Amona Txantxona


2004ko azaroaren 14an

Kultutik, kultu erotik, ote dator kultura? Batzuena bai. Babarruna adibide. Urtetako gose-zuloa berdindu diguten baba eta aza ia ia abandonaturik ditugun artean, urrutitik, Indietatik, laurehun bat urte exkax, berdantzart alegia, ekarri berria den babarruna indaba aldarezale xurien ikono da. Kultur kultu ederra geurea… Babarruna munduari biraka ari da, gu, gure kultura eta gure eromenak bezalaxe. Ekialdeko Indiatik mendebaldekoetara eta handik ekarria… Hemendik nora ote doa? Auskalo...

Kultuak kultu, putzez berotzen digu negua, baba bailitzan, babarrunak. Udaberriko ziza zozoa, botikatutako ardo saldoa eta abarrekin batera, ahotik uzkirainoko azal sentiberen bide eder horren gozagarri, igande eta jai egunetako gurgaia bihurtua da babarruna batzuentzat, mezaren pare. Puzkargilea, moko finenen eta patrika beroenen ikur...

Babarruna biltzen amaitu dugun sasoi honetan, kuiak oparo eta arbia mardul datorren arta-babarrun sailari begira, Berdiletzako gure amona zenak urtero berritzen zigun istorio bat zaharberrituko dut. Heredatutako obligazio eder… Berrogei bat baserrik osatzen duten herrian, jendearen miserikordiatik bizi omen zen "Amona Txantxona". Ez etxe, ez lur, ezin sororik izan. Uztazkeneko lekari beteko zoramenean babarrun soroari bildualdiak, bizpahiruak, eman ondoren hor dator etxez etxe Amona Txantxona, bakoitzaren babarrundiari azken bisita egiteko baimen eske. Soroetako parda eta arto-zuztarretako aihen eta hosto arteko kondar horiekin pasatzen omen zuen negua. Ez zuten bada, ustez behienik behin, leka asko utziko bildu gabe gose garai haietan, baina atso zaharra goseago eta bista zorrotzago. Urdai, odolki, saiheski eta sakramentu txoro askorik gabeko babarrunak izango ziren haiek… aza bai izango zuten. Aza beti izango da gure lagun, baita azaburuenarena ere.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude