Makina bat kontu

Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas

Ekologistek Mediterraneoa babesteko neurriak eskatzen dituzte
Wwf Naturaren zaintzarako munduko erakundeak Mediterraneoa babesteko neurriak eskatu ditu berriki. Erakunde ekologistak adierazi zuenez, munduko petrolio-ontzien %30 itsaso honetatik iragateaz gainera, mundu mailako turismo osoaren herenak bertako hondartzetara jotzen du, eta hori gutxi balitz, neurririk gabeko arrantza ere ekosistema hondatzen ari da.
WWF erakundeak kontserbazio area berriak eratzea eta bertan itsas garraioa estuki kontrolatzea edota debekatzea proposatzen du, besteak beste. Paolo Guglielmi WWF taldeko itsas biologoak adierazi duenez, «Prestige ontziak eragindako hondamendiaren parekorik Mediterraneoan gertatuko balitz, itsaso itxia izaki, gutxienez 80 urte beharko lirateke itsas azalerako ura berriztatzeko».
Hondakin toxikoak ere arazo handia dira. Ez da ahantzi behar Frantzia, Espainia, Italia eta Greziari gizakiarentzat eta gainerako espezieentzat kaltegarriak diren hondakin toxikoak itsaso honetara isurtzea leporatu ziela Nazio Batuen Ingurumenerako Programak.
Turismoari dagokionez, Mediterranoak munduko turismoaren %30a hartzen du bere hondartzetan eta gaurko 160 milioi bisitariak bikoiztu egin litezke 2005 urtean, WWF erakundearen arabera, beti ere.
Ekologistek, Tunisia iparraldeko eta Aljeria mendebaldeko itsasertzak Malta eta Siziliako kanalak, Adriatikoa, Egeoa eta Libia eta Turkiako hainbat zona babes eta kontserbazio area bilakatzea eskatzen dute.

Afrikako ugaztun galduen fosilak aurkitu dituzte Etiopian
Nazioarteko ikerlari talde batek Etiopian fosil berezi batzuk deskubritu dituela iragarri du. John Kappelman ikerketa taldeko buruak azaldu duenez, Afrikako ugaztunen eboluzioa ulertzeko falta diren hutsuneak betetzen lagunduko du aurkikuntzak, orain dela 24 eta 32 milioi urte bitartean bizi izan ziren animaliei buruzko datu asko argituko baititu. Garai hartan Itsaso Gorriak ez zuen oraingo itxura, Afrika eta Arabia bat eginda zeuden eta ozeanoz inguraturiko kontinente isolatua osatzen zuten. Zortzi milioi urteko aldi hau, ugaztunei gertatu izan zitzaienari dagokionez, ilun eta misteriotsua izan da zientzialarientzat.
Fosilen artean, desagertutako espezieak eta gaurko ugaztun espezie batzuen arbaso zaharrak aurkitu dira, esate baterako, elefantearenak, Proboszidio izenekoak. Beste fosil interesgarria Arsinoitherium deritzon ugaztun batena dugu, gaurko errinozeroa baino handiagoa eta muturrean bi adar dituena. Jatorria askoz ere zaharragoa baldin badu ere, dirudienez, garai hartara arte iraun zuen.
Afro-Arabiar kontinentea isolatuta egon zen bitartean, espezie berriak sortu eta garatu ziren baina kontinente hau Europa eta Asiarekin kontaktuan ipini zenean, (orain dela 24 milioi urte) bertako espezie primitibo asko desagertze bidean jarri ziren eta gainerakoak modernizatze bidean. Zentzu honetan, espezie inbaditzaileen eraginez edo, Arsinoitherium eta Proboszidio zaharrenak desagertu egin ziren eta gaurko elefantearen arbasoak indartu eta zabaldu.


Azkenak
Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du

Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.


'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


Eguneraketa berriak daude