«Oinak lurrean ditut. Betiko bizimodua egiten dut. Izan ere, gero eta gorago igotzen bazara, erorikoa gogorragoa izan daiteke. Ezagutu ditut horregatik eguneroko bizitza errealera moldatu ezin izan dutenak. Niretzat hau parentesi bat da, eta ez da komeni botere honekin »txikia izan arren» mozkortzea. Boterearen erotikoa niretzat politikaren bidezko gauzak egitea da, ez bakarrik egin daitekeela esan, ostera, praktikara eraman behar da zure zantzua utziz. Egiteko hau edozein artistaren kasuarekin alderatzen dut, nork bere obra egin behar du zerbaiten alde. Kasu honetan ni nire herriaren alde ari naiz. Gainerakoa parafernalia besterik ez da».

Egia da. Euskadiko alderdi sozialista ez bada gauza hau bezalako neurri baten aurka zerbait egiteko, esango didazu zer eragina duen PSOEren baitan. Hau da, lantegiaren itxiera saihesteko gauza ez bada, zertarako, adibidez, «Patxi Lopezek lehendakari» eslogana? Zertarako hainbeste ministro hara-hona? Zertarako, La Naval ontziola ixteko bada?

Alderdien arteko harremanak eta bilerak izatea beharrezkoa da edonola ere. Bideak irekita izan behar ditugu eta horrek ez du kentzen bakoitzak zorrotza izatea bere agerpideetan eta juzkuetan. 6.000 familia daude angustiak eta larrialdiak jota. Beren lanpostuak arriskuan dauden une honetan gogorrak eta zorrotzak izan beharra daukagu. Beraz, PSErekiko irekita gaude, baina desadostasunak oso handiak dira, ez dago bien arteko sintoniarik edo elkar ulertzerik.

«Ez bazara gauza La Navalen itxiera eragozteko, utz ezazu bertan behera lehendakaria izan nahi hori». Boterean dagoen alderdi bateko lehendakari gai batek ezin badezake ezer egin, zertarako aurkeztu?

Egoera hau gobernu honen izaeraren isla da: zarata asko eta intxaur gutxi. Irriak eta itxurak, baina benetako deus ez. Azkenean, ez terrorismoaren aurkako politikan ez politika industrialean PSOEk ez du politika errealik planteatu. Espainiako gobernua Zapateroren irriarekin eta bere hurbileko hedabideen laguntzaz ari da lanean, eta aurrera doa, atzera begiratuta Aznarren esperientzia geratu delako. Hau da, Aznarren iraganeko politikak edozer gauza on bihurtu du.

Gustatuko litzaidake euskarri politikoak izatea, auzia bideratu eta konpondu ahal izateko bitartekoak izatea. IU gobernuan balego ez litzateke hau gertatuko. Baina tira, martxoaren 14an PSOEri botoa eman ziotenek galdetu behar liokete beren buruari ea hura ote zen ezkerretik eman zitekeen boto egokiena. Guk esaten genuenez, IU bilduko zuen ezkerreko gobernu bat behar zen, gobernuak ezkerreko politika bat berma zezan. Espero dezagun jendeak horri buruz gogoetatzea. Guk mobilizazioa bultzatuko dugu eta gauden instituzioetan ekimenak planteatuko ditugu La Naval itxi ez dezaten. Eusko Jaurlaritzan ere saiatuko gara zeregin horretan, baina giltza PSOEren gobernuak dauka.

Hainbat arrazoi dago. Bat kanpokoa, sistema bipartidistak eragindakoa. Sistemak azpiegitura politiko albait erosoena muntatu du, alternatzian oinarritua. PP eta PSOE txanpon bereko aurpegiak dira, osagai eta ñabardura ezberdinak dituzte, baina gai funtsezkoetan PSOEk ez du sistema kapitalista kuestionatzen, eta deserosoak zaizkion indarrak kanporatzen saiatzen da. Hasteko, hedabideen bitartez egiten du hori. PPk eta PSOEk estatuko hedabide indartsu guztiak kontrolatzen dituzte. Zaila da politika egitea zure iritziak gizartearengana zabaltzen dituen hedabiderik gabe. Beste arrazoi bat boto baliagarria da, ziklikoki errepikatzen dena, 1982an gertatu zen Felipe Gonzalezekin, eta orain, berriz, Zapaterorekin gertatu da. Martxoaren 14an PP gobernutik kanpo geratu zen eta IU erabat txikituta. Baina hori aldatuko da.
Badaude barne arrazoiak ere. Barne zatiketak izan dira iraganean. IU geroz eta pluralagoa bada indartsuagoa da, baina aniztasuna sorrarazi zuen jendea kanporatua izan da, irudi kaskarra sorrarazi duena. Ondorioz, sektore batzuek politika sektarioa praktikatu dutelako hainbat sektore kanporatu dira edo joan dira. Aldi berean, IUren proiektu irekian sinesten ez duen hainbat kide oztopo dira. Kide hauek ez dute sinesten XXI. mendeari begira ezker ireki bat eta anitza osa dezaketen mugimendu ekologikoetan, mugimendu baketsuetan, globalizazioaren aurka eta nazioarteko harremanetan ari diren mugimenduetan. Azaroaren bukaeran izanen dugun biltzarrean horiek guztiak argitzea espero dut, eta sektore horiek »orain ez bezala» IUren zuzendaritzaren giltza ez izatea ere espero dut.

Javier Madrazo Lavin (1960, Riaño; Santander) bilbotarra da; bertan bizi da 1961etik. Ezkondua eta bi seme-alaba ditu. Deustuko Unibertsitatean filosofian lizentziatua. Bilboko Zurbaranbarri institutuko irakaslea da, eszedentzian gaur egun. 1986an EBn afiliatu zen. Gesto por la Paz mugimenduaren eta Bakea Orain plataformaren sortzaileetako bat izan zen. 1995ean EBko koordinatzaile nagusia izendatu zuten, 1999an berretsiz. 1994tik legebiltzarkidea da Gasteizko ganbaran. 1994. eta 1998. eta 2001. urteetan lehendakari gaia izan zen EBren izenean. Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gai Sozialetarako sailburua da. Datozen hauteskundeetan ere lehendakari gaia izanen da Ezker Batuaren izenean.