Anjeles Iztueta: «Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da»

  • Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak bere alderdiaren (EAren) printzipioekin guztiz bat egiten zuela eta duela azpimarratu digu. Hori erantzun digu EAko kongresua zela-eta sortutako tira-biretan sailburu kargua kolokan ikusi al zuen galdetutakoan. Hezkuntza Sailean kargua hartu zuenetik taldeak ausardiaz lan egin duela nabarmendu digu; 0-3ko haurren aferarekin, inmigrazioaren inguruko gaiekin, Euskal Herriaren Historiari buruzko hautazko ikasgaiarekin... ausartu direlako lortu dutela Unibertsitate Legea ere azpimarratu digu. Berak dioenez, ez da «hitz egin, hitz egin eta ez egin» horietakoa: «asko kostatako proiektuak dira guztiak, baina tapa-tapa-tapa gauzak lortzen ari gara». Satisfazio izugarriarekin eta lasai aurkitu dugu, orain arteko trumoiaren erdian (elkarrizketa M11 baino lehenagokoa da) Euskal Unibertsitate Legeaz hitz egiteko prest.
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Euskal Unibertsitate Legea onartu berri du Legebiltzarrak. Lege horren gainetik dago ordea, Espainiako Gobernuaren LOU legea. Lege berriak bide laburra izango duenaren beldurrik ez al duzu?
Guztiz lasai gaude. Legea onartu eta hurrengo egunean Madriletik adierazi zuten helegitea jarriko ziotela legeari. Legearen artikulu batekin sartzen ziren, onartuz legea ez zutela irakurri ere egin. Guztiz kanpaina mediatikoa zen, ikasle presoek ikasteko duten eskubidearekin sartzen ziren. Helegitea jarri gabe dago, kanpaina mediatikoa zen eta horretan gelditu da. Lege hau ez dugu Madrilgo legearen aurka egin. Gure planteamendua hauxe izan da: dagoen legedia dago, gure gizarteak eta gure unibertsitate sistemak behar duen legea ikusi eta gure beharrei erantzungo dien legea egingo dugu, beti ere, zirrikitu guztiak aprobetxatuz. Legea gaur egungo legediaren barruan dago, baina aprobetxatzen dira zirrikitu guzti-guztiak. Helegiteren bat gainera erortzen bazaio ere, ondo egindako legea denaren ziurtasunak lasaitasuna ematen digu. Legea ez dugu egin urtebete edo birako, urte batzuetarako baizik.

Guztion legea dela esan duzu, guztien artean egin delako, nahiz eta hirukoaz gain beste inork baietzik eman ez. Alderdi politiko bakoitzak zein ekarpen egin dio legeari?
Guztion legea dela esaten dugunean esan nahi da guztiona dela eta inorena ez dela. Batetik, unibertsitateko hainbat talderen ekarpenak daude. Unibertsitateari garrantzia eman nahi nioke, zeren lege hau unibertsitateko komunitatearentzat egindakoa da. Alderdi politikoei dagokienez, noski, Eusko Alkartasunak zuzendutako legea da, beraz, gure kutsua handia da, gure printzipioak daude. Gero, lehenengo adostasuna EAJrekin eta IUrekin izan dugu. Beste alderdiek ere beren ekarpenak egin dituzte. Baina ez hori bakarrik, ponentzia fasean eta Legebiltzarrean PPk ekarpenak egin ditu eta baita PSOEk eta Sozialista Abertzaleak-ek (SAk) ere. Beraz, alderdi guztiek daukate beren zatia lege honetan.

Zer nabarmenduko zenuke alderdi bakoitzaren ekarpenetatik?
PSOEk ikerketa karrerari ekarpenak egin dizkio, ikerketarako kontseilu berri bat (Zientziaren Euskal Kontseilua) sartu da baita ere. SAk euskararen atalean egin du ekarpen gehien eta baita irakasle kontratatuen egonkortasuna bermatzeko alorrean ere. PPren ekarpena unibertsitate publikoari indar gehiago emateko sisteman izan da.

Iparraldea eta Nafarroa nola hartu ditu kontuan legeak?
Legearen ekarpenik handienetakoa Euskal Unibertsitate Sistema da. Sistema horretan oraingoz Euskal Herriko Unibertsitatea, »handiena eta pisu gehien daukana» Deustuko Unibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatea daude. Sistema hori osatu edo zabaldu daiteke, bere garaian, beste unibertsitate batzuekin batera. Beste unibertsitate bat sistema horretan sartzearen eskuduntza Eusko Legebiltzarrak izango du. Aipatutakoa aurrerapen handia da, baina sistemaren barruan legeak badauka printzipio bat, eta hauxe dio: beste erakunde unibertsitarioekin harremanak sustatuko dira euskara eta euskal kultura lokarri direnean. Zer-nolako harremanak? Irakaskuntzan, ikerketan eta ikasle-irakasle edo ikerlarien arteko harremanak trukatzekoan. Hori gauzatzeko Euskadiko Unibertsitate Kontseilua sortu da. Beraz, nazioarteko sare bat sortu dugu. Baina legeak dio lehentasunezko harremanak izango ditugula Euskal Herrian kokatutako unibertsitateekin. Berdin da euskara eta euskal kultur gaietarako edo fisika gaietarako.

Euskal adarraren garapena abian da, baina ez al doa motelegi?
Legeak bi printzipio azaltzen ditu oso argi. Lehenengoa: euskara bermatu behar da unibertsitate sisteman. Bi hizkuntza ofizial ditugu, baina gurea (euskara) bermatu behar da. Ekintza positiboak behar ditu euskarak, bien artean ahulena delako. Bigarren printzipioa: euskaraz ikasteko eskubidea dauka edozein ikaslek. Horietaz gain, euskal lerroentzako kontratazioa bermatzen du legeak.

Elebitasunaz gain eleaniztasuna nabarmentzen duzu Europari begira.
Europa legearen muina da. Europako unibertsitate esparrua sortzen ari da eta helburua da Euskal Unibertsitate Sistemak hor jokatzea. Europan jokatu behar badugu Europako hizkuntzek gure unibertsitate sisteman egon behar dute. Hor planteatzen da eleaniztasuna. Baina kontuz, aurrena elebitasuna ziurtatu behar da eta hortik eleaniztasunera joan behar dugu.

Europan unibertsitate esparruaren batasuna 2010. urterako aurreikusi da. Zehaztu itzazu homologatu beharko diren ezaugarri batzuk, mesedez.
Lehenik, Boloniako Adierazpenak dio Europan tituluak akreditatuta egongo direla »kolpe batez ez da hori egingo». Beraz, titulazioak gure unibertsitate sisteman eta baita Europan ere balioa izateko moduan egingo ditugu. Bigarrenik, ikerketa proiektuak Europa mailan planteatuko dira. Hirugarrenik, gure ikasleek hemen egin ahal izango dute ikasketen zati bat eta beste zati bat Europan.
Hiru mailatan izango du eragina Europan sartzeak: ikasle, irakaskuntza eta ikerketa esparruan.
Finantziazioari dagokionez, 2010. urterako helburu bat jarri du Europak: Barne Produktu Gordinaren % 3 inbertitu behar dugu zientzia eta teknologian. EAEn BPGren % 1,5ean gaude eta zientzian 0,26 erabiltzen dugu. 2010. urterako azken datu hori laukoiztu nahi dugu. Kontuan izan behar da zientziaren alorra unibertsitate sisteman jorratzen dela eta, batik bat, EHUn (%90). Datozen urtetan diru iturriak asko gehitu beharko dira. Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da.

Europaranzko norabideak ez al du unibertsitateak pribatizazioaren bidea hartzea eragingo?
Ez. Sisteman hiru unibertsitate daude. EHUk du pisu gehiena eta gero ere horrek izango du pisu handiena. Kontuan izan behar dugu ordea, diru iturriaren %85 zergetatik datorrela eta %15 matrikuletatik. Gure unibertsitate publikoa oso da publikoa. Lege berriak dio: finantziazioa bai, baina helburu jakin batzuekin, alegia, kalitatearekin »gestioan, irakaskuntzan eta ikerketan».

Diru publikoaz gain bestelako diru iturriak lantzea aurreikusia al dago?
Pixkanaka-pixkanaka EHUk beste diru iturri batzuk hartzen joan behar du. Unibertsitate eta enpresen arteko harremana bultzatu behar da.
Gizarteak gure unibertsitate sisteman dagoen potentziala ezagutu behar du. Unibertsitatean ikertu eta irakatsi egiten da eta askorentzat irakasteko tokia da soilik. Azken urteetan berebiziko lana egin da unibertsitatea osatzen, jendea prestatzen eta orain hori gizartera hurbildu eta Europan sartu behar dugu. Dirua errazago jarriko genuke unibertsitatearen garrantziaz kontziente bagina.

Pello Salaburu errektore ohiak iritzi artikulu bati Unibertsitate abandonatua izenburua jarri dio. Gizarteak abandonatua, alegia. EHUrekiko indiferentzia hori dagoela uste al duzu herritarren aldetik?
Gizarteak ez dauka abandonatuta, baina unibertsitateak ahalegina egin behar du bere lana gizarteratzeko. Sentsibilizazio lana egitea falta da, gizarteak ez du ezagutzen unibertsitatea eta unibertsitateak herrigintzan izugarrizko garrantzia dauka.

Irakasleak kontratu laboralak eskatzen ari dira behin eta berriz funtzionario figuraren aurrean. Nola jaso du gai hori legeak?
Urte askoan konpondu gabeko gaia izan da. Lege honekin kontratazio bidea irekita geratzen da, irakaskuntzarako zein ikerkuntzarako. Funtzionarioen bidea eta kontratazioen bidea parekoak dira. Kontratazio bidetik maila guztiak igo daitezke. Lehen esan dut EHU gizarteak ordaindutako unibertsitatea dela eta, beraz, hemengo irakasle eta ikerlariak izango direnak hemendik bideratuko ditugu. Berebiziko garrantzia dauka horrek.

Espetxe legea aldatu eta euskal presoak EHUn ikasi ezinda geratu ziren. UNEDen ikasteko aukera eman zaie. Zuk EHUn ikasteko aukera eman omen diezu berriro.
Legean jartzen du edozein pertsonak ikasteko eskubidea duela, baita askatasunik gabe daudenek ere; presoek »ETAkoak izan edo ez» eta baita mehatxatuek ere. Printzipio horrekin hori bermatu behar da. Gero gauzatu egin beharko da. Beti ez da erraza izango baina.

Martxoaren 24an errektoretza berria aukeratzeko hauteskundeak izan dira. Zazpi hautagai aritu dira errektoretza lortzeko lehian.
Errespetu osoz, gauza bat garbi utzi nahi dut: edozein izango dela ere errektore, garrantzizkoa da talde indartsua izatea, zeren datozen lau urteetan EHUko unibertsitateak dituen erronkak handiak dira. Edozein talde ateratzen dela ere nire eta nire taldearen babesa izango du. Errektore berria aukeratu bezain pronto lanean hasi behar dugu aurrera begira. Garrantzi handiko baliabidea daukagu horretarako: Euskal Unibertsitate Legea.


ASTEKARIA
2004ko martxoaren 28a
Azoka
Azkenak
Bilboko Bira Kulturak kultura eskaintza murriztu beharko du laguntza publikoen murrizketa dela medio

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek iragarri du Israelek eta Iranek su-eten akordio bat adostu dutela

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du gertakariaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Irango Atzerri ministro Abbas Araghtxik ukatu egin du menia bat adostu dutela, eta adierazi du Israelek "bere legez kanpoko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Hazparneko etxebizitza agentzia bat okupatzeagatik epaituko dituzte zazpi lagun irailean

2024ko urtarrilean Arberoako Lurra eta Etxebizitza kolektiboak Hazparneko Puyo agentzia okupatu zuen. Ekainaren 20an elkarretaratzea egin zuten ekintzaileei babesa emateko.


2025-06-23 | Axier Lopez
asteko argazkia
Isolamendua

Israelek aldebakarrez eraso egin dio Irani eta 950 pertsona baino gehiago hil ditu, horietatik %90 zibilak. Nazioartean atxilotzeko agindua duen Benjamin Netanyahu gerra-kriminalak dio "eraso prebentiboa" izan dela, bere inguruan inork ez dezan eduki berak aspaldian... [+]


NATOrekiko kompromisoak gastu militarra %5era igo gabe betetzea adostu duela iragarri du Sánchezek

Igandean iragarri du akordioa Pedro Sánchez Espainiako presidenteak. Espainiak gastu militarrera BPGaren %2,1 bideratuko duela ziurtatu du.


Israelek beste 33 palestinar hil ditu Gazan, eta Mahmud Khali ikaslea aske utzi dute AEBetan

Israelek 33 palestinar hil ditu Gazan igandetik astelehenera bitartean, horietatik sei janari bila zihoazela. Israelgo armadak jakinarazi du Gazan bahituta zituzten hiru israeldarren gorpuak berreskuratu dituela. Bestetik, Mahmud Khali AEBetako Columbia Unibertsitateko ikaslea... [+]


2025-06-23 | Hala Bedi
Gasteizko Txosnek 2025eko programazio osoa argitaratu dute

Gasteizko Txosnek gaur aurkeztu dituzte ofizialki 2025eko Andre Mari Zuriaren jaietarako kartela eta musika zein kultur programazioa. Hirugarren urtez jarraian, Entxosnatu, etorri gugana! lelopean, gune autogestionatuak abuztuaren 4tik 9ra egongo da irekita, 40 kontzertu eta... [+]


Eguneraketa berriak daude