«Basque Sociolinguistics» eskolak eta liburua Nevadako Unibertsitatean


2004ko martxoaren 07an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Euskal arbasodun Nevadako hainbat lagunek Center for Basque Studies delakoa sortu zuten duela 40 urte inguru. Euskal dialektoak ikertu xedez sortu zuten zentroa. Aspaldidanik euskara eskolak eta euskal gaiei buruzko eskolak ematen dihardute bertan, Nevadako Unibertsitateko (Reno) programen barruan. Euskal ikasketa programa horretan, besteak beste, antropologia soziala, literatura, kultura, historia eta euskal diaspora ezagutzeko aukera ematen zaie ikasleei. Joseba Zulaikak zuzentzen duen departamentu horretan, bospasei irakaslek ematen dituzte eskolak.

Irakaskuntza sistema malgua

Nevadako Unibertsitateak ez du hemen ohikoa den moduko karrerarik eskaintzen. Estatu Batuetako unibertsitarioek minor bat eta major bat ikasteko aukera dute, hots, lehenengo espezializazioa eta bigarren espezializazioa. Bietan euskal gaiak hartzeko aukera dute ikasleek. Sistema oso malgua da. Edonork har dezake euskal gaiei dagokien eskolaren bat, aukera askeko irakasgai moduan, alegia. Ikasleak edozein karreratan eman dezake izena. Euskal gaietan kreditu asko hartzen dituztenek minorra lortzen dute espezializazio txiki moduan. Beste batzuek berriz, bakarren bat hartu ohi dute aukera askeko beste edozein irakasgai bezala.

Lizentziaturako gai asko ematen dituzten arren, estatubatuarrek ez dute lizentziatura programarik, doktorego programa bat baizik. Bertakoak diren ikasleak doktorego programan daude. Beste batzuk, berriz, eskola batzuk hartzera joaten dira.
Oraintsu arte eskolak hartzeko ikasgelara joan behar bazen ere, egun urrutiko hezkuntza ere eskaintzen zaie ikasleei, Internet bidezko eskolak alegia. Sistema horri esker, eskaintza zabaldu eta gai gehiago jorratu ditu Nevadako Unibertsitateak. Internet bidez ematen diren eskola horien sistema ere oso malgua da. Eskolak ez dira taldeka ematen. Ikasleek irakasgai batean izena emateko aukera dute nahi dutenean eta urte eta erdiko epea dute irakasgaia ateratzeko. Bakoitzak bere erritmoan eta nahi duenean egiteko aukera du.

E-posta bidezko harremana

Irakurgaiak eta idazlanak dira ikasleen euskarri nagusiak. Irakurgai bakoitza oharrez osatuta dago, ikasleak gaian kokatzeko arazorik izan ez dezan. Ezagutzak hedatzeko, bibliografia ere eskaintzen zaie. Eskola horietan ez dira Internetek eskaintzen dituen baliabide guztiak erabiltzen. Bada txatera konektatzeko aukerarik baina gehienetan konplexua gertatu ohi da sistema. Izan ere, irakasle batzuk Euskal Herritik eskaintzen dituzte eskolak, eta handik hona bederatzi orduko aldea dagoenez, zaila da aldi berean gertatzea. Estibaliz Amorrorturen kasua da, hain zuzen ere. Amorrortuk Deustuko Unibertsitatean Euskal Filologia eskolak ematen ditu eta aldi berean Center for Basque Studies-eko irakaslea da. Estibaliz Amorrortu e-posta bidez komunikatzen da bere ikasleekin. Momentu honetan ikasle bakarra badu ere, aurreko hilabeteetan izan ditu gehiago. "Ikasle kopurua murritza izan ohi da, guztiak estatubatuarrak. Zentro horretako beste ikasgai batzuetan taldeak ere sortu izan dira, Joseba Zulaikaren irakasgaian esaterako" azaldu digu Amorrortuk.

Basque Sociolinguistics: Language, Society and Culture du izena Estibaliz Amorrortuk eskaintzen duen irakasgaiak. Izen bera daraman liburua ere idatzi du. Eskoletan eskaintzen den materiala oinarri duen liburuak soziolinguistika lantzen du orokorrean hartuta. Guztira hogeita bost ikasgai biltzen ditu eta ikasle bakoitzak bere erritmoan gainditzeko aukera du. Bata gainditu gabe, ordea, ezin da hurrengo ikasgaira pasa.

