Pernan Basterretxea: «Egoera gogorrari erantzun gogorra ematea pentsatu genuen»


2004ko otsailaren 29an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Busturialdean justizia-administrazioaren alorra jorratzen ari zarete bereziki. Zein da egoera?
Epaitegien arazoari heldu genion Lea Artibain eta Busturialdean justizia-administrazioa erdalduna dela ikusi genuelako. 64.000 euskaldun bizi gara eremu horretan eta epaitegietako langileen %83 erdaldunak dira eta epaileak ere erdaldunak dira. Hortik lanean aritzeko eremu bat atera genuen, baina beste edozein ere izan zitekeen. Beste toki batzuetan Euskal Herriko beste talde batzuk ari dira, osasun zerbitzuetan esaterako. Beste batzuk, gutxiago, komunikabideen inguruan ari dira. Orokorrean EHEn arlo diferenteak ditugu, horren inguruan talde bakoitzari eskua ematen zaio herri horretan dagoen lehentasunaren arabera lan bat hasteko.

Ekimen hau berezia izan da. Gose greba egin duzue justiziaren egoera salatzeko, txandakakoa izan da gainera.
Egoera aldatzen ez zela ikusita "egoera gogorrari erantzun gogorra" pentsatu genuen. Gose greba oso dinamika gogorra da sartzen denarentzat. Abenduaren 20tik otsailaren 27ra arte iraungo du. Astero sektore jakin bateko jendea sartu da, lehenengo bi txandetan esaterako epaitegiarekiko intsumisoak egon ziren. Ondoren, gazte mugimendukoak, Batasunakoak, sindikatuetakoak (ELA, LAB eta EHNE), kultur mugimendukoak, euskara mugimendukoak, giza mugimendukoak eta justizia-administrazioak kalteturiko euskaltzaleak izan dira. Bakoitzetik 3 edo 4 pertsona izango zirela uste genuen, baina gazteen astean 14 egon dira, geroago konturatu ziren zazpi egun jan gabe egotea ez dela txantxetako gauza. Azkena herritarren eta abokatuen astea izan da. Adin desberdinetako jendea egon da eta uste dugu oso aberatsa izan dela, sektore askok egin dutela bat gurekin.

Grebalariek zer moduz jasan dute egoera?
Denetarik egon da. Esaterako, bi lagunek txarto pasatu dute. Ur kopuru jakin bat edan behar da eta hori edaten ez baduzu makalago zaude. Kultur mugimenduaren txandan mutiko batek utzi egin behar izan zuen greba, ia azkeneko egunean, ezin zuen urik edan eta. Beste neskato batek ere ur gutxi edaten zuen eta zorabio batzuk izan zituen, baina ura edaten hasi eta osatu zen. Kasu horiek izan ezik ez da arazorik egon, gainera ia egunero mediku bat etortzen da analisiak egiteko. Nik neuk ere egin dut eta ondo egon nago, nire lehenengo gose greba izan da.

Batzuk epaitegiarekin intsumisoak zaretela aipatu duzu. Haur batzuk Gernikako epaitegian izena eman gabe daude eta 2.000tik gora lagunek uko egin diote epaitegiarekin harremanak izateari.
Orain gutxi, esaterako, bi pertsonek izena eman nahi zuten Gernikako erregistroan, baina ez zitzaien paperak eta tramitea euskaraz egiteko aukerarik eman. Horietako baten bikotekidea Busturiakoa zen eta bertako erroldan eman zuten izena azkenean. Beste lagun batek ez zuen horrelako zorterik izan eta Gernikan, gaztelaniaz, erroldatu behar izan zuen. Epaitegiarekin intsumiso jarrera daukagu langileen %80 erdalduna delako eta tramite guztiak gaztelaniaz egin behar direlako. EHEren ustez epaitegietan itzultzailea jartzea tramite hutsa da, ez da segurua eta horregatik epaiketak euskaraz egiteko eskatzen dugu. 2.000 pertsonek intsumiso jarrera hartu dute epaitegiarekin, baina horiek sinadura bidezko intsumisoak dira. Epaitegiarekin zituzten harremanak eten dituzte, baina ez dira intsumiso errealak ez dutelako "kausa" judizialik. 13 bat intsumiso erreal gaude. Kausa hori daukazunean bihurtzen zara intsumiso erreal. Gabonetan, bost edo sei lagun teilatu batera igo ginen kausa judizial, "kausa pendiente" hori lortzeko. Zitazioak eta abar iritsi zitzaizkigun, epaitegira joateko deia eginez. Ertzaintza etorri eta kontuari oihartzun gehiegi ez emateko modu apalean zaratarik ez ateratzeko eskatu zigun. Gainera, epaitegian, deklarazioa hartu eta gure kasuak artxibatu dituzte, gaiari amaiera emateko.

Joseba Azkarraga Justizia sailburuarekin hitz egin duzue, baina ez da erraza izan.
Bilera egiteko deia egin genion eta ez zigun erantzun. Audientzia eskatu eta azkenean gurekin biltzea, ez zuen beste erremediorik izan. Erantzuna ez zen ona izan, dagoena mantenduko dela, transferentziak Madrilek dituela, lotuta daudela eta ezin dutela ezer egin. Langileen euskalduntze prozesua ere Jaurlaritzaren esku dago. Azkarraga jaunak behin eta berriz esan digu plangintza txikiak dituztela, baina azkeneko bileran esan zigun porrot egin dutela, ez dutela aurrera egingo. Oso azkar goazela ere esaten digute, egun batetik bestera egin nahi dugula. Guk 25 urte pasa direla esaten diegu. Utzikeria handia dago.

