Euskal upeltegien modernizazio prozesuak zenbait kasutan inbertsio berezi handia egitea ekarri du, izen handiko arkitektu garrantzitsuengana jo baita arkitektura garaikidea ardoaren negozioaren zerbitzura jarri eta negozio horri balio erantsia emateko. Upeltegiak ez dira soilik Errioxako ardo onak ekoiztu, biltegiratu, ondu eta zahartu, eta babesteko tokiak. Aldi berean upeltegiak turistentzat erakargarriagoak izatea da helburua. Turistek ardoa nola egin eta ontzen den ikusi ahal izatea da asmoa; are gehiago, bertako jakiekin batera dastatzeko eta nahi izanez gero upeltegian bertan egindako hotelean egun batzuk pasatzeko aukera ematea.

Upeltegien euskal sektoreko dinamika berri horren adierazgarri ditugu Santiago Calatrava arkitektuak Arabako Errioxan eta Rafael Moneo tuterarrak Nafarroakoan gauzatu dituzten bi proiektuak eta ardoaren Gugengheim-a izango den beste proiektu bat, hain zuzen ere bilbotar-amerikar museoa diseinatu zuen arkitektu berbera Elciegon egiten ari dena eta 2005eko lehenengo seihilekorako bukatuta egongo dena.


Bodegas y Bebidas, SAren Ysios upeltegia Laguardiako lurretan dago. Hegoak irekita dituen hegazti baten itxura duen eraikin ausarta da. Santiago Calatrava arkitektu valentziarrak diseinatu zuen, besteak beste Bilboko itsasadarrean dagoen eta bere izena daukan Zubi Zuria eraiki zuen berberak. Lehengo urtean inauguratu zuten upeltegia. Burdin Aroko La Hoyako trikuharriez betetako ingurutik zenbait ehunka metrora, hantxe dago YSIOS, monumentua, aro garaikideak egindako ekarpena bailitzan. Kurbetako okerguneek (oinetik teilaturaino) kontrastea egiten dute bizkarra estaltzen dioten kareharrizko haitzen ertzekin. Atentzioa ematen du aluminio, hormigoi, putzuetako ur eta fatxada nagusia estaltzen duen zedrozko egurrak egiten duten materialen arteko jokoak.

Upeltegiak bi horma ditu, iparraldekoa eta hegoaldekoa, 196 metroko luzerakoak, bata bestearengandik 26 metrora. Horien gainean aluminiozko teilatu hozkatua dago, habez osatutako egitura batek eutsita. Habe horiek izei nordikoaren egurrez egindako habe ijeztuak dira, 32 metroko luzera dutenak eta erdialdean 42 metrora iristen direnak. Erdialde horretan bertan dago aurrera ekarritako ataria, hau da, eraikinaren sarrera nagusia. Bertatik sartzen da beheko solairuko egoitza sozialera eta lehenengo solairuko 42 pertsonentzako jantokira ere. Jantoki horretatik, gainera, Laguardiaren ikuspegi bikainaz goza daiteke. Upeltegia barrutik banatzeko, upeltegiek bete beharreko baldintza hartu du kontuan Valentziako arkitektuak: ardoa egiteko argi gutxi egotea. 4.000 upelentzako lekua izan arren, orain 2.000 bakarrik dituen erdiko solairura besterik ez dira sartzen bi beirateetan jarritako iragazkiek ahuldutako eguzki izpi apurrak. Era berean, etengabe 16 °ko tenperaturi eta %80ko hezetasunari eusten dion klimatizazio sistema bat dauka.

Haroko CUNE upeltegiak uztailaren 1ean inauguratu zuen Philippe Maziéres arkitektu frantsesak diseinatutako Laguardiako upeltegi berria, bere 125. urteurrena ospatzeko. Arkitektu hori ospetsu bihurtu zen Frantzian zenbait upeltegi (Chateau Margaux edo Chateau d'Yquem) eta Ribera de Dueron beste bat (Hacienda Monasterio) eraikitzen egindako lanarengatik.


Egaren ondoan, Estellerria eskualdean, beste upeltegi bat dago, 2002ko martxoan inauguratua. Rafael Moneo arkitektu nafarrak 1647tik ardogintza eta mahastigintzari lotuta dagoen Chivite familiaren oinordekoentzat egindako lana da. Moneo bere proiektua ingurunera egokitzen saiatu da. Guztira 300 hektarea dauzkan sailean eraikitako zatia ibaiaren bihurgune baten eta arteez betetako hegi baten artean biltzen da. Moneok Arinzanoko jaurerriko hiru eraikin zahar berezienak zaharberritu ditu: XIII. mendeko dorre-jauregia, leinu etxea; Tourseko San Martinen eliza, estilo neoklasikokoa eta Iruñeko udaletxe zaharretik eraman omen zituzten zenbait estatua dauzkana; eta XVIII. mendeko etxetzar bat, bisitarientzat prestatu dena.

Maila desberdinetan baina bata bestearen jarraian jarritako hiru gorputzek osatzen dute upeltegia. Gorputz horiek egunsenti koloreko pantaila diskretu bat marrazten dute atzean. Bi gune dira aipagarrienak: Dastaketa-areto eta museo moduan erabiltzen den aretoko begiratokia da lehenengoa, jaurerria albotik enmarkatzen duen beirategi angeluzuzen handi ausarta, begiratzerakoan koadroaren ertzean bertan kokatuta egotearen irudipena ematen duena. Ardoa ontzeko nabea da bestea. Bertan, soiltasun zurrunena liluragarri bihurtu du Moneok, hormigoi eta egur noblea bakarrik erabiliz. Erdiko zutabeek jasotzen dituzte teilatuari eusten dioten habeak. Zutabe horietako bakoitza eskultura fin eta minimalista bat da, eta guztien artean harrizko zumardi bat otsatzen dute. Bere oinetan, mahats mordoak bezala antolatuta daude urteak joan eta urteak etorri Chivite ardorik bikainenak ontzen dituzten haritzezko 2.500 upelak.