Lau ataletan banatu ditu Amorrortuk bai eskolak eta baita liburua ere. Lehenengoan, gai askori erreferentzia egiten dien sarrera jorratu du soziolinguistika irakasleak. "Ikasleek normalean Euskal Herriari buruz ez dakite ia ezer. Hori dela-eta, Euskal Herriko historia, euskararen kanpo historia, jatorri eta teoriak kontatzen dira lehen atalean. Hizkuntzaren deskribapen formal bat ere egiten dut bertan" azaldu digu Amorrortuk. Bigarren atalak, berriz, hizkuntz plangintza jorratzen du. Atal horretan, gaur egungo euskararen egoera zein den eta historian zehar zer gertatu den azaltzen da. Era berean, plangintzan eta normalizazioan hartu diren neurriak azaltzen dira. Hirugarren atalean, hizkuntz barruko aldakortasunak lantzen dira. Tokian tokiko dialektoek izaniko garapena, aldakortasun sozialak, egoeraren araberako aldaketak, Ameriketako euskarak izan duen bilakaera eta abar bildu ditu Amorrortuk atal horretan. Guztiz linguistikoa dela deritzo Amorrortuk. Eta azkenik, laugarren atalean, zera agertzen du liburuak: euskal hizkuntza, identitatea eta kultura. Bertan, abertzaletasuna, hizkuntza, generoa, hika eta mota horretako gaiak azaltzen dira.

Liburuko edukiak eta irakaslearen apunteak ingelesez egon arren, euskarazko bibliografia ere banatzen du soziolinguistika irakasleak. Amorrortuk adierazi digunez, ikasleek lanak ingelesez aurkezten badituzte ere, lanak euskaraz nahiz gazteleraz idazteko aukera dute. Gaurdaino ordea, kasu hori ez zaiola gertatu jakinarazi digu. Honela deskribatzen du bere ikasleen perfila: "Ikasle gehienak Reno ingurukoak edo euskal diaspora dagoen lekuren batekoak izan ohi dira. Familia, lagun edo ezagun euskaldunen bat izaten dute. Ez zaie guztiz ezezaguna egiten kontua. Bada hilabete batzuetarako Euskal Herrira etorri eta bueltatzean interesak eraginda matrikulatzen denik ere. Izan ere, Estatu Batuetan ikasleak unibertsitatean daudenean asko animatzen dira atzerrira ikastera joatera".

Deustu eta Nevadako unibertsitateetako irakasle
Estibaliz Amorrortu soziolinguistika irakaslea Deustuko Unibertsitatean Euskal Filologia ikasketak amaitu eta Renora joan zen Eusko Jaurlaritzak emaniko beka bati esker. Bertan, euskara eskoletan laguntzen aritu zen eta bere egonaldia hiru urtez luzatu zuen (1992-1995). Master bat ere egin zuen. Hortik Los Angelesera joan zen doktoregoa gauzatzera eta bost urte igaro zituen. 2000. urtean tesia amaitzen ari zela, Joseba Zulaikak Nevadako Unibertsitatean eskolak ematea proposatu zion. Hala, Renora itzuli zen eskolak prestatzera. Liburua lantzen, berriz, 2000. urtean hasi eta 2001ean amaitu bazuen ere, iazko azaroan argitaratu zuten.
Egun Deustuko Unibertsitateko eta Nevadako Unibertsitateko irakasle lanak uztartzen ditu. Honela deskribatu du Estibaliz Amorrortuk bere esperientzia: "Guztia oso aberasgarria izan da niretzat. Alde batetik eskolak prestatzea, bestetik eskolak ematea eta azkenik liburua. Balio izan dit soziolinguistikaren inguruan lan egiteko, hausnarketa batzuk egiteko, bibliografia ikuskatzeko, eta nire jakintzak aberasteko".


Azkenak
Uribarrin urperatutako herrietatik bota zituztenak omendu dituzte

Ur azpian utzitako herrietatik joan behar izan ziren 600 pertsonen omenez jarri dute oroigarria urtegiaren begiratokian, "ez ditugu inoiz ahaztuko urperatutako bizitzak", adierazi du Arabako ahaldun nagusiak.


2025-07-29 | Gedar
609 langile kaleratuko dituzte Ezkirozko BSHn

Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.


Gasteizko lorezainek lau hilabete bete dituzte greban, Jaurlaritza eta Enviser enpresa aurrean manifestazioa eginda

Gasteizko lorezainen grebak lau hilabete bete ditu, langileek salatu dute Enviser enpresak eta Gasteizko Udalak blokeatu dutela auzia, bilera berririk ez dutelako egin uztailaren 7tik. 


Álvaro Uribe Kolonbiako presidente ohia errudun jo dute iruzurra eta eroskeriagatik

2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]


Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Eguneraketa berriak daude