Europako Batasunaren historia


2004ko apirilaren 04an

PARISKO ITUNA (1951)
Urtebete lehenago, Robert Shuman Frantziako atzerri-arazoetako ministroak Frantziak eta Alemaniak ikatza eta altzairua elkarrekin produzitzeko beharra aitortu zuen, bi herrien arteko mendeetako lehia geldiarazteko. Parisko Itunak Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Batasuna sortu zuen, Europaren eraikuntzaren ernamuina.

ERROMAKO ITUNA (1957)
Oraingo Europako Batasunaren iturburua da. Orduan jaio ziren Batasun Ekonomikoa eta EURATOM, Energia Atomikoaren Europako Batasuna, eta batzarrez, batzordeez, ministroen kontseiluez eta justiziako auzitegiez hornitu zituzten. Italiak, Frantziak, Alemaniak, Belgikak, Holandak eta Luxemburgek izenpetu zuten ituna.

LEHENBIZIKO HEDALDIA (1973)
Danimarka, Britainia Handia eta Irlanda sartu ziren.

EUROPAKO SISTEMA MONETARIOA (1979)
"Europako sugea" esan izan zaio. Inflazioa kontrolatzeko, %2,25era mugatu zuten moneten fluktuatzeko marjina. Euroaren urrutiko iturburua da.

BIGARREN HEDALDIA (1981)
Grezia sartu zen Europako Batasunean.

HIRUGARREN HEDALDIA (1986)
Espainia eta Portugal sartu ziren.

EUROPAKO AKTA BAKARRA (1986)
Europako Batasunaren izaera demokratikoa indartu zuen, zeren botere berriak eman baitzizkion Europako Parlamentuari eta handitu egin baitzituen Batasunaren jardun-eremuak »ingurumena, ikerketa eta garapena». Barruko merkatua sortzeko asmoa ikustarazten du.

DELORS PLANA (1988)
Jacques Delors Europako Batzordeko lehendakaria buru zela, adituen batzorde batek plan bat zehaztu zuen barruko merkatua erdiesteko, kapitalen zirkulazio librerako eta ekonomiaren konbergentziarako.

EUROPAKO BATASUNA (1992)
Maastricht-eko Itunak bultzatu zuen Europako instituzioen erreforma handiena. Europako Batasunak ordeztu zuen ordura arteko Europako Ekonomia Batasuna, eta batasun monetario erabatekoa eta moneta bakarra ezarrarazi zituen pixkanaka. Indartu egin ziren kohesio ekonomikoa eta soziala, orobat Europako hiritartasunaren kontzeptua, eta ugaldu egin ziren Batasunaren jardun-eremuak.

SISTEMA MONETARIOAREN KRISIA (1993)
Mugimendu-multzo espekulatibo batzuk tarteko, zeharo airean gelditu zen Europako moneten estabilitatea. Haiei aurre egiteko, duda-muda gehiegitxorekin ibili ziren Europako gobernuak, eta, azkenean, banku zentralen interbentzio drastikoek eta debaluazio jeneralizatuek irauli zuten egoera.
t LAUGARREN HEDALDIA (1995)
Austria, Finlandia eta Suedia egin ziren kide.

AMSTERDAMEKO ITUNA (1997)
Maastricht-ekoa baino apalagoa da. Europako Batasuna herritarrengana hurbiltzea du lehentasun nagusi. Segurtasunean, enpleguan, atzerriko politikan, defentsan eta Europako instituzioen legitimitatean lortu ziren akordioak. Ekialdeko herrien integrazioa prestatzen ahalegindu ziren, baina ez zuten lortu.

BATASUN MONETARIOAREN AITZINDARI (1998)
Bruselako Europako Kontseiluan erabaki zuten zein herri izango ziren batasun monetarioko kide: Alemania, Austria, Belgika, Espainia, Finlandia, Frantzia, Holanda, Irlanda, Italia, Luxemburg eta Portugal. Hastapenean, kanpoan geratu ziren Danimarka, Erresuma Batua, Suedia eta Grezia (Grezia 2001ean inkorporatu zen).

BOTERE-BANAKETA BERRIA (2001)
Nizako Itunak ezarri zuen Europako erdialdeko eta sartaldeko herriak kide egindakoan EBk izango duen boterea banatzeko sistema.

EUROA ZIRKULAZIOAN (2002)
Euroa 2002ko urtarrilaren 1ean hasi zen zirkulatzen Europako monetaren eremu osoko moneta legal bakar gisa.

BESTE HEDALDI BAT (2004KO MAIATZAREN 1A)
2004ko maiatzaren 1etik aurrera Polonia, Hungaria, Txekiako Errepublika, Eslovakia, Eslovenia, Estonia, Letonia, Lituania, Zipre eta Malta sartuko dira EBean.


Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude