Jon Salaberria: "EAJri agortu zaizkio erdibideko aukerak"

  • Sozialista Abertzaleak (SA) taldeko legebiltzarkidea da Jon Salaberria. EAEko Auzitegi Nagusiak urtebeteko espetxea eta zazpi hilabeteko inhabilitazioa jarri dizkio berriki «terrorismoa goraipatu» izanaren akusaziopean. Honetaz eta ezker abertzalea lantzen ari den Nazio Eztabaida Guneaz hitz egin dugu. Jarraian datorren elkarrizketan, ordea, irailaren 26an Eusko Legebiltzarrean izan zen osoko bilkuran esandakoak hartu ditugu abiapuntutzat.

2003ko urriaren 19an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Zer gogoeta egiten duzu Juan Jose Ibarretxe lehendakariak Legebiltzarrean egin zuen azken agerraldiaren ondoren?
Ibarretxek ez zuen deus berririk aurkeztu, bere planean ez da funtsezko aldaketarik izan. SA taldeak plana bere horretan dagoela ikusi du. Haatik, komeni da ondo bereiztea zerk bultzatu duen Ibarretxe horrelako plan bat mahai-gainean jartzera eta zer den benetan mahai-gainean jartzen duena. Proposatzen duena, berak esan bezala, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa lurraldeentzat estatutu berri bat da. Ahalmen berriak izango omen dituena, baina, betiere, Espainiako legalitatearen arabera osatua, «atxikimendu libre» delakoaren arabera. Guretzat, finean, Espainiako subiranotasunaren menpe dagoen plan bat da. Ez du soluziorik ekarriko eta SAk ez du gatazka konpontzeko plan egokitzat jotzen.

Ibarretxeren planak Legebiltzarrean bere bidea egingo du. Zein izanen da SA talde parlamentarioaren jarrera? Planarekin ados izan ez arren, planari bidea egiten uztearen alde al zarete?
Euskal Herriari ezin zaio 25 urte hauetan eskaini zaion irtenbide bera eskaini berriro ere. Hori ez da batere serioa. Euskal Herriak irtenbide globalak eta behin-betikoak behar ditu. Plana ez da konponbidea. Kontua da plana aurkeztea zerk motibatu duen argitzea.

Zerk motibatu du planaren aurkezpena?
1979an herri honi inposatu zitzaion tramankulu autonomikoa erori izanak, EAJk berak orain onartzen duena. Baina EAJk kontraesanetan murgilduta jarraitzen du. Bere interesak ditu -gordean noski- eta marko autonomiko berri bat eraikitzeko arazo izugarriak. Hona bere arazo bat, funtsezkoa: ezker abertzaleak jokaleku politiko berri bat sortu izana. Azken hamarkadan nazio kontzientzian urrats izugarriak eman dira ezker abertzaleari esker. EAJren arazoa orain, bere interesen araberako eskaintza bat gauzatzea da. Izan ere, herri mailan kontzientzia nazionalaren ikuspegitik egiten ari den eskaerari erantzun behar dio EAJk, Euskal Herri osoaren ikuspegitik egindako eskaerari. Paradoxa horrekin egin du topo EAJk.

Ez al da ere paradoxikoa, 25 urteren ondoren, ezker abertzalea ere hor egotea, Espainiako Konstituzioa sorburu duen Eusko Legebiltzarrean, alegia?
Bai. Baina guk Gasteizko Legebiltzarra ez dela herri honen etorkizunerako abiapuntua mantentzen dugu. Alegia, guk ez dugu Ibarretxeren plana onartzen. Gure ikuspuntutik, eta hau funtsezkoa da, hemen inork ez du pentsatzen Euskal Herriak bi estatuekin duen gatazka politikoa Ibarretxeren planak konpondu dezakeenik. Ibarretxek berak ez du sinesten bere planaren inguruan gatazka politikoa konponduko denik. Eta ez du sinesten badakielako Euskal Herriaren zati batek baiezkoa eta beste batek ezezkoa emango diola betiere. Baina, bien bitartean, guk kontsultaren puntuari garrantzi handia ematen diogu. Guretzat, etorkizunaren oinarria jartzeko mekanismoa hori delako. Ezker abertzaleak «Euskal Herriak du hitza eta erabakia» lemapean aurrera egin du gatazkaren konponbidean. Lema horrek sostengu handia du eta konponbidea hortxe dago. Horregatik, Legebiltzarrean, gure jarduera galdera honetan datza: nola galdetzen ahal zaio Euskal Herri osoari zein etorkizun nahi duen? Galdera honen inguruan aurki gaitezke.

Zein da ezker abertzalea gainontzeko abertzaleekin aurkitzeko zuek proposatzen duzuen bidea?
Guk bi printzipio argi daukagu. Lehena, Euskal Herri osoa subjektu bezala hartu behar dela, herri baten geroaz ari gara ez herri baten zati baten geroaz. Bigarrena, berriz, herri honetako herritarrek euren etorkizunaren erabakitzeko eskubidea onartu behar dela. Guretzat hain da sinplea!

Sinple dirudi, baina hori nola egiten da?
Ezker abertzaleak proposamen asko jarri du aipatutako bi printzipio horietan oinarrituta. KAS Alternatiban hasieran, Alternatiba Demokratikoan gero, Lizarra-Garaziko Akordioan egindako ekarpenetan, Batasunak egindako proposamenetan ere badaude printzipio horiek. Hala ere, ez da printzipio horiek mahai gainean jartzeko unerik aproposa, gu ez gaude horretan. Orain, printzipio horiek oinarri hartuta, hurbiltzeko eta hitz egiteko unea da. Ezker abertzalearen planteamenduek sortu dituzten galderei ea abertzale guztiok elkarrekin erantzuteko gauza garen aztertzeko unea da.

Nola bidera daiteke -printzipio bezala- Euskal Herri osoaren ezagutza onartuko duen prozesua, helmuga autodeterminazio eskubidea gauzatzea delarik?
Guk Euskal Herri osoak erabaki behar duela eta Euskal Herriaren etorkizunaren subjektua Euskal Herri osoa dela diogu. Eta zentzu honetan, lehenik, bi estatuek herri hau ezagutu behar dute bere osotasunean, herri bakarra dela onartu behar dute lehenik. Autodeterminazioaren eskubidea herri osoarentzat da. Euskaldun orok eskubidea du kontsultan parte hartzeko. Beste gauza bat da, Euskal Herria osoarentzat egitura politiko oso bat antolatzea. Gure ustez, Euskal Herria osatzen duten lurralde ezberdinek haien ahots propioa eta haien eskumenak izan beharko dituzte egitura politiko horretan. Lurralde bakoitzak egitura politiko horretan izan nahi duen lekua hautatu behar du, egoteko nahi duen era aukeratu behar du, eredu ezberdinak izan daitezkeelako. Alegia, Euskal Herriaren barne egituraz asko hitz egin behar da. Baina, Ibarretxek ez du hori azaltzen. Azken 25 urte hauetan bezala, ez ditu gauza horiek argitzen, aitzitik, gauzak nahasten ditu. Adibidez, non geratu da Gernikako Estatuaren bidez nafarrei egin dakiekeen kontsulta? Ibarretxeren plana oso larria da, honela diolako: «Oraingoz hiru herrialdeetan estatutu berri bat erabakiko dugu eta gero gainontzeko lurraldeei, hala nahiko balute, egitura politiko honetan parte hartzeko aukera emango diegu». Baina nor da Ibarretxe edo hiru lurralde hauetako inor beste lurraldeen erabakitasunaz ezer esateko? Ibarretxeren planak -ez apriorismo batetik egina delako, 25 urteko esperientzia politikoaren ondoren egina delako baizik-, ez du Euskal Herria osoa biltzen bere horretan.

Arnaldo Otegik "Prozesuan nola lagundu dezakeen gogoeta egiteko unea du ETAk» esan du «Berria»n. Bat al zatoz?
Ados nago. Guztioi iritsi zaigu gogoeta egiteko garaia. Benetan diotsut. Baina, Ibarretxe planak guztion arteko elkarrizketa lantzeko borondatea agertu behar du. Hau da, gatazka gainditzeko guztiok ahal dugun guztia egin dezagun ahalbidetu behar du. Baina denok! ETAri gogoeta egiteko garaia iritsi zaiola? Bai. Baina guztioi iritsi zaigu. Guk gure printzipioak eta borondatea agertu ditugu. Unea iritsi da gatazka konpondu nahi dugunon artean esertzeko. Espainiako eta Frantziako Estatuak eta beren gobernuak ez daude gatazka konpontzeko logika batean, ados, hala ere, ezin dezakegu onartu haiek ezinbestekoak direla herri honen oinarriak eraikitzeko.

Ezker abertzaleentzat EAJren jarrera da giltza, antza. Nola ikusten duzu EAJ, ziklo berri honetan?
EAJk iniziatiba politikoa hartu zuen 2001eko hauteskundeen ondoren. Olatu horren gainean aurkeztu zuen Ibarretxeren plana. Horrela ikusita, badirudi ziklo politiko hau orduan ireki zela. Baina hori ez da horrela, eta EAJk badaki hori. Beste gauza bat da burutzen ari den kudeaketa politikoa. Oraingoz ondo joan zaio. EAJk kartak gorde ditu planaren garapenean. Batetik, estatuari begira, Espainiako Gobernuaren alternantzia posible bati begira ari da, eta bestetik, ezker abertzaleari begira. EAJ ezker abertzaleari begira dago, baina ez borondate onarekin. EAJ bi estatuek ezker abertzalearen aurka daramaten errepresio politikoaren ondoren geratuko den ezker abertzalea aztertzen ari da, olatu errepresiboak utz diezazkiokeen emaitzen zain.

Itxaropen gutxi duzue, beraz?
EAJ ezker abertzalea hor dagoela jabetzea espero dugu, alternatiba politikoa eskaintzen duen ezker abertzalea badela, irtenbide bat bilatzeko borondatea eskaintzen duena. Artean, EAJk bere definizio arazoak gainditu behar ditu. Erdibideko aukerak agortu zaizkio. EAJk erabaki behar du. Nahiz eta Euskal Herriaren egoera zorionekoa ez izan, zorionez, EAJk ezin dio herri honi 1979an egin zion eskaintza bera egin. Hau da, Espainiarekiko eskaintza. Orain, Espainiarekiko eskaintza egin behar du edo Euskal Herri osoarekikoa. EAJ orain bigarren honen planoan dago, baina ertz batean.


Azkenak
Statkraft, Kutxabank eta Azpeitiko Udala

Ia oharkabean pasa da joan zen asteazkenean (2025eko ekainak 18) Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean argitaratu zen iragarkia.

Izenburua: Azpeitiko 5. poligonoko 58. lurzatian aldi baterako estazio meteorologiko bat
interes publikokotzat deklaratzeko eskaera (GHI-049/25-J01)
. Hemen... [+]


EAJren hizkuntza eskakizunetarako proposamena “atzerapausoa” dela salatu dute ELAk eta LABek

Euskara eskakizunak zehazteko derrigortasun indizea ezabatzea eta erabakia erakunde bakoitzaren esku uztea proposatu zuen iragan astean EAJk. LABek salatu du derrigortasun indizea kenduz gero, epaileen "borondate euskarafoboak" ezarriko lukeela hizkuntza eskakizunaren... [+]


Arabako Aldundiak indarkeria matxistaren biktimei arreta murriztu diela salatu du ESK-k

Lanpostuak, emakumeak artatzeko egonaldi ertaineko harrera zerbitzua eta aurrekontua murriztu ditu Aldundiak.


Zenbait lagun zauritu dira Hernaniko San Joan gaueko istiluetan, eta gutxienez pertsona bat atxilotu dute

Xabier Lertxundi alkateak adierazi du istiluak leku eta ordu ezberdinetan gertatu direla, eta haien artean ea loturarik dagoen ikertzen ari dira. Udaltzaingoak laguntza eskatu dio Ertzaintzari 03:30 aldera, eta haiek oldartzean hainbat lagun zauritu dituzte. Segurtasun Sailak... [+]


2025-06-24 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Chen Yun: txoria eta kaiolaren auziak hortxe jarraitzen du

Ekainaren 13an, ezohiko ekitaldi baten lekuko izan zen Pekineko Herriaren Areto Handia: Txinako Alderdi Komunistaren aginte goren osoak (baimenduta leudekeen absentziak salbu; nola jakin horietakoa ote zen He Weidong jeneralarena? Izan ere, ez zen ageri mahai nagusian,... [+]


Bilboko Bira Kulturak eskaintza gutxituko du laguntza publikoen murrizketagatik

Ez dute itxiko, baina orain arte eskaini duten programazioari ezin izango diote eutsi. "Bira txikiago bat" izango dela zabaldu dute sare sozialetan.


Nola debekatu sare sozialak erabiltzea 16 urtez azpikoei? Australiako Gobernuak badu formula

Legez, 16 urte bete arte ezingo dituzte sare sozialak erabili Australian, urte bukaera honetatik aurrera. Baina nola gauzatzen da hori praktikan? Gobernuaren azterketa batek ondorioztatu du teknikoki bideragarria dela, eta aurrekaria jarri du bide bera hartu nahi duten... [+]


Israeli boikota musika jaialdietan ere

El Salto hedabideak argitaratu zuen Espainiako dozenaka musika jaialdiren Superstruct sustatzailea Israelen aldeko funts batek erosi zuela. Geroztik, musika talde eta bakarlari ugari batu dira KKR-ren aurkako boikot kanpainan, eta Israel Palestinan egiten ari den genozidioaren... [+]


NATOtik ukatu egin dute Sánchezek iragarritako gastu militarraren salbuespena

Mark Rutte NATOko Idazkari Orokorrak ukatu egin du “baztertze klausula” onartu zaionik Espainiako Estatuari. Kalkuluen arabera, BPGren %3,5a gastu militarretara bideratu beharko du gobernuak, NATOk eskatzen dituen kompromisoak betetzeko.


Trumpek Israel eta Iran arteko su-etena iragarri du eta ordu gutxira zalantzan dago jada

Iranek AEBen Qatarreko base militarrari eraso egin ostean eman du ustezko akordioaren berri Etxe Zuriko maizterrak, Truth Social sare sozialean. Ostean, Israelgo Gobernuak adierazi du Trumpen proposamena onartu duela, eta berdina egin du Irango Segurtasun Nazionaleko... [+]


Asteburu honetan eginen da EHZ festibala, Arberatze-Zilhekoan

Fermin Muguruza afixan nagusi, Olaia Inziarte, Naxker, Xiberoots, Errobi, Kaskezur, Zetkin, Tapia eta Leturia eta beste hainbat musikari igoko dira oholtzara ekainaren 27, 28 eta 29an. Horrez gain, antolatu diren hitzaldietan, hala nola lurraren defentsaz, diskurtso eta... [+]


Udaltzaingoan arreta euskaraz bermatzeko gomendatu dio Arartekoak Erandioko Udalari

2024ko irailean, herritar batek salatu zuen Erandioko udaltzain batek arreta euskaraz ukatu eta jokabide hori behin baino gehiagotan errepikatu zela, baita telefonoz kexatu zenean ere. Salaketak erakusten duenez, hasiera batean, arreta eta dokumentazioa gaztelaniaz bakarrik eman... [+]


2025-06-24 | Gedar
“Gazteon erantzunari esker Durangoko Gaztetxeari eustea lortu dugu”

Gaztetxearen aldeko manifestazio jendetsu bat egin zuten larunbatean Durangon, espazioaren irekieraren berri eman eta lau egunera. "Lehenengo gaua ere ez genuela bertan pasatuko esan ziguten, eta oraindik gaztetxean tinko jarraitzen dugu", aldarrikatu... [+]


2025-06-24 | Euskal Irratiak
Laida Mugika
“Espero dugu datorren urtean halakorik egin beharrik ez izatea, eta errektoretzak neurriak hartzea”

Errektoretzaren erantzun ezan, ehun bat irakaslek berriz eskainiko diete ikasleei ahozko froga euskaraz pasatzeko aukera. Guraso elkarteek ere bat egin dute ekimenarekin, errektoretzaren inplikazioa eskatuz.


Eskuin muturreko talde batek Donostiako ‘Jesusen Bihotza’-ren aldeko ekimena egin du

Donostiarra, defenda ezazu zurea leloarekin pankarta bat jarri dute, Jesusen Bihotza duen Espainiako bandera batekin batera.


Eguneraketa berriak daude