Anjeles Iztueta: «Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da»

  • Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak bere alderdiaren (EAren) printzipioekin guztiz bat egiten zuela eta duela azpimarratu digu. Hori erantzun digu EAko kongresua zela-eta sortutako tira-biretan sailburu kargua kolokan ikusi al zuen galdetutakoan. Hezkuntza Sailean kargua hartu zuenetik taldeak ausardiaz lan egin duela nabarmendu digu; 0-3ko haurren aferarekin, inmigrazioaren inguruko gaiekin, Euskal Herriaren Historiari buruzko hautazko ikasgaiarekin... ausartu direlako lortu dutela Unibertsitate Legea ere azpimarratu digu. Berak dioenez, ez da «hitz egin, hitz egin eta ez egin» horietakoa: «asko kostatako proiektuak dira guztiak, baina tapa-tapa-tapa gauzak lortzen ari gara». Satisfazio izugarriarekin eta lasai aurkitu dugu, orain arteko trumoiaren erdian (elkarrizketa M11 baino lehenagokoa da) Euskal Unibertsitate Legeaz hitz egiteko prest.
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal Unibertsitate Legea onartu berri du Legebiltzarrak. Lege horren gainetik dago ordea, Espainiako Gobernuaren LOU legea. Lege berriak bide laburra izango duenaren beldurrik ez al duzu?
Guztiz lasai gaude. Legea onartu eta hurrengo egunean Madriletik adierazi zuten helegitea jarriko ziotela legeari. Legearen artikulu batekin sartzen ziren, onartuz legea ez zutela irakurri ere egin. Guztiz kanpaina mediatikoa zen, ikasle presoek ikasteko duten eskubidearekin sartzen ziren. Helegitea jarri gabe dago, kanpaina mediatikoa zen eta horretan gelditu da. Lege hau ez dugu Madrilgo legearen aurka egin. Gure planteamendua hauxe izan da: dagoen legedia dago, gure gizarteak eta gure unibertsitate sistemak behar duen legea ikusi eta gure beharrei erantzungo dien legea egingo dugu, beti ere, zirrikitu guztiak aprobetxatuz. Legea gaur egungo legediaren barruan dago, baina aprobetxatzen dira zirrikitu guzti-guztiak. Helegiteren bat gainera erortzen bazaio ere, ondo egindako legea denaren ziurtasunak lasaitasuna ematen digu. Legea ez dugu egin urtebete edo birako, urte batzuetarako baizik.

Guztion legea dela esan duzu, guztien artean egin delako, nahiz eta hirukoaz gain beste inork baietzik eman ez. Alderdi politiko bakoitzak zein ekarpen egin dio legeari?
Guztion legea dela esaten dugunean esan nahi da guztiona dela eta inorena ez dela. Batetik, unibertsitateko hainbat talderen ekarpenak daude. Unibertsitateari garrantzia eman nahi nioke, zeren lege hau unibertsitateko komunitatearentzat egindakoa da. Alderdi politikoei dagokienez, noski, Eusko Alkartasunak zuzendutako legea da, beraz, gure kutsua handia da, gure printzipioak daude. Gero, lehenengo adostasuna EAJrekin eta IUrekin izan dugu. Beste alderdiek ere beren ekarpenak egin dituzte. Baina ez hori bakarrik, ponentzia fasean eta Legebiltzarrean PPk ekarpenak egin ditu eta baita PSOEk eta Sozialista Abertzaleak-ek (SAk) ere. Beraz, alderdi guztiek daukate beren zatia lege honetan.

Zer nabarmenduko zenuke alderdi bakoitzaren ekarpenetatik?
PSOEk ikerketa karrerari ekarpenak egin dizkio, ikerketarako kontseilu berri bat (Zientziaren Euskal Kontseilua) sartu da baita ere. SAk euskararen atalean egin du ekarpen gehien eta baita irakasle kontratatuen egonkortasuna bermatzeko alorrean ere. PPren ekarpena unibertsitate publikoari indar gehiago emateko sisteman izan da.

Iparraldea eta Nafarroa nola hartu ditu kontuan legeak?
Legearen ekarpenik handienetakoa Euskal Unibertsitate Sistema da. Sistema horretan oraingoz Euskal Herriko Unibertsitatea, »handiena eta pisu gehien daukana» Deustuko Unibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatea daude. Sistema hori osatu edo zabaldu daiteke, bere garaian, beste unibertsitate batzuekin batera. Beste unibertsitate bat sistema horretan sartzearen eskuduntza Eusko Legebiltzarrak izango du. Aipatutakoa aurrerapen handia da, baina sistemaren barruan legeak badauka printzipio bat, eta hauxe dio: beste erakunde unibertsitarioekin harremanak sustatuko dira euskara eta euskal kultura lokarri direnean. Zer-nolako harremanak? Irakaskuntzan, ikerketan eta ikasle-irakasle edo ikerlarien arteko harremanak trukatzekoan. Hori gauzatzeko Euskadiko Unibertsitate Kontseilua sortu da. Beraz, nazioarteko sare bat sortu dugu. Baina legeak dio lehentasunezko harremanak izango ditugula Euskal Herrian kokatutako unibertsitateekin. Berdin da euskara eta euskal kultur gaietarako edo fisika gaietarako.

Euskal adarraren garapena abian da, baina ez al doa motelegi?
Legeak bi printzipio azaltzen ditu oso argi. Lehenengoa: euskara bermatu behar da unibertsitate sisteman. Bi hizkuntza ofizial ditugu, baina gurea (euskara) bermatu behar da. Ekintza positiboak behar ditu euskarak, bien artean ahulena delako. Bigarren printzipioa: euskaraz ikasteko eskubidea dauka edozein ikaslek. Horietaz gain, euskal lerroentzako kontratazioa bermatzen du legeak.

Elebitasunaz gain eleaniztasuna nabarmentzen duzu Europari begira.
Europa legearen muina da. Europako unibertsitate esparrua sortzen ari da eta helburua da Euskal Unibertsitate Sistemak hor jokatzea. Europan jokatu behar badugu Europako hizkuntzek gure unibertsitate sisteman egon behar dute. Hor planteatzen da eleaniztasuna. Baina kontuz, aurrena elebitasuna ziurtatu behar da eta hortik eleaniztasunera joan behar dugu.

Europan unibertsitate esparruaren batasuna 2010. urterako aurreikusi da. Zehaztu itzazu homologatu beharko diren ezaugarri batzuk, mesedez.
Lehenik, Boloniako Adierazpenak dio Europan tituluak akreditatuta egongo direla »kolpe batez ez da hori egingo». Beraz, titulazioak gure unibertsitate sisteman eta baita Europan ere balioa izateko moduan egingo ditugu. Bigarrenik, ikerketa proiektuak Europa mailan planteatuko dira. Hirugarrenik, gure ikasleek hemen egin ahal izango dute ikasketen zati bat eta beste zati bat Europan.
Hiru mailatan izango du eragina Europan sartzeak: ikasle, irakaskuntza eta ikerketa esparruan.
Finantziazioari dagokionez, 2010. urterako helburu bat jarri du Europak: Barne Produktu Gordinaren % 3 inbertitu behar dugu zientzia eta teknologian. EAEn BPGren % 1,5ean gaude eta zientzian 0,26 erabiltzen dugu. 2010. urterako azken datu hori laukoiztu nahi dugu. Kontuan izan behar da zientziaren alorra unibertsitate sisteman jorratzen dela eta, batik bat, EHUn (%90). Datozen urtetan diru iturriak asko gehitu beharko dira. Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da.

Europaranzko norabideak ez al du unibertsitateak pribatizazioaren bidea hartzea eragingo?
Ez. Sisteman hiru unibertsitate daude. EHUk du pisu gehiena eta gero ere horrek izango du pisu handiena. Kontuan izan behar dugu ordea, diru iturriaren %85 zergetatik datorrela eta %15 matrikuletatik. Gure unibertsitate publikoa oso da publikoa. Lege berriak dio: finantziazioa bai, baina helburu jakin batzuekin, alegia, kalitatearekin »gestioan, irakaskuntzan eta ikerketan».

Diru publikoaz gain bestelako diru iturriak lantzea aurreikusia al dago?
Pixkanaka-pixkanaka EHUk beste diru iturri batzuk hartzen joan behar du. Unibertsitate eta enpresen arteko harremana bultzatu behar da.
Gizarteak gure unibertsitate sisteman dagoen potentziala ezagutu behar du. Unibertsitatean ikertu eta irakatsi egiten da eta askorentzat irakasteko tokia da soilik. Azken urteetan berebiziko lana egin da unibertsitatea osatzen, jendea prestatzen eta orain hori gizartera hurbildu eta Europan sartu behar dugu. Dirua errazago jarriko genuke unibertsitatearen garrantziaz kontziente bagina.

Pello Salaburu errektore ohiak iritzi artikulu bati Unibertsitate abandonatua izenburua jarri dio. Gizarteak abandonatua, alegia. EHUrekiko indiferentzia hori dagoela uste al duzu herritarren aldetik?
Gizarteak ez dauka abandonatuta, baina unibertsitateak ahalegina egin behar du bere lana gizarteratzeko. Sentsibilizazio lana egitea falta da, gizarteak ez du ezagutzen unibertsitatea eta unibertsitateak herrigintzan izugarrizko garrantzia dauka.

Irakasleak kontratu laboralak eskatzen ari dira behin eta berriz funtzionario figuraren aurrean. Nola jaso du gai hori legeak?
Urte askoan konpondu gabeko gaia izan da. Lege honekin kontratazio bidea irekita geratzen da, irakaskuntzarako zein ikerkuntzarako. Funtzionarioen bidea eta kontratazioen bidea parekoak dira. Kontratazio bidetik maila guztiak igo daitezke. Lehen esan dut EHU gizarteak ordaindutako unibertsitatea dela eta, beraz, hemengo irakasle eta ikerlariak izango direnak hemendik bideratuko ditugu. Berebiziko garrantzia dauka horrek.

Espetxe legea aldatu eta euskal presoak EHUn ikasi ezinda geratu ziren. UNEDen ikasteko aukera eman zaie. Zuk EHUn ikasteko aukera eman omen diezu berriro.
Legean jartzen du edozein pertsonak ikasteko eskubidea duela, baita askatasunik gabe daudenek ere; presoek »ETAkoak izan edo ez» eta baita mehatxatuek ere. Printzipio horrekin hori bermatu behar da. Gero gauzatu egin beharko da. Beti ez da erraza izango baina.

Martxoaren 24an errektoretza berria aukeratzeko hauteskundeak izan dira. Zazpi hautagai aritu dira errektoretza lortzeko lehian.
Errespetu osoz, gauza bat garbi utzi nahi dut: edozein izango dela ere errektore, garrantzizkoa da talde indartsua izatea, zeren datozen lau urteetan EHUko unibertsitateak dituen erronkak handiak dira. Edozein talde ateratzen dela ere nire eta nire taldearen babesa izango du. Errektore berria aukeratu bezain pronto lanean hasi behar dugu aurrera begira. Garrantzi handiko baliabidea daukagu horretarako: Euskal Unibertsitate Legea.


Azkenak
2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Bilboko Udalak muntatu gabeko eszenatokia, mehatxuak eta kronika faltsu bat

Kai Nakai, Maren eta Olatz Salvadorren kontzertua bertan behera utzi zuen Bilboko Udalak joan den igandean. Hiru musikariek azaldu dute gertatutakoa.


Jon Sarasua
“Ikusi behar dugu zenbateraino komeni zaigun sententzia judizialen akzio-erreakzio jokoan sartzea”

Euskararen biziberritzeari buruz asko hitz egiten ari azken urteetan eta horren inguruan ari da lanean Euskaltzaindiko talde bat. Talde horretan dago Jon Sarasua ere eta galdetu diogu zeregina zertan den. Galdetu diogu, halaber, udaberrian idatzi zuen Puprilusoko artikulu... [+]


Komunikazioa errazteko eta mintzamenaren errehabilitazioa lantzeko IA-Speak tresna garatzen ari dira Nafarroan

Adimen artifizialarekin garatutako tresna bat da IA-Speak. Bi erabilera nagusi izanen ditu: mintzamena itzultzen duen gailu bat eta erabiltzaileen mintzamena aztertzen duen plataforma bat.


Aste Nagusia manteroen erreparaziorako eta justiziarako aukera gisa

Polizia jarduera arrazistak dira araua Bilbon. Manteroei salgaiak konfiskatzen dizkiete, dirua eta objektu pertsonalak kentzen dizkiete, tratu txarrak ematen dizkiete eta mespretxatu egiten dituzte, indarkeriazko murrizketekin, identifikazioekin eta atxiloketekin.


Sexu-indarkeria Antartikako ikerketa-base estatubatuarretan

AEBko Zientzia Fundazioaren Antartikako Programak (USAP) jakitera eman duenez, Antartikako ikerketa-baseetan 2022-2024an egin duten galdeketan, parte-hartzaileen % 41k adierazi du sexu-erasoa edo sexu-jazarpena jasan duela.


Gasteizen kalean bizi diren maliarrak Oñati eta Tolosara mugituko ditu Jaurlaritzak

50 maliar inguru ari dira kalean bizitzen Gasteizen beren asilo eskaeren ebazpenaren zain. Eusko Jaurlaritzak Oñati eta Tolosako harrera zentroetara mugituko ditu Espainiako Gobernuaren pasibotasunaren aurrean, horren eskumena baita eskaerak ebaztea eta ostatu alternatiba... [+]


Feng Shui pianoan

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Victoria Eugenia Zikloa. Mitsuko Uchida (pianoa).
Egitaraua: Beethovenen hiru azken sonatak.
Lekua: Donostiako Victoria Eugenia Antzokia.
Data: abuztuaren 18a.

Mitsuko Uchidak Musika Hamabostaldia bisitatzen duen hirugarren aldia da. Bere estiloak... [+]


Zangozako Muga meategia finantzaketarik gabe geratu da, txinatar inbertitzaileek atzera egin ostean

Txinako Qinghai enpresak atzera egin eta ez ditu 257 milioi euro inbertituko potasa meategi proiektuan. Finantzaketarik gabe ez ezik, Muga meategia ustiatzeko lizentzia ere ez du proiektuak, 2024ko urrian Nafarroako Justizia Auzitegiak bertan behera utzi... [+]


2025-08-20 | Ahotsa.info
Ibaitik itsasoraino, Tuteratik Hendaiara, Palestinaren aldeko ibilaldia irailaren 10etik 20ra

Ibilaldiaren helburuak dira, alde batetik, Euskal Herrian kausa palestinarra babesteko sarea ikusaraztea eta aktibatzea, eta, bestetik, sionismoarekin kolaboratzen duten enpresa eta erakundeak salatzea, hala nola CAF, Teva, Carrefour, Zara eta Bardeako tiro poligonoa. Euskal... [+]


Manteroen kanpalekua desegin du Poliziak Bilbon, eta konpartsek eraso arrazisten kontrako protokoloa aktibatu dute

Bilboko Udaltzaingoak kale saltzaileak Bilboko Gas plazatik kanporatu ditu, bertan bizi baitira kale egoeran Aste Nagusian salmentak handitzeko asmoarekin. Bilboko Konpartsek eraso arrazisten kontrako protokoloa aktibatu, eta elkarretaratzea egin dute.


2025-08-20 | ARGIA
Jaurlaritzaren publizitate banaketa
Hedabide erdaldunen zakua, gero eta gizenago

Hedabideen artean erakunde publikoek urtero publizitatearen bidez banatzen duten diru-zakua milioika eurotan zenbatu daiteke. Baina sistema garden eta justu baten faltan, medio batzuk argi eta garbi irabazten irteten dira banaketa horretan, eta Eusko Jaurlaritzaren... [+]


Zizur Nagusian emaztea hil zuen gizonak behin-behineko espetxealdia etxean beteko du

85 urteko gizonak bere emaztea hil zuen uztailean, eta Poliziaren ikerketaren ondoren behin-behineko espetxealdian zegoen. Orain, Nafarroako Auzitegiko Bigarren Atalak esan du gizonak "ageriko narriadura kognitiboa" daukala eta "zaurgarria" dela.


Europak Israeli masiboki armak erosten jarraitzen du: Elbit taldeak 1.600 milioi euroko kontratua sinatu du Serbiarekin

Gazako palestinarren aurkako genozidioa aurrera doan bitartean, Europak Israelgo armagintza industria hauspotzen jarraitzen du. Elbit Systems Israelgo armagintza enpresa ezagunak joan den astean iragarri zuen Europako herrialde batekin 1.600 milioi euro baino gehiagoko kontratua... [+]


Eguneraketa berriak daude