Ezker abertzale elektoral historikoaren desegituraketa organiko eta soziologikoaren egoera, eta PPren sustraitze elektoralaren egoera, gehiengo absoluturaino iritsiko den ala ez, hori da martxoaren 14ko hauteskundeen sakonean jokoan dagoen bakarra, sinatzaile apal honen uste apalagoan. Hori eta, batez ere, indar elektoral nabarmen bat legez kanpo utzi izanaren inmoralitate demokratiko erraldoia ezer gertatuko ez balitz bezala irensteko beste indar politikoek eta euskal gizarteak duten gaitasuna.

Horregatik ez balitz, trantsizioko hauteskundeak lirateke hauek.

Esparru abertzaleko alderdi politikoak ziren eskenategi demokratiko berri baten alde urratsen bat egiteko sasoian izan zitezkeen bakarrak. Baina ez, nahiago izan dute joera kontserbadoreari eutsi, oraingoan ere, elkarrekiko konpromiso ausartetan murgildu baino. Batzuek nahi izan ez dutelako eta besteek gainerakoak erakartzeko gai izan ez direlako, kontua da lehengoan dagoela eskenategia eta horrela jarraituko duela oraingo adierazleen arabera, nonbaitetik erremediorik jartzen asmatzen ez bada. Nafarroa Bai proiektu berritzaileak ere ez du zentzu honetan, bere bertute guztiekin, aparteko ekarpenik egiten.

Oso kontserbadore daude, alegia, gure alderdi politikoak. Bakoitza bere baratza zaintze soilean, alboko papergabe zaurituari atalen bat nola kenduko, gehienez ere.

Zein urrun eta zein arrotz egiten diren lugorri zeken honetan Egunkariaren aurkako eraso eskandalugarrien karietara euskal gizarteak adierazitako gogoak.

Beste modu batez esanda, eskenategi aldaketa horren alde ekarpenik egingo ez badu, igaro bedi lehenbailehen martxoaren 14a, eta sar bedi hauteskundeen baldintzetatik libro izango den aroa, benetan beharrezkoa denari ahalbait azkarren heltzeko, hor baitoa euskal gizarte emantzipatuaren etorkizuna.

Eskenategi demokratiko horren aldera ez legokeen ezerk ez du garrantzirik beraz egungo jardun politikoan? Bada, konplexurik gabe diot ezetz borobila. Ez, behintzat, niretzat. Gako horretan ez dagoen ekimen politikoa guztiz bigarren mailakotzat dut. Izan ere egoera aurre-demokratikoan bizi garelakoan nago, eta, Franco hil ondoreneko lehen urte haietan bezala, hauxe da lehen eginkizun politikoa. Alegia, demokrazia, joko demokratikoan denok, salbuespenik gabe, pertsona guztiak, ideia guztiak, proiektu guztiak, orain esan ohi den bezala, baldintza berdinetan, jarduteko eskenategia.

Demokraziarekin batera, euskal gizartearen emantzipaziorako aukera dago zalantzan. Eta emantzipazio hori ezin uler dezaket ezker abertzalerik gabe, ezker abertzale antolatua, ongi antolatua, bere eskaintza elektoral sendoarekin, bere eragingarritasun sozialarekin. Baina gaur, legez kanporatzeak eraginda, ezkerrak zatikatzeko duen joera gaixoti zaharraren inertziaz ere, agian, ez dago abagune historikoak eskatzen dion neurrira.

Ez dago ETA neurri horretara, bestela ekingo zion jada egoerak eskatzen dion apustu definitiboari. Ez daude ezker abertzaleko beste guztiak, ETAren apustu ausarta erakarri asmoz ahalegin benetan duinean ari direnei lagundu ordez, zatiketaren sukarrean elkarri erruak botatzean arduratuagoak baitabiltza. Ez daude neurrira, zatiketak zentzurik izatekotan berriro beste baldintza batzuetan elkartzean zeukala ahaztuta, gero eta urrunagorako bidea hartuz ari direnak.

Eta ez du balio, ez, besteak egingo duenaren zain egotea. Konpontze aldera bakoitzak eman dezakeen urrats ausartek besteen aldetik norabide bereko urratsa bultza dezakeela jakina baita. Horra hor itxaropenaren bidea.