eta lan egiten, eta egunero ikusten dut erdara dela nagusi horiengan ere».

Euskal Herriaz gozatzeko, euskara ezinbestekoa

Gasteizkoa da, halaber, Ruben Sanchez gaztea. Hamasei urterekin hasi zen euskara ikasten, eta gaur egun AEK-ko irakaslea eta bertsolaria da. Honela gogoratzen ditu euskara ikastera bultzatu zuten arrazoiak: "Konturatu nintzen bazegoela euskarazko mundu bat, asko erakartzen ninduena, baina euskaraz jakin ezean gozatu ezin nuena. Horregatik ikasi nuen, hura galduko nuelako bestela". Sanchezen ustez, euskal kulturaren adierazpide ugari bete-betean dastatu ahal izateko ezinbestekoa da euskaraz jakitea. «Araba Euskaraz bat, sagardotegi bat... erdaldunak ere joaten dira horietara, baina ez da berdin».

Ruben Sanchezen uste bertsukoa da Caroline Phillips abeslari eta enpresari estatubatuarra. Hemeretzi urte zeuzkala alde egin zuen San Francisco sorterritik, eta bizitzaren bidezidorrek Euskal Herrira »Baiona ingurura» ekarri zuten. Ordurako bazekien frantsesez, eta hori aski izan zezakeen Iparraldean moldatzeko, baina Phillips ez dator bat halako pentsamoldeekin: «Edozein herritan bertako hizkuntzan hitz egin behar duzu, bestela ezin duzu bertako kulturan, bertako gizartean... parte hartu. Hemen euskaraz jakin gabe ere bizi daitekeela? Baliteke, baina nire ustez ez».

Korrika laguntzailea
Orain dela bi urte, Korrika 13 zela eta, AEK-k Korrika laguntzailea ekimena abiarazi zuen, garai hartan euskalduntze koordinakundeak jasan zuen erasoari aurre egiteko premiak behartuta. Aurten ere, orduan bezala, Korrikari ekiteko laguntza beharrean dagoela adierazi du AEK-k, eta horregatik eutsi dio Korrika laguntzailea kanpainari. Bertan parte hartzea erabakitzen dutenek beherapenak edukiko dituzte Euskal Herriko 300 komertziotan egindako erosketetan. 12 euro ordaindu behar dira beherapenetan parte hartzeko.

Orreagatik Bilbora
2.150 kilometrotan zehar herria eta hiria lotuko ditu hamalaugarren Korrikak. Orreagan hasiko da lasterketa, martxoaren 10ean, eta Bilbon amaituko da hil bereko 20an. Nafarroako Pirinioetako herrixka bere euskalkiari eusten jakiteagatik aukeratu dute antolatzaileek; Bizkaiko hiriburua, berriz, Euskal Herri osoko milaka euskaldunen topagune izateagatik, "eta euskarak gizarte modernoan lekua baduela erakusteagatik".
Bitartean, aurrera doa Korrika kulturala. Urtarrilaren 22an abiatu zen, Andolin Eguzkitzari Euskalduna Jauregian egindako omenaldiarekin, eta martxoaren 11ra arte iraungo du. Egun horretan, lasterketa Orreagatik irten eta biharamunean, Donostiako Atano III.ean jokatuko den pilota partidak emango dio amaiera Korrika iragartzen duen ekitaldi sortari.


Azkenak
Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Eguneraketa berriak daude