Bertso eskolak: heldutasunera iristeko ordua


2005eko urtarrilaren 09an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Irautea ez da nahiko. 20 urtetik gora dira bertso eskolak sortu zirela eta etengabeko erreleboari esker, oraindik bizi-bizirik daude. Ordea, euren ederrari begira geratu beharrean, muineko arazoak aztertzeari ekin diote Gipuzkoako bertso eskolek. Iraunkortasuna eta kalitatea gordinean neurtu dituzte. Zein herrik du ziurtatuta hurrengo 5-10 urtetako martxa? Zeren esku dago bertso eskolen iraupena? Klaseen kalitatea hobetzen ari al da? Zeren araberakoa da kalitatea?

Gipuzkoako bertso eskola denetara zabaldu dira galderak eta ia bertso eskola denek eutsi diote erronkari: bileretan bildurik, kalitatearen eta egonkortasunaren gaia lantzen ari dira »ikus koadroan diagnostiko orokorra».


Bertsolaritzako oinarrizko lana

«Bildu eta kantatu» egiten dutela da ikasleek bertso eskolaz duten irudipena. Irakaslearena, beste bat da: ondo pasatzera datorren umea etorkizuneko bertsozale, bertsolari, gai-jartzaile... bihurtzen saiatuko da. Horretarako, ikasleak motibatzen asmatu beharko du, taldean giro atsegina bideratzen eta ikasle bakoitzaren gaitasunak garatzeko bideak jartzen, metodologia eta ariketa zehatzak prestatuz.


Dedikazio urria, kalitaterako oztopo

Bertsolaritzaren etorkizunerako funtsezko lan hau, orain arte irakasleak borondatez egin izan du, orokorrean. Irakasleak autodidaktak dira eta eurek garatzen dute metodologia eguneroko jardunean, pedagogia edo irakasle ikasketak egindako gero eta bertso irakasle gehiago badago ere. Laguntzeko, Bertsozale Elkarteak gero eta mintegi eta topaketa gehiago antolatzen ditu irakasleek jakintza eta tresna gehiago eskuratu ditzaten. Irakasleak lanetik edo institutu/unibertsitateko klasetik kanpo duen denbora librearen araberakoa da klasea prestatzeko hartzen duen denbora, eta honek eragin zuzena du eskaintzen duen kalitatean. Bertso eskolen kalitatea irakasleen denbora librearen araberakoa izatea muga handia da hobetzeko. Hiztegi errimatua dela, grabazio eta liburuak, unitate didaktikoak... Prestatzeko denbora hartuz gero, klase magistralak emateko materialik ez da falta egun.

Bestalde, irakasleak kanpora ikastera joaten direnean edo lana aurkitzen dutenean, bertso eskoletara iritsi ezinda aurkitzen dira sarri. Hainbeste urtean Zarauzko bertso eskola eraman duten Pello Esnal eta Rosa Lertxundirena bezalako salbuespen miresgarriak salbu, irakasle gehienek 3-5 urte artean irauten dute. Beraz, esperientzia metatzean utzi eta beste berri batek hasieratik heldu behar izaten dio irakasle lanari.


Egonkortasuna kolokan

3-5 urtez behin irakaslea aldatu beharrak ez du bertso eskolaren epe luzeko proiektua garatzen asko laguntzen. Bertsolaritza irakasle asko ez dagoenez, sarri ordezkorik bilatu ezinda geratzen dira bertso eskolak, eta irakasle faltagatik itxi den bertso eskolarik ere bada.


Elkarlana abiatu dute bertso eskolek

Bertso eskolen egonkortasuna ziurtatuko duen antolaketa diseinatzea da kontua. Era berean, antolaketa hori kalitatea etengabe hobetu dadin bideratu nahi dute irakasleek. Horretarako elkartu dira Gipuzkoako bertso eskoletako ordezkariak. Eta pixkanaka, gogoeta zabaltzen ari da Euskal Herriko beste lurraldeetara. Talde lana, horra hartu duten abiapuntua. Bertso eskola bakoitzak bere izaera du, bakoitzaren egoera desberdina da eta bertso eskola bakoitzak du erabakia, baina arazoak elkarrekin konpontzeko bildu dira, denen indarrak koordinatuta bakoitzaren egoera hobetzeko. Diagnostikoa egiteko eta irtenbideak eztabaidatzeko bertso eskola bakoitzeko ordezkariak bildu ondoren, hainbat irakaslek mugimendua gidatuko duen taldea osatu du eta hamabostean behin biltzen da talde hau. Parte hartu nahi dutenei irekita dago eta erabaki nagusiak hartzeko bertso eskola denak elkartuko dituen bilerak egitea aurreikusten dute.


Erantzun beharreko galderak

Egungo egoerari zuloak ikusi zaizkio, eta antolatu beharra mahaigaineratu da. Antolamendua diseinatzerakoan, orain arteko balioei eusteko hainbat galdera erantzun beharrean daude: nola eutsi bertso eskola bakoitzaren nortasuna eta autonomiari, nola lortu irakasleen funtzioa orain bezain aktiboa eta sortzailea izan dadin...

Bertso eskolak egonkortzeak eta kalitatezko eskolak emateak eskatuko duen lanak profesionalizazioa planteatu du. Herri mugimendua eta lan profesionala uztartzeak ekartzen dituen kontraesanak ere mahaigaineratu dira. Bestalde, bertso eskoletan ez da formula berria profesionalizazioarena. Iparraldean, esaterako, urte batzuk badaramatzate, eta ondo egindako lanaren emaitzak bistakoak dira. Zorionez, egungo irakasleek ez dute egun batetik bestera beste norbaiten esku utzi nahi bere herriko bertso eskola, eta askok etorkizuna funtzionamendu profesionala dela aurreikusi arren, pausoak pixkanaka eta ondo neurtuta eman nahi dituzte.


Aurtengo egitasmoa

Bertso eskolen mugimendua egituratzeko diseinu bat aurkeztu zen iaz. Proposamen hori eztabaidatzea eta funtzionamendua zehaztea izango dira hurrengo urratsak. Eztabaida hau Euskal Herri osora zabaltzea oso aberasgarria litzateke, Euskal Herri osorako diseinua adosten hasteko. Koordinazio lanak egitea jarri du helburu Gipuzkoako bertso eskolen taldeak 2005erako, bertso eskolen harreman sarea osatzeko. Praktikan elkarlanean hasteko, Bertso Eskolen Eguna egingo da aurten »lehen aldia da Gipuzkoan», eta bertso eskolen ariketak bildu eta banatuko dira.

Oraindik dena dago martxan jartzeko, baina gogoeta honek dagoeneko lortu du irakaslerik gabe zeuden 5 herritan -Arrasate, Tolosa, Eskoriatza, Aretxabaleta eta Goierri- bertso eskolak sortzea edo arazo beragatik larri zebilen aurreko bertso eskolari jarraipena ematea.


Azkenak
Sustrai Erakuntzak salatu du enpresa batek Nafarroako lau eremutan kobre meategiak ireki nahi dituela

Fundazioaren arabera, Aguilar de Codes eta Sorlada artean, Villamayor de Monjardinen, Villlatuertan eta Kasedan ustiatu nahi dute kobrea. Iberian Copper SL izan da Nafarroako Gobernuari lau eremu horietan prospekzioak irekitzeko baimenak eskatu dizkion enpresa. 


Ehunka herritar elkarretaratu dira Hernanin San Joan gaueko eraso arrazisten kontra

Hernaniko Txosna Batzordeak azaldu duenez, gutxienez hiru eraso arrazista izan ziren herrian ekainaren 23ko gauean, eta horren harira zabaldutako “bulo eta gezur arrazistak” salatu ditu. Udalak ere adierazpen instituzionala onartu du gertaturikoa gaitzesteko. Amher... [+]


Sánchezen NATOko tratuak hautsak harrotu ditu zenbait estatu kideren artean

Asteazkenean bozkatuko dute NATOra bideratutako diru kopurua, eta Pedro Sánchez Espainiako presidenteak kuoten igoeran lortutako salbuespenak haserrea piztu du AEBetako eta Europako zenbait herrialdetako gobernuetan.


