Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Indonesiako lurrikara Richter eskalan 9 gradukoa izan da

Australiako hegoaldean dagoen Tasmania irlan Richter eskalan 8,2 graduko lurrikara gertatu zen berriki; zientzialarien esanetan azken lau urteotako handiena behar zuen lurrikara honek, baina joan den astean Indiar itsasoan gertatutakoak txiki utzi du Tasmaniakoa. Izan ere, Tasmanian heriotzarik ekarri ez duen bitartean, Indiar itsasoan gertatutakoak 100.000tik gora hilotz utzi ditu. Lurrikara itsasoan gertatzeak askotan saihestu egiten ditu heriotzak, baina kasu honetan sortutako 10 metrotik gorako olatuek sarraski izugarria eragin dute, inguruko estatuetan jendea batez ere itsasertzean bizi baita.
Richter eskalak lurrikarak askatutako energia neurtzen du. Indiar itsasoan gertatutakoak 9 graduko indarra izan du eta 1900. urteaz geroztik, laugarren lurrikara gogorrena izan da.
Richter eskala, Charles Francis Richter estatubatuarrari zor zaio eta 10eko eskalan banatzen ditu lurrikarak. Gradutik gradurako igoera ez da proportzionala, esponentziala baizik eta adibidez, 6 graduko lurrikara 5 gradukoa baino 10 aldiz indartsuagoa da.


Martitzen ur-arrastoak

Science aldizkariarentzat Martitz "urteko planeta"da. Ur gaziaren eta azidoaren arrastoak topatu izanak eman dio izenburu ponpoxo hori.
Mars Global Surveyor satelite estatubatuarrean kokatutako teleskopio infragorriak Opportunity eta Spirit robotak gidatu ditu eta hauek jasotako datuekin jakinduria zientifikoa irauli dute: Lurrean bizia agertzen ari zen unean, Martitz beroa eta hezea zen eta bertan erregulartasunez lurrintzen ziren ur azidoak zeuden.
Opportunity robotak hezetasun eta lehortasun ziklikoaren arrastoak aurkitu ditu, Meridiani Planum mesetako Eagle kraterreko harkaitzetan. Spirit-ek topatutakoa lurrazpiko uren arrastoa da. Ur hauek bihurtuko zituzten, ziurrenik, sumendi-hautsak harkaitz burdinadun.
Roboten hurrengo belaunaldiak saiatuko dira harkaitz txantiloiak Lurrera garraiatzen, eta orduan jakingo da biztzarik edo honen arrastorik ote dagoen.


Lurreko telebista digitalak MPeg 4 arauaren pean

Frantziako Lehen ministro Raffarin-ek iragarri berri duenez, laster ordainpeko emisioa egingo duen Lurreko Telebista Digitalak MPeg 4 arauaren pean emititu beharko du. Orain arteko doako kateek MPeg 2 arauaren pean emititu dute eta erabakiaren inguruko eztabaida zabaldu da.
MPeg 4 teknikoki korapilatsua da eta ez da erabat eraginkorra, beraz, 2005eko irailerako kaleratu behar ziren zerbitzuak atzeratu daitezke. Gainera, doako eta ordainpeko emisioak egingo dituzten operadoreentzat bi sistemetan emititu ahal izateak eragozpen handiak ekar ditzake. MPeg Moving Picture Experts Group-en laburdura da eta hitz gutxitan esanda, konpresio-formatu bat da zeinak datu analogikoak digital bihurtzen diituen. Bertsio desberdinak daude, 1, 2, 3 eta 4 hain zuen ere, eta 4.a ahalmentsuena bada ere, hargailuak dituen eskakizunak ere askoz ere handiagoak dira. Etorkizunean segituko dugun gaia denez, hurrengo artikuluetan datu tekniko gehiago emango ditugu.


Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude