Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko apirilaren 25an
Anjeles Iztueta: «Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da»
- Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburuak bere alderdiaren (EAren) printzipioekin guztiz bat egiten zuela eta duela azpimarratu digu. Hori erantzun digu EAko kongresua zela-eta sortutako tira-biretan sailburu kargua kolokan ikusi al zuen galdetutakoan. Hezkuntza Sailean kargua hartu zuenetik taldeak ausardiaz lan egin duela nabarmendu digu; 0-3ko haurren aferarekin, inmigrazioaren inguruko gaiekin, Euskal Herriaren Historiari buruzko hautazko ikasgaiarekin... ausartu direlako lortu dutela Unibertsitate Legea ere azpimarratu digu. Berak dioenez, ez da «hitz egin, hitz egin eta ez egin» horietakoa: «asko kostatako proiektuak dira guztiak, baina tapa-tapa-tapa gauzak lortzen ari gara». Satisfazio izugarriarekin eta lasai aurkitu dugu, orain arteko trumoiaren erdian (elkarrizketa M11 baino lehenagokoa da) Euskal Unibertsitate Legeaz hitz egiteko prest.
Euskal Unibertsitate Legea onartu berri du Legebiltzarrak. Lege horren gainetik dago ordea, Espainiako Gobernuaren LOU legea. Lege berriak bide laburra izango duenaren beldurrik ez al duzu?
Guztion legea dela esan duzu, guztien artean egin delako, nahiz eta hirukoaz gain beste inork baietzik eman ez. Alderdi politiko bakoitzak zein ekarpen egin dio legeari?
Zer nabarmenduko zenuke alderdi bakoitzaren ekarpenetatik?
Iparraldea eta Nafarroa nola hartu ditu kontuan legeak?
Euskal adarraren garapena abian da, baina ez al doa motelegi?
Elebitasunaz gain eleaniztasuna nabarmentzen duzu Europari begira.
Europan unibertsitate esparruaren batasuna 2010. urterako aurreikusi da. Zehaztu itzazu homologatu beharko diren ezaugarri batzuk, mesedez.
Europaranzko norabideak ez al du unibertsitateak pribatizazioaren bidea hartzea eragingo?
Diru publikoaz gain bestelako diru iturriak lantzea aurreikusia al dago?
Pello Salaburu errektore ohiak iritzi artikulu bati Unibertsitate abandonatua izenburua jarri dio. Gizarteak abandonatua, alegia. EHUrekiko indiferentzia hori dagoela uste al duzu herritarren aldetik?
Irakasleak kontratu laboralak eskatzen ari dira behin eta berriz funtzionario figuraren aurrean. Nola jaso du gai hori legeak?
Espetxe legea aldatu eta euskal presoak EHUn ikasi ezinda geratu ziren. UNEDen ikasteko aukera eman zaie. Zuk EHUn ikasteko aukera eman omen diezu berriro.
Martxoaren 24an errektoretza berria aukeratzeko hauteskundeak izan dira. Zazpi hautagai aritu dira errektoretza lortzeko lehian.
Guztiz lasai gaude. Legea onartu eta hurrengo egunean Madriletik adierazi zuten helegitea jarriko ziotela legeari. Legearen artikulu batekin sartzen ziren, onartuz legea ez zutela irakurri ere egin. Guztiz kanpaina mediatikoa zen, ikasle presoek ikasteko duten eskubidearekin sartzen ziren. Helegitea jarri gabe dago, kanpaina mediatikoa zen eta horretan gelditu da. Lege hau ez dugu Madrilgo legearen aurka egin. Gure planteamendua hauxe izan da: dagoen legedia dago, gure gizarteak eta gure unibertsitate sistemak behar duen legea ikusi eta gure beharrei erantzungo dien legea egingo dugu, beti ere, zirrikitu guztiak aprobetxatuz. Legea gaur egungo legediaren barruan dago, baina aprobetxatzen dira zirrikitu guzti-guztiak. Helegiteren bat gainera erortzen bazaio ere, ondo egindako legea denaren ziurtasunak lasaitasuna ematen digu. Legea ez dugu egin urtebete edo birako, urte batzuetarako baizik.
Guztion legea dela esan duzu, guztien artean egin delako, nahiz eta hirukoaz gain beste inork baietzik eman ez. Alderdi politiko bakoitzak zein ekarpen egin dio legeari?
Guztion legea dela esaten dugunean esan nahi da guztiona dela eta inorena ez dela. Batetik, unibertsitateko hainbat talderen ekarpenak daude. Unibertsitateari garrantzia eman nahi nioke, zeren lege hau unibertsitateko komunitatearentzat egindakoa da. Alderdi politikoei dagokienez, noski, Eusko Alkartasunak zuzendutako legea da, beraz, gure kutsua handia da, gure printzipioak daude. Gero, lehenengo adostasuna EAJrekin eta IUrekin izan dugu. Beste alderdiek ere beren ekarpenak egin dituzte. Baina ez hori bakarrik, ponentzia fasean eta Legebiltzarrean PPk ekarpenak egin ditu eta baita PSOEk eta Sozialista Abertzaleak-ek (SAk) ere. Beraz, alderdi guztiek daukate beren zatia lege honetan.
Zer nabarmenduko zenuke alderdi bakoitzaren ekarpenetatik?
PSOEk ikerketa karrerari ekarpenak egin dizkio, ikerketarako kontseilu berri bat (Zientziaren Euskal Kontseilua) sartu da baita ere. SAk euskararen atalean egin du ekarpen gehien eta baita irakasle kontratatuen egonkortasuna bermatzeko alorrean ere. PPren ekarpena unibertsitate publikoari indar gehiago emateko sisteman izan da.
Iparraldea eta Nafarroa nola hartu ditu kontuan legeak?
Legearen ekarpenik handienetakoa Euskal Unibertsitate Sistema da. Sistema horretan oraingoz Euskal Herriko Unibertsitatea, »handiena eta pisu gehien daukana» Deustuko Unibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatea daude. Sistema hori osatu edo zabaldu daiteke, bere garaian, beste unibertsitate batzuekin batera. Beste unibertsitate bat sistema horretan sartzearen eskuduntza Eusko Legebiltzarrak izango du. Aipatutakoa aurrerapen handia da, baina sistemaren barruan legeak badauka printzipio bat, eta hauxe dio: beste erakunde unibertsitarioekin harremanak sustatuko dira euskara eta euskal kultura lokarri direnean. Zer-nolako harremanak? Irakaskuntzan, ikerketan eta ikasle-irakasle edo ikerlarien arteko harremanak trukatzekoan. Hori gauzatzeko Euskadiko Unibertsitate Kontseilua sortu da. Beraz, nazioarteko sare bat sortu dugu. Baina legeak dio lehentasunezko harremanak izango ditugula Euskal Herrian kokatutako unibertsitateekin. Berdin da euskara eta euskal kultur gaietarako edo fisika gaietarako.
Euskal adarraren garapena abian da, baina ez al doa motelegi?
Legeak bi printzipio azaltzen ditu oso argi. Lehenengoa: euskara bermatu behar da unibertsitate sisteman. Bi hizkuntza ofizial ditugu, baina gurea (euskara) bermatu behar da. Ekintza positiboak behar ditu euskarak, bien artean ahulena delako. Bigarren printzipioa: euskaraz ikasteko eskubidea dauka edozein ikaslek. Horietaz gain, euskal lerroentzako kontratazioa bermatzen du legeak.
Elebitasunaz gain eleaniztasuna nabarmentzen duzu Europari begira.
Europa legearen muina da. Europako unibertsitate esparrua sortzen ari da eta helburua da Euskal Unibertsitate Sistemak hor jokatzea. Europan jokatu behar badugu Europako hizkuntzek gure unibertsitate sisteman egon behar dute. Hor planteatzen da eleaniztasuna. Baina kontuz, aurrena elebitasuna ziurtatu behar da eta hortik eleaniztasunera joan behar dugu.
Europan unibertsitate esparruaren batasuna 2010. urterako aurreikusi da. Zehaztu itzazu homologatu beharko diren ezaugarri batzuk, mesedez.
Lehenik, Boloniako Adierazpenak dio Europan tituluak akreditatuta egongo direla »kolpe batez ez da hori egingo». Beraz, titulazioak gure unibertsitate sisteman eta baita Europan ere balioa izateko moduan egingo ditugu. Bigarrenik, ikerketa proiektuak Europa mailan planteatuko dira. Hirugarrenik, gure ikasleek hemen egin ahal izango dute ikasketen zati bat eta beste zati bat Europan.
Hiru mailatan izango du eragina Europan sartzeak: ikasle, irakaskuntza eta ikerketa esparruan.
Finantziazioari dagokionez, 2010. urterako helburu bat jarri du Europak: Barne Produktu Gordinaren % 3 inbertitu behar dugu zientzia eta teknologian. EAEn BPGren % 1,5ean gaude eta zientzian 0,26 erabiltzen dugu. 2010. urterako azken datu hori laukoiztu nahi dugu. Kontuan izan behar da zientziaren alorra unibertsitate sisteman jorratzen dela eta, batik bat, EHUn (%90). Datozen urtetan diru iturriak asko gehitu beharko dira. Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da.
Hiru mailatan izango du eragina Europan sartzeak: ikasle, irakaskuntza eta ikerketa esparruan.
Finantziazioari dagokionez, 2010. urterako helburu bat jarri du Europak: Barne Produktu Gordinaren % 3 inbertitu behar dugu zientzia eta teknologian. EAEn BPGren % 1,5ean gaude eta zientzian 0,26 erabiltzen dugu. 2010. urterako azken datu hori laukoiztu nahi dugu. Kontuan izan behar da zientziaren alorra unibertsitate sisteman jorratzen dela eta, batik bat, EHUn (%90). Datozen urtetan diru iturriak asko gehitu beharko dira. Europako unibertsitate esparruan sartzea perspektiba aldaketa handia da.
Europaranzko norabideak ez al du unibertsitateak pribatizazioaren bidea hartzea eragingo?
Ez. Sisteman hiru unibertsitate daude. EHUk du pisu gehiena eta gero ere horrek izango du pisu handiena. Kontuan izan behar dugu ordea, diru iturriaren %85 zergetatik datorrela eta %15 matrikuletatik. Gure unibertsitate publikoa oso da publikoa. Lege berriak dio: finantziazioa bai, baina helburu jakin batzuekin, alegia, kalitatearekin »gestioan, irakaskuntzan eta ikerketan».
Diru publikoaz gain bestelako diru iturriak lantzea aurreikusia al dago?
Pixkanaka-pixkanaka EHUk beste diru iturri batzuk hartzen joan behar du. Unibertsitate eta enpresen arteko harremana bultzatu behar da.
Gizarteak gure unibertsitate sisteman dagoen potentziala ezagutu behar du. Unibertsitatean ikertu eta irakatsi egiten da eta askorentzat irakasteko tokia da soilik. Azken urteetan berebiziko lana egin da unibertsitatea osatzen, jendea prestatzen eta orain hori gizartera hurbildu eta Europan sartu behar dugu. Dirua errazago jarriko genuke unibertsitatearen garrantziaz kontziente bagina.
Gizarteak gure unibertsitate sisteman dagoen potentziala ezagutu behar du. Unibertsitatean ikertu eta irakatsi egiten da eta askorentzat irakasteko tokia da soilik. Azken urteetan berebiziko lana egin da unibertsitatea osatzen, jendea prestatzen eta orain hori gizartera hurbildu eta Europan sartu behar dugu. Dirua errazago jarriko genuke unibertsitatearen garrantziaz kontziente bagina.
Pello Salaburu errektore ohiak iritzi artikulu bati Unibertsitate abandonatua izenburua jarri dio. Gizarteak abandonatua, alegia. EHUrekiko indiferentzia hori dagoela uste al duzu herritarren aldetik?
Gizarteak ez dauka abandonatuta, baina unibertsitateak ahalegina egin behar du bere lana gizarteratzeko. Sentsibilizazio lana egitea falta da, gizarteak ez du ezagutzen unibertsitatea eta unibertsitateak herrigintzan izugarrizko garrantzia dauka.
Irakasleak kontratu laboralak eskatzen ari dira behin eta berriz funtzionario figuraren aurrean. Nola jaso du gai hori legeak?
Urte askoan konpondu gabeko gaia izan da. Lege honekin kontratazio bidea irekita geratzen da, irakaskuntzarako zein ikerkuntzarako. Funtzionarioen bidea eta kontratazioen bidea parekoak dira. Kontratazio bidetik maila guztiak igo daitezke. Lehen esan dut EHU gizarteak ordaindutako unibertsitatea dela eta, beraz, hemengo irakasle eta ikerlariak izango direnak hemendik bideratuko ditugu. Berebiziko garrantzia dauka horrek.
Espetxe legea aldatu eta euskal presoak EHUn ikasi ezinda geratu ziren. UNEDen ikasteko aukera eman zaie. Zuk EHUn ikasteko aukera eman omen diezu berriro.
Legean jartzen du edozein pertsonak ikasteko eskubidea duela, baita askatasunik gabe daudenek ere; presoek »ETAkoak izan edo ez» eta baita mehatxatuek ere. Printzipio horrekin hori bermatu behar da. Gero gauzatu egin beharko da. Beti ez da erraza izango baina.
Martxoaren 24an errektoretza berria aukeratzeko hauteskundeak izan dira. Zazpi hautagai aritu dira errektoretza lortzeko lehian.
Errespetu osoz, gauza bat garbi utzi nahi dut: edozein izango dela ere errektore, garrantzizkoa da talde indartsua izatea, zeren datozen lau urteetan EHUko unibertsitateak dituen erronkak handiak dira. Edozein talde ateratzen dela ere nire eta nire taldearen babesa izango du. Errektore berria aukeratu bezain pronto lanean hasi behar dugu aurrera begira. Garrantzi handiko baliabidea daukagu horretarako: Euskal Unibertsitate Legea.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Jenofa Berhokoirigoin
#2
Karmelo Landa
#3
Juan Aldaz Arregi
#4
#5
Miel Anjel Elustondo
Azkenak
2024-04-28
Jenofa Berhokoirigoin
BOLLOTOPAKETAK
Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua
Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]
2024-04-28
Olaia L. Garaialde
Gorputz hotsak
"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"
Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]
2024-04-28
Axier Lopez
Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile
Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]
2024-04-28
Miel Anjel Elustondo
Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz
"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"
25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]
2024-04-28
Urko Apaolaza Avila
Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan
Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]
Eguneraketa berriak daude