Galdakao-Usansoloko eta Gernika-Lumoko ospitaleetako “prekaritatea” salatu du ESK-k

Sindikatuak adierazi du bi ospitale horietan behin-behinekotasunean daudela langile gehienak, eta ordezkapenak ez direla bermatzen; ondorioz, langileen lan-karga areagotzen dela. Gehitu du larrialdi zerbitzuetan “gainkarga” dagoela.


2025-06-25 | Castillo Suárez
Alferrikako bidaia

Lehengoan batera elkarrizketatu gintuzten Gonzalo Hermo poeta galiziarra eta neu. Kontatzen nion niri ere gustatuko litzaidakeela esatea nire aurrekoak marinelak izan zirela, baina nire familian denak dira galdatzaileak. Gainera, eremu industrial batean bizi naiz, itsasotik... [+]


Ey, ey... Turismo kolonialaren bonba lehertu duela bad Bunnyk

Reggaetonarekin eta antzekoekin, musika estilo bat ez ezik, Puerto Ricok beste ideia bat zabaldu du mundu osora: turistifikazioaren eta iragan kolonialaren artean dagoen lotura estua. Milioika jarraitzaile dituen Bad Bunny artista da mezu horren bozgorailu. Azken diskoan Jorell... [+]


2025-06-25 | Onintza Enbeita
Oihana Bartra. Bertsolaria
“Bertsolaritzan ere badago aurrerapenaren kontra dagoen korronte erreakzionarioa”

Lau urtero hiru txapelketa jokatzen ari da Oihana Bartra Arenas azken hogei urteetan. Bertsolaritza lehia baino gehiago dela jakitun da, baina lehia uzteak ekar lezakeen amildegiak beldurra ematen dio.


Israelek gerra hasi eta Mendebaldeak babestu

Wesley Clark AEBetako jeneralak azaldu zuen moduan, 2001eko plana zen bost urtetan zazpi herrialde hartzea: Afganistan, Irak, Somalia, Sudan, Libano, Siria eta Iran. Ez dira bost urte izan, baina denak, azkena Siria, erori dira, Iran izan ezik.

Iranek erasoak Sirian, Iraken... [+]


Oporrik ez elkartasunari

Prekaritateak prekaritate, Euskal Herriko ezkerreko militanteak, oro har, ez gara txarto bizi. Udako oporrak dira horren adibide, asko baikara atseden plan bikaina dugunok; ikastaldi aroko gure ekologismoari, ordea, keroseno kiratsa dario. Zein baino zein hegaldi garestiagoak... [+]


Ezusteko bila

Madrilgo presidente Ayuso faxistak itsuskeria egin dio EAEko lehendakari Pradalesi, euskaraz aritu delarik, harrokeriaz, aldibereko itzulpen sistema erabiltzeari uko egin eta alde eginda. PPko senatari batek ere “txorradatzat” hartu du “hogei... [+]


Mizgin Ronak
“Turkierak hautsi zuen nire pertsona”

Egungo kurduerazko idazle esanguratsuenetakoa da Mizgin Ronak. Zortzi liburu ditu idatzita, bost eleberri eta hiru olerki liburu. 16 urte zituenean ihesera jo zuen, eta urte eta erdiren ondoren haren jaioterrian atxilotu zuten, Diyarbakirren. 1992an, 18 urte besterik ez zituela,... [+]


2025-06-25 | June Fernández
Meloi saltzailea
Persepolis

Irango hiru gune nuklearrei eraso diete AEBek pasa den asteburuan. Donald Trump eta aiatolaren arteko pultsuan eta Netanyahuren rolean zentratu dira hedabideak albistea ematerakoan, ez ordea bertoko zein diasporako herritarren larritasunean: Teheranetik ihes egiteko bultzakada,... [+]


Eguneraketa berriak daude