Behar adina oihartzun izan du ekimenak?
Baietz uste dut, askotan oihartzuna egunkarietan neurtzen dugu, baina harremanak, zenbat jende pasatu den hemendik... dena neurtu behar dugu. Egutegi bat daukagu eta nor etorri den, zer egin den jaso dugu. Aberastasun izugarria dago. Gose greba antolatu baino lehen bilera asko egin genituen sektoreko talde diferenteekin, baita elizarekin ere. Gure apustua jendeari azaldu eta inplikazioa eskatzeko. Guk gure irakurketa osoa azaldu genuen eta sektore gehienek bat egin zuten.

Egoera iraultzeko modurik ikusten duzue?
Guk gaitz ikusten dugu, baina uste dugu mugimendu batzuk etorriko direla. Orain hiru aste esaterako epaitegi honetara 12 langile berri ekarri dituzte, denak euskaldunak. Gure eraginagatik izan dela uste dugu. Ikusiko dugu horrek zer ekartzen duen. Azkeneko txanda aldaketan grebalariek esan zuten orain arte ez zela justizia-administrazioa euskalduntzeko hitzik inon entzuten, baina urte hauetan hori aldatu dela. Hori garaipen handia da guretzat. Euskal telebista behar zenean ere eztabaida kalean egon zenetik EITB sortu arte urte batzuk pasatu ziren. Gauza hauek egin izan ez bagenitu, agian gizartean ez zen planteatu ere egingo justizia-administrazioa euskaraz egin behar dela.

Zeintzuk izango dira EHEren hurrengo ekimenak?
Otsailaren 27an prentsaurrekoa egingo dugu balorazioa emateko eta gertatzen dena aztertzeko. Astero eskema bat pasatu diogu sektore bakoitzari. Eskema horretan hausnarketa bat dago, ez gose grebari buruzkoa, justizia-administrazioaren eta intsumisioaren jarreraren ingurukoa baizik. Eskema horretan borroka hau ezagutzen den galdetu dugu, intsumisioen dinamikak zer eman beharko lukeen eta EHEk hemendik aurrera zer egin beharko lukeen. Hortik informazioa jasotzen ari gara, zer egin behar dugun, zer pauso eman behar ditugun aztertzeko. Aberastu egin nahi dugu, sektore guztien ideiak edo ekarpenak, kritikak jasota. Hortik etorriko dira gure hurrengo etapak.


Azkenak
Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]


Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.


Paul Laverty gidoilari britainiarra atxilotu dute Edinburgon, Gazako genozidioaren aurkako kamiseta eramateagatik

Poliziak Palestine Action ekintzaileen taldea babestea leporatzen dio, Erresuma Batuko Gobernuak uztailean erakunde terrorista izendatu zuena. Bizpahiru orduz atxilo egon ondoren aske geratu da, baina epailearen aurrean deklaratu beharko du irailaren 18an.


Ipar Euskal Herrian hiru herritarretik bi autonomia handiagoren alde daude

IFOP institutuak eginiko ikerketa ezaguratarazi du Eskualde eta Herri Solidarioen Federazioak Korsikan, eta ondorioztatu dute Frantziako Estatuan biztanleen erdiak nahiko lukeela bere eskualdeak autonomia handiagoa izatea.


Sexu heziketan formatuko dituzte irakasleak, Nafarroako hamabi ikastetxetan abiaturiko proiektu pilotuan

Bost sexologoren formazioa jasoko dute Nafarroako hamabi ikastetxetako irakasleek: sexualitatea ikasleekin lantzeko edukiak eta proposamen pedagogikoak eskainiko dizkiete. Skolae programaren segida izango da, nolabait.


Reem Dandan, Gazarako Mugimendu Globala
“Gure herrian genozidioaren konplizeak badaude, gure erantzukizuna da horiek salatzea”

Global Sumud Flotillak deituta, dozenaka ontzi itsasoz ahaleginduko dira Israelek ezarritako blokeoa hausten. Ekimenera mundu osoko aktibistak batu dira, tartean lau euskal herritar. Deialdiari babesa adierazteko, Gazarako Mugimendu Globaleko Euskal Herriko delegazioak hainbat... [+]


2025-08-26 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Gogoratzeko moduko porrota, Taiwango gobernuarena

Logikoena zen, uztailaren 26ko lehen zaplazteko argiaren ondoren. Baina abuztuaren 23ko bigarrenak ihesbide politiko ia guztiak itxi dizkio Lairen gobernu taiwandarrari. “Gogorarazpen bozketan” beren hautetsi-tasuna gal zezaketen oposizioko Kuomintageko zazpi... [+]


Makro-onurak, mikro-ondoezak

Hemengo politikariek haien diskurtsotan immigranteen etorreraren alde edo kontra egiten dute. Immigrante ez-zurien etorreraren alde edo kontra, noski. Beste mugimenduak ez dut uste gehiegi inporta zaizkienik, edozein alderditakoak izanik ere. Tronu altu-altu batetik begiratzen... [+]


AEBetako Defentsako inteligentzia zerbitzuko burua kaleratu dute, Iranen aurkako erasoetan Trumpi aurre egin ostean

Jeffrey Kruse buru zen Defentsa Departamentuko inteligentzia zerbitzuek eginiko txosten baten arabera, AEBek Irango gune nuklearrei eginiko erasoek ez zuten Teheranen gaitasun nuklearra "guztiz suntsitu", bizpahiru hilabetez atzeratu baizik. Trumpek, ordea, adierazi